Futbol topu olmayan, "qara mirvari" - Dünyadan bir Pele keçdi

Futbol dünyası dünən axşam braziliyalı əfsanəsini itirdi. 82 yaşlı əfsanənin ölümü bütün dünyada futbol sevərləri kədərləndirib. Pele kimi tanınan Edson Arantes do Nascimento artıq aramızda deyil. Bir çoxlarına görə, o dünyanın ən yaxşı futbolçusu idi.

Bəs, dünya futbol kralı, “qara mirvari” ləqəbli Pelenin 82 illik həyatı necə keçib?

Lent.az Pelenin həyatı ilə bağlı qısa araşdırmanı sizə təqdim edir:

Futbol topu almağa pulu olmayan Pele əfsanəsi...

Pele 1940-cı il oktyabrın 23-ü Braziliyanın Tres Koraçoes şəhərində Dondinyo adlı futbolçu ilə Selest Arantes adlı evdar qadının ailəsində dünyaya gəlib.

İki uşaqlı kasıb bir ailənin ilk övladı olan Edson o zamanlar “Vasko da Qamali” klubunun oyunçusu Bileni özünə kumir seçibmiş. Həmin ərəfələrdə məktəbli dostları ona “Pele” ləqəbini verib. 7 yaşında Edson artıq yerli uşaq komandasında çıxış etməyə başlayıb və hücumda çox məhsuldar və möhtəşəm oyunu ilə seçilib.

Gənc yaşlarında kafelərdə ofisiant işləyən və müəyyən yaşa qədər futbol topu belə olmayan Pele yaşıl meydanlara ilk addımını “Bauru Athletic Club” ilə atıb. Və burada 1954-1956-cı illər sırasında 3 dəfə “Sao Paulo Junior State” çempionatını qazanıb.

1956-cı ildə gənc məşqçi Valdemar de Brito Peleni sınaq üçün “Santos” klubuna çağırıb. Pele ilk peşəkar müqaviləsini burada imzalayıb.

Pelenin peşəkarlığının sirri fenemenal fiziki bacarıq və böyük əməksevərliyi idi. O, idman karyerasının pik vaxtlarında 100 metrlik məsafəni 11 saniyəyə qaçaraq demək olar az fərqlə peşəkar yüngül atletlərdən geridə qalırdı. Pele çox geniş bucaq altında baxa bilir və bu da ona tez-tez dəyişən vəziyyəti qiymətləndirməyə və optimal qərar verməyə kömək edirdi.

Təbiətin qeyri-adi bəxş etdiyi bacarığa görə Pele uzun müddət futbol texnikasının ayrı-ayrı komponentlərinə vaxt ayıraraq hər iki ayağı ilə qol vurmaq bacarığına malik olub. Pele qolu hiss etmə qabiliyyəti, müstəsna intuisiya və oyunu iti anlama bacarığı ilə fdə ərqlənirdi.

Uğurlarla dolu "Santos" illəri

Cəmi 16 yaşında ikən "Santos"dakı ilk illərindən ən çox qol vuran futbolçu seçilib. Həmin vaxtlarda “Real Madrid”, “Yuventus” və “Mançester Yunayted” kimi tanınmış klublardan transfer təklifləri gəlib. Çünki Peleni “milli sərvət” kimi qələmə verən Braziliya hökuməti onun transferinə icazə vermədiyi üçün komandadan ayrılmayıb.

Həmin komandada oynadığı 19 il ərzində Pele 10 dövlət, 6 liqa, iki Libertadores və Qitələrarası kubok qazanıb.

Milli komanda karyerası

Pele gənc yaşlarından oynamağa başladığı Braziliya milli komandasına qızıl dövrünü yaşadıb.

1957-ci ildə 16 yaşı olarkən "Marakana" stadionunda Argentinaya qarşı 2-1 uduzduqları oyunda Pele komandanın yeganə qolunu vurub. Bununla da millidə ən çox qol vuran ən gənc oyunçu olub.

1958-ci ildə İsveç, 1962-ci ildə Çili və 1970-ci ildə Meksikada keçirilən dünya kuboklarında "sambaçılar"la üç çempionluq qazanıb. Tarixdə komandası ilə birlikdə 3 kubok qazanan yeganə oyunçudur.

“Qara mirvari” ləqəbli Pele 1957-1971-ci illərdə Braziliya millisinin heyətində 92 dəfə çıxış edib və 77 qol vurub.

ABŞ-da futbolla vidalaşıb

Pele "Santos"dan ayrıldıqdan sonra futbolçu karyerasını Amerika qitəsində davam etdirib.

1975-1977-ci illərdə ABŞ liqa komandalarından olan "Nyu-York Kosmos"da mübarizə aparan əfsanəvi braziliyalı oyunçu son ilində liqa çempionluğunu qazanıb.

Pele futbol karyerasından sonra ölkəsində idman naziri, FİFA və "Santos"un futbol səfiri, Nyu-York Kosmosunun fəxri sədri, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri vəzifələrində çalışıb.

Şəxsi nailiyyətlər

Pele Braziliya liqasında, 3 dəfə dövlət liqasında, 11 dəfə Libertadores Kubokunda və bir dəfə Amerika Kubokunda bombardir olub.

Dünya Kuboku Xəyal Komandasının üzvü olan Pele 1952-ci ildə Dünya Kubokunda "ən yaxşı gənc oyunçu", 1958-ci ildə Dünya Kubokunda "gümüş top", 2013-cü ildə isə FIFA Qızıl Top Şərəf Mükafatını qazanıb.

Bundan əlavə, Pele FİFA, Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi, UNICEF və TIME jurnalı tərəfindən əsrin futbolçusu və idmançısı titullarına layiq görülüb.

Pele karyerası boyu 3 dünya çempionatı, klub və fərdi uğurları ilə futbol tarixinə öz adını qızıl hərflərlə yazdırmağı bacarıb. 19 il geyindiyi “Santos” forması ilə “Qara mirvari”, “Futbol kralı”, “Kral Pele” ləqəbli əfsanəvi futbolçu 1000-dən çox qola vurub. Pele 1363 oyunluq karyerasında 1279 qol vuraraq Ginnesin Rekordlar Kitabına düşüb.

Elə bununla da ulduzun heykəli "Marakana" stadionunun qarşısında ucaldılıb. "Marakana" braziliyalılar üçün futbolun doğulduğu yer hesab olunur.

Şəxsi həyatı

Pele 1966-cı ildə Rozemeri dos Reys Şolbi adlı qadınla ailə qurub. Bu evlilikdən 3 övladları var. Kelli Kristina, Edson və Jennifer, amma buna baxmayaraq 1982-ci ildə onlar boşanıb.

1994-cü ildə Pele ikinci dəfə ailə həyatı qurub. Onun ikinci seçimi Assiriya Lemos Seyşas adlı xanım olub. Onların əkiz uşaqları dünyaya gəlib. Amma bu evlilikdə uzun çəkməyib, 2008-ci ildə ayrılıblar.

2016-cı ilin iyul ayında Pele 3-cü dəfə yapon mənşəli Braziliya sahibkarı olan 50 yaşlı Marsii Sibeli Aoki ilə evlənib.

“Qara mirvari”nin 82 illik həyatına dünən axşam uzun sürən xərçəng xəstəliyi son qoyub. Dünya futbol əfsanəsinin ölümü ilə bağlı Braziliya dövləti ölkədə matəm elan edib. Onun ölümündən təsirlənən bir çox futbol ulduzları – Lionel Messi, Kriştiano Ronaldo, Mbappe, Neymar paylaşım edərək kralı anıblar.