Hakimiyyətin zahiri hicab siyasəti

Ancaq bunun səmərəsiz olduğu da istisna deyil. Çünki insanların daxili işlərinə hakimiyyətin qarışması ölkədə müəyyən sosial gərginlik yaradıb.

Bir neçə gün öncə hakimiyyət “mənəvi təhlükəsizlik planı”nı açıqlayıb. Yeni planda İslam Respublikası vətəndaşlarının xarici görünüşünə dair yeni məhdudiyyətlər qoyulub.

Həmin yasağa əsasən, kişilərə “qərbsayağı zəncirlərin” və başqa bu sayaq bəzək əşyalarından istifadə etmək, qısa qol köynəklər geyinmək, qadınlara isə bədənin görünməsinə imkan verən qısa ətəkli şalvarlar, dar paltarlar, şəffaf geyimlər geyinmək qadağan edilib.

Bundan başqa İran İslam Məclisi iranlılara it saxlamağı da yasaqlayan qanuna səs verib. Sənədin girişində (preambula) bu məsələyə belə islam hüquqi donu geyindirilib: “İt saxlamaq mədəniyyətdə ciddi problemlər yaradır və Qərbin bayağı ənənəsinin kor-koranə təlqin edilməsidir”.

“Mənəvi təhlükəsizliyin” qorunmasına, eləcə də it saxlamanın qadağası ilə bağlı qanun yerinə yetirilməsinə 70 min nəfərlik xüsusi polis qüvvəsi nəzarət edəcək.

Hər il olduğu kimi bu ildə isti havalarda Tehranda hicab qaydalarına nəzarəti gücləndirmək, “mənəvi təhlükəsizliyin” qorunması məqsədi ilə şəhərin küçə və meydanlarında, parklarda və başqa ictimai yerlərdə reydlər keçirilir.

Ötən həftənin əvvəlindən başlayan bu tədbir zamanı rəngli və ya bir az açıq rəngdə paltar, manto geyən qadınların saxlanılmasına daha çox rast gəlinir.

İran hüquq mühafizə qüvvələri komandanının nümayəndəsi Əhmədrza Radan jurnalistlərə açıqlamasında deyib ki, bundan sonra “mənəvi təhlükəsizlik” layihəsi ardıcıl olaraq həyata keçiriləcək: “Bu layihəyə əsasən dar paltar geyən, saçı yaylıqdan çıxan və it gəzdirən xanımlar saxlanaraq ciddi xəbərdarlıq alacaq, bəzi hallarda isə məsuliyyətə cəlb ediləcəklər”. Əhmədrza Radan islam qaydalarına zidd qadın geyimləri hazırlayan yerli istehsalçılara da ciddi xəbərdarlıq ediləcəyini, onların məsuliyyətə cəlb olunacağını vurğulayıb.

Tehran hakimiyyətinin bu sayaq yasaqlarına baxmayaraq, ölkədə yüngül əxlaqlıların sayı azalmır. İran Qadın Araşdırmaları Mərkəzinin rəsmi “womenrc.com” saytının məlumatına əsasən, ölkədə fahişəliyə görə 6053 qadın tutulub. Onların çoxu 12-25 yaş arasında olan qadınlardır.

Əhmədrza Radan bu günlərdə keçirdiyi mətbuat konfransında demişdi ki, ölkədə 400-500 küçə qadının “faydalı işlə məşğul olması üçün” iş şəraiti yaratmaq imkan var.

Mərkəzin məlumatında isə bildirilib ki, İran İslam Respublikasında küçə qadınlarının sayını müəyyənləşdirmək mümkün deyil. “GünAZTV”nin məlumatına əsasən, bir müddət əvvəl İranın Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin (Behzisti təşkilatı) ictimai məsələlər şöbəsi təkcə Tehran küçələrində 2000 fahişə və 500 nəfər evdən qaçmış qızın polis tərəfindən tutulduğunu bildirmişdi. Ekspertlər (karşünaslar) isə hesab edir ki, bu rəqəm 4 mindən də çoxdur.

Ötən il bu ad altında keçirilən kampaniya zamanı Təbrizin “Vəli-əsr” məhəlləsində 26 yaşlı Elnaz Babazadə adlı gənc qız başını “islam qaydalarına” uyğun örtmədiyinə görə, hakimiyyətin məmurları tərəfindən öldürülmüşdü.

İnqilab Keşikçiləri Qvardiyasının əsas kadr bazası, “bəsic” adlanan yarımhərbi dəstənin üzvləri Təbrizin “Vəli-əsr” məhəlləsində Elnaz Babazadənin sürdüyü maşını saxladaraq, onun “baş örtüyünün islam qaydalarına uyğun örtülmədiyini” bildirmiş, onlarla polis bölməsinə getməsini tələb etmişdilər. Elnaz Babazadə onların bu tələbinə tabe olmaq istəməmişdi.

Bundan sonra hakimiyyətin 3 məmuru Elnazın üstünə odlu silah çəkərək, idarə etdiyi şəxsi minik maşınına soxulmuş, xəlvəti yerə aparmışdılar. Bu üç məmur gənc qızı zorlayaraq, tapança ilə başından vurub, qətlə yetirmişdilər. Cinayəti törətdikdən sonra Elnaz Babazadənin cəsədini isə Təbrizin “İmamiyyə” qəbiristanlığına atmışdılar.

Elnaz Babazadəyə təcavüz edib, qətlə yetirənlərdən biri qvardiya komandirlərindən birinin oğludur. Qatil hərəkətlərinə bəraət qazandıraraq, demişdi ki, “Allahın əmrini” yerinə yetirib, “hicabsızlığa” qarşı mübarizə aparıblar.

Xatırladaq ki, inqilabın ilk illərində hakimiyyətə qarşı çıxan bakirə qızlara həbsxanada zorla siğələr kəsir, “o dünyaya bakirə getmək günahdır” deyib, zorlayırmışlar. Görünür, hakimiyyətə məxsus bəsic kimi qüvvələr o dərəcədə arxayındır ki, özlərini 30 il öncə kimi aparmaqdan çəkinmir.

Elnazın ailəsi məsələ ilə bağlı məhkəməyə müraciət etsə də, qatil və cinayətdə adı hallanan daha iki nəfərin adı bəlli olsa da, qvardiya məsələni araşdırmağı öz üzərinə götürərək, qətli ört-basdır etmişdi.

Xatırladaq ki, İranda “hicabı” pozanlara qarşı cərimələrin miqdarı artıb, şərtlər ağırlaşdırılıb. Əxlaq polisi cərimə ödəməyən, yaxud həmin polislərə “müqavimət göstərən” qadınları şöbəyə aparır. Polis idarəsində onlar sorğu-sual edilir, “eyni cinayəti” bir daha təkrarlamayacaqlarına dair qadınlardan izahat alınır, sonra sərbəst buraxılır. Bununla yanaşı “tutulmuş qadınlar” cərimələnir: gün eynəyindən istifadəyə görə, 15 dollar cərimə, uyğun olaraq, qısa ətək mantoya görə 25 dollar, qırmızı və ya yaşlı rəngli mantoya görə 25 dollar, laklanmış hər barmağa görə 5 dollar, solyari ilə qaralmaya görə 25 dollar, saçların süni boyalarla rənglənməsinə görə, 50-150 dollar cərimə.

Cərimələnən vətəndaşa təqdim olunan qəbzdə onun adı, fotosu, qanun pozuntusunun növü (məsələn, sağ əldə 3, solda 4 barmaq laklanıb), pasporta oxşar “dövlət kartı”, bundan başqa həmin şəxsi saxlamış polisin xidməti nömrəsi, qulluq etdiyi hərbi hissənin növü və s. göstəriciləri yazılır.

Saçın üzərində eynəyə görə 12 dollar, qısa qollu pencəyə 20 dollar, açıq rəngli pencəyə 20 dollar, makiyaj 20 dollar, cəlbedici rənglənmiş saça 120 dollar cərimə ödəməlidir.

“Hicab qaydalarını pozanlar” 1300 dollar məbləğində cərimə edilir. Bundan başqa şəhərin küçələrində hər gün yeniyetmə məktəbli qızlar “Çarşab marşı” oxuyur. Marşın sözləri belədir: “Qardaş, qardaş çarşab geyinməyin mükafatı Cənnətdir, Çarşabı düzgün geyinməmək utancdır, utanc”.

Hicab paltar və ona oxşar zahiri elementlərlə yekunlaşmır. Əsas məsələlərdən bir bu qaydaların icrasını tələb edənlərin mənəvi saflığıdır.

Bu yaxınlarda “Quran” təfsiri dərsində çıxış edən Dini Ekspertlər şurasının üzvü ayətullah Seyid Əli Məhəmməd-Dəstqeyb deyib ki, bəzən ruhanilər və başqa din alimləri haqqın tapdandığını görsələr də, öz maddi maraqlarına görə, buna göz yumur, susurlar: “Cəmiyyətdə özlərini din qabaqcılı kimi göstərən ruhanilər “Quran”a və peyğəmbər ənənəsinə əməl etmədiyi halda bunu adi insanlardan gözləmək və tələb etmək olmaz. Onlar üzlərini bizə tutub deyirlər ki, özünüz “Quran”a əməl etmədiyiniz bir halda niyə bunu bizdən tələb edirsiniz? Bunlar Allah ayələrini cüzi məbləğə satan, od-alovu öz qarınlarına tökən şəxslərdirlər. Əgər şiə alimlərinin əksəriyyəti, iddia etdikləri kimi, “Quran” və peyğəmbər ənənəsinə tabe olsaydılar, bu gün insanların durumu indikindən qat-qat yaxşı olardı. Din alimi öz dediyinə əməl etməyəndə, “Quran” və peyğəmbər ənənəsini kənara qoyanda, insanların da dini əqidəsi getdikcə zəifləyir. Ruhanilər öz nəfslərinin qabağını ala bilməyəndə insanlar da onun qabağını ala bilməzlər. İnsanlar din alimlərinin əməlinə baxırlar. Görəsən, insanlara “yalan danışmayın, heç kəsə böhtan atıb onu biabır etməyin və kiməsə zülm etməyin” deyən ruhanilərin özləri də buna əməl edirlərmi?”

“Cəmiyyətimizdə yalan, qeybət və böhtan baş alıb gedir. Qəzetlər hər gün müxalifləri lağa qoyur, onları təhqir edir və böhtan xarakterli yazılar dərc edir. Bütün bunlar islam əxlaqına ziddir” - bunu ayətullah Xomeyninin vəfatının növbəti ildönümündə Qum şəhərinin imam cüməsi, ayətullah Rza Ustadi deyib.

Rza Ustadi bildirib: “Bu gün sistemimiz hər sahədə inkişaf etsə də, əxlaqi cəhətdən heç bir inkişaf yoxdur. Biz istər sistemimizdə, istərsə də cəmiyyətimizdə əxlaq baxımından geriləmişik. Təəssüflər olsun ki, cəmiyyətdə islam əxlaqına riayət olunmur”

Baş örtüyü, zahiri hicabla bağlı məsələdə hakimiyyət öz hikkəsini yeridir. Axı, İran cəmiyyəti heç vaxt dinsiz olmayıb. Məgər İran əhalisi 1979-cu il fevral inqilabından sonra islamı qəbul edib?! Təbii ki, yox.

O zaman İran rəhbərliyi bu sayaq əməlləri ilə daha çox dindar olduğunu gözə soxması çox gülünc görünür. Bu ölkədə qadın gözəllik salonları da var. Bu salonlar dövlətə vergi də ödəyir və s. Onda bütün belə müəssisələr nədən qapadılmır?

Bütün bu yasaqlar daha çox zahiri mahiyyət daşıyır. Hicabdan danışanlar əsas məsələdən öz əməllərindən və törətdikləri cinayətlərdən “xəbərsizdirlər”. Yoxsa, bu əməllərin hicaba aidiyyatı yoxdur. Odur ki, bu sayaq kampaniyalar əslində din adı altında kimlərinsə hikkəsinə xidmət edir. Bütün bunlardan belə bir sual da doğur – din adından istifadə edərək ölkə vətəndaşlarına yalan danışanlar daha çox hicabı pozub, islama zərbə vurur, yoxsa saçı yaylığından görünən qadın vətəndaş?...

Sədrəddin Soltan