2025-ci ildə VƏFAT EDƏN mədəniyyət adamları - SİYAHI

2025-ci il Azərbaycan mədəniyyəti üçün həm də böyük itkilərlə yadda qaldı. İncəsənət, musiqi, teatr, ədəbiyyat və kino sahələrinə ömürlərini həsr etmiş bir çox tanınmış simalar bu il dünyalarını dəyişdi. 

Lent.az 2025-ci ildə vəfat edən mədəniyyət adamlarının siyahısını təqdim edir.

Xalq və Əməkdar artistlər, aktyorlar, rejissorlar

Azər Baxşəliyev (1985–2025) – Azərbaycanlı aktyor.

1985-ci ildə anadan olan Azər Baxşəliyev ATV kanalında yayımlanan “Bozbash Pictures” komediya layihəsində canlandırdığı obrazlarla məşhurlaşıb. Sənətçi yanvarın 5-də vəfat edib.

Çimnaz Sultanova (1982–2025) – Azərbaycanlı aktrisa.

1982-ci il təvəllüdlü Çimnaz Sultanova teatr və televiziya sahəsində çalışıb. “Vicdan haqqı” teleserialındakı rolu ilə tamaşaçılara yaxşı tanış idi. O, 15 yanvar 2025-də vəfat edib.

Mövsüm Hüseynov (1958–2025) – Əməkdar artist, teatr aktyoru.

1958-ci ildə Laçında anadan olmuş Mövsüm Hüseynov uzun illər Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının səhnəsində çıxış etmiş sənətkardır. Aktyor yanvarın 20-də vəfat edib.

Tamilla Şirəliyeva (1946–2025) – balerina və xoreoqraf, Azərbaycanın Xalq artisti.

1946-cı il doğumlu Tamilla Şirəliyeva Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinin yetirməsi olub, uzun illər Dövlət Opera və Balet Teatrının aparıcı solisti kimi fəaliyyət göstərib və SSRİ Dövlət mükafatı laureatı adına layiq görülüb. Xoreoqraf 12 martda vəfat edib.

Ənvər Həsənov (1950–2025) – aktyor və kinorejissor, Azərbaycanın Xalq artisti.

1950-ci ildə Bakıda doğulmuş Ənvər Həsənov kino və teatr sahəsində çalışıb, bir çox məşhur filmdə yaddaqalan obrazlar yaradıb. Aktyor 16 martda vəfat edib.

Nicat Rzazadə (1974–2025) – rejissor.

Nicat Rzazadə 1974-cü ildə Bakı şəhərində anadan olub və televiziya sahəsində bir sıra layihələrin, o cümlədən “Kabusun Kölgəsində” serialının rejissoru kimi tanınıb. Rejissor 24 apreldə vəfat edib.

Rafiz İsmayılov (1939–2025) – rəssam və kino rəssamı, Azərbaycanın Xalq rəssamı.

1939-cu il təvəllüdlü Rafiz İsmayılov kino sahəsində quruluşçu rəssam kimi çalışıb, bir çox filmin bədii tərtibatına imza atan Dövlət mükafatı laureatıdır. Xalq rəssamı 30 apreldə dünyasını dəyişib.

Aidə Tağızadə (1934–2025) – musiqişünas-alim, professor, Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi.

1934-cü ildə Şuşada anadan olmuş Aidə Tağızadə musiqi tarixi və tənqidi sahəsində görkəmli tədqiqatlar aparıb, uzun illər pedaqoq kimi fəaliyyət göstərib. Əməkdar incəsənət xadimi 6 avqustda dünyasını dəyişib.

Nazim Bəykişiyev (1948–2025) – teatr və kino quruluşçu rəssamı, Azərbaycanın Xalq rəssamı.

1948-ci il doğumlu Nazim Bəykişiyev Akademik Musiqili Teatr və Gənc Tamaşaçılar Teatrı da daxil olmaqla müxtəlif sənət ocaqlarında baş rəssam vəzifəsində çalışıb, sənətinə görə Dövlət mükafatına layiq görülüb. Xalq rəssamı  8 sentyabrda vəfat edib.

Hacı Murad Yagizarov (1939–2025) – teatr və kino aktyoru, Azərbaycan SSR Xalq artisti.

1939-cu ildə Bakıda doğulmuş Hacı Murad Yagizarov sovet dönəmindən başlayaraq teatr səhnəsində və filmlərdə çıxış etmiş, “Arşın mal alan” filmindəki Süleyman bəy obrazı ilə yadda qalmış görkəmli sənətkardır. Xalq artisti  13 sentyabrda dünyasını dəyişib.

Cabir İmanov (1976–2025) – aktyor və komediya ustası, Əməkdar artist.

1976-cı il təvəllüdlü Cabir İmanov gənc yaşlarında “Parni iz Baku” KVN komandasında çıxış edərək tanınıb, sonrakı illərdə televiziya layihələrində və filmlərdə rol alıb. Əməkdar artist 29 sentyabrda vəfat edib.

Vahid Əliyev (1952–2025) – teatr aktyoru, Əməkdar artist.

1952-ci ildə anadan olmuş Vahid Əliyev Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının aparıcı aktyorlarından biri olub, səhnə fəaliyyətinə görə 2011-ci ildə Əməkdar artist fəxri adına layiq görülüb. Əməkdar artist 2025-ci ildə dünyasını dəyişib.

Ramiz Quliyev (1947–2025) – tar ifaçısı, görkəmli musiqiçi, Azərbaycan SSR Xalq artisti.

1947-ci il doğumlu Ramiz Quliyev Azərbaycan milli musiqisində tarın virtuoz ifaçılarından biri kimi tanınıb, uzun illər Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində və Musiqi Akademiyasında pedaqoq kimi çalışıb. Xalq artisti  15 oktyabrda vəfat edib.

Rəşad Bəxtiyarov (1978–2025) – teatr və kino aktyoru, Əməkdar artist.

1978-ci ildə Bakıda anadan olan Rəşad Bəxtiyarov Akademik Milli Dram Teatrının aktyoru olmuş, “Həqiqət işığında” və “Bəyaz həyat” kimi teleseriallarda yaddaqalan rollar ifa edib. Əməkdar artist 2025-ci ildə vəfat edib.

Roza Cəlilova (1929–2025) – rəqqasə və xoreoqraf, Azərbaycanın Xalq artisti.

1929-cu ildə Qubada doğulmuş Roza Cəlilova Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblının solisti kimi fəaliyyət göstərib, 1989-cu ildə yaratdığı “Gülüstan” rəqs ansamblı ilə milli rəqs sənətinin inkişafına töhfə verib. Xalq artisti 19 noyabrda vəfat edib.

Bəstəkarlar və musiqiçilər

Rafiq Sadıqov (1948–2025) – bəstəkar, musiqişünas və pedaqoq, Əməkdar incəsənət xadimi.

1948-ci il təvəllüdlü Rafiq Sadıqov uzun illər Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində professor, prorektor vəzifələrində çalışmış, teatr sənəti və musiqi üzrə elmi-pedaqoji fəaliyyət göstərib. Bəstəkar 2025-ci ildə vəfat edib.

Telman Hacıyev (1937–2025) – fleyta ifaçısı, professor, Əməkdar incəsənət xadimi.

Telman Hacıyev 1937-ci ilin 31 yanvarında Bakıda anadan olub, Üzeyir Hacıbəyov adına Konservatoriyanı bitirib və Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində, eləcə də Bakı Musiqi Akademiyasında uzun illər müəllim kimi çalışmış tanınmış musiqi xadimidir. Fleyta ifaçısı 2025-ci ildə dünyasını dəyişib.

 Arif Babayev (1938–2025) – xanəndə və muğam ustadı, Azərbaycanın Xalq artisti.

1938-ci ildə Ağdam rayonunun Sarıhacılı kəndində anadan olmuş Arif Babayev klassik muğam ifaçılığının görkəmli nümayəndəsi idi; o, uzun illər konservatoriyada dərs deyib və Azərbaycanın ilk muğam professoru olub. Xanəndə 1 avqustda vəfat edib.

Ziyadxan Əliyev (1948–2025) – sənətşünas-alim, Əməkdar incəsənət xadimi.

Ziyadxan Əliyev təsviri sənət (rəssamlıq) sahəsində araşdırmaları ilə seçilən sənətşünas, sənət tənqidçisi idi; Azərbaycan incəsənətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə 2006-cı ildə Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adı ilə təltif edilib. Sənətşünas 16 martda dünyasını dəyişib.

Rəssamlar

Nağdəli Xəlilov (1946–2025) – rəssam.

Nağdəli Xəlil oğlu Xəlilov 1946-cı ildə anadan olub. Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü kimi məhsuldar yaradıcılığı ilə seçilən fırça ustası idi. O, monumental dekorativ sənət sahəsində bir çox əsərlər yaradıb və əsərləri sərgilərdə nümayiş etdirilib. Rəssam 2025-ci ildə dünyasını dəyişib.

Rəhim Məmmədov (1928–2025) – rəssam və mozaika ustası, Əməkdar rəssam.

1928-ci il təvəllüdlü Rəhim Məmmədov Azərbaycan təsviri sənətində, xüsusən mozaika və vitraj sahəsində tanınmış sənətkarlardandır. O, ömrünün son illərini Türkiyədə keçirmiş, orada yaşasa da Azərbaycan rəssamlıq ənənələrini təbliğ edib. Rəssam 2025-ci ildə vəfat edib.

Şairlər, yazıçılar və ədəbiyyatşünaslar

Elçin Əfəndiyev (1943–2025) – yazıçı-dramaturq, Xalq yazıçısı və dövlət xadimi.

Elçin İlyas oğlu Əfəndiyev 1943-cü ildə Bakıda məşhur yazıçı İlyas Əfəndiyevin ailəsində doğulub. O, çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi olmaqla yanaşı 1990-cı illərdən etibarən dövlət qulluğunda (Baş nazirin müavini vəzifəsinədək) yüksək postlar tutub, 2025-ci il 3 avqustda 82 yaşında vəfat edib.

Həsən Kür (1996–2025) – şair.

Gənc şair Həsən Kür (Həsən Zeynallı) 1996-cı ildə anadan olub, 44 günlük Vətən müharibəsi iştirakçısı idi. O, müasir poeziyada öz lirik şeirləri ilə seçilib və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü idi. Şair 17 iyulda dünyasını dəyişib.

Soltan Abbas (1933–2025) – şair və publisist.

1933-cü il doğumlu Soltan Abbas (Soltan Abbasov) uzun illər mətbuatda çalışıb, 1985-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü olub. O, publisistika və poeziyanı uğurla birləşdirən ədiblərdən biri kimi 92 il ömür sürüb. Şair 19 iyulda vəfat edib.

Arif Buzovnalı (1972–2025) – şair (qəzəlxan).

Arif Əliyev (təxəllüsü Buzovnalı) 1972-ci ildə Bakının Buzovna qəsəbəsində doğulub. Klasik üslubda qəzəllər yazan Arif Buzovnalı 1990-cı illərdə Qarabağ müharibəsində iştirak edib və 2025-ci 22 noyabrda 53 yaşında uzun sürən xəstəlikdən vəfat edib. 

Məmməd İsmayıl (1939–2025) – şair və publisist.

Məmməd Mürşüd oğlu İsmayılov 1939-cu ildə Tovuz rayonunda doğulub, müstəqil Azərbaycanda və xaricdə yaşamış tanınmış söz ustadıdır. O, bir çox şeir kitablarının müəllifi olmaqla yanaşı publisistika sahəsində də fəaliyyət göstərib. Şair 19 avqustda vəfat edib.

Kəramət Şükürov (1957–2025) – şair, nasir (yazıçı) və jurnalist.

Kəramət Rza oğlu Şükürov 1 dekabr 1957-ci ildə Masallı rayonunda anadan olub. O, 1980-ci illərdən etibarən ədəbiyyat və mətbuat sahəsində çalışaraq hekayələr, şeirlər və məqalələr yazmış, eyni zamanda jurnalist kimi fəaliyyət göstərib. Yazıçı 13 avqustda dünyasını dəyişib.

Vidadi Babanlı (1927–2025) – yazıçı və tərcüməçi.

Vidadi Yusif oğlu Babanlı 1927-ci ildə Qazax bölgəsində doğulub. Azərbaycan ədəbiyyatının klassik nəsr ənənələrini davam etdirən yazıçı “İtkin gəlin” və digər romanları ilə tanınmış, eyni zamanda dünya ədəbiyyatından bir sıra əsərləri dilimizə tərcümə edib. Yazıçı 16 avqustda vəfat edib.

Vüqar Tapdıqlı (1962–2025) – yazıçı və prodüser.

Vüqar Tapdıqlı 1962-ci ildə Gədəbəy rayonunda anadan olmuşdur. O, 1990-cı illərdən kino və televiziya sahəsində prodüserlik fəaliyyəti ilə yanaşı bədii nəsr əsərləri də qələmə almış, yaradıcılığına görə “Məmməd Araz” mükafatına layiq görülüb. Yazıçı 14 avqustda dünyasını dəyişib.

Nizami Şəmsizadə (1954–2025) – ədəbiyyatşünas-alim, filologiya elmləri doktoru, Əməkdar elm xadimi.

Nizami (Nizaməddin) Şəmsizadə 1954-cü ildə Quba rayonunda anadan olub, BDU-nun professoru idi. O, ədəbiyyat nəzəriyyəsi və tənqidi sahəsində mühüm araşdırmalar aparmış, bir çox monoqrafiya və dərsliklərin müəllifi olub. Ədəbiyyatşünas 24 fevralda vəfat edib.

Əlisəmid Kür (1954–2025) – şair və ədəbiyyat tədqiqatçısı.

Əlisəmid Kür (Əlisəmid Cəfərli) 1954-cü ildə Salyanda müəllim ailəsində doğulub. 1970–80-ci illərdə ədəbiyyata gələn Əlisəmid Kür lirik şeirləri ilə yanaşı ədəbiyyat haqqında tənqidi yazılar da yazmış, çağdaş poeziyamızın tanınmış nümayəndələrindən biri idi. Şair 13 oktyabrda dünyasını dəyişib.

Sabir Gəncəli (1932–2025) – yazıçı, jurnalist və tarixçi alim.

Sabir Süleyman oğlu Məmmədov (Sabir Gəncəli) 1932-ci ildə Gəncədə anadan olmuşdur. O, tarix elmləri doktoru kimi elmdə, eyni zamanda 60 ilə yaxın müddətdə mətbuatda çalışaraq nəsr və publisistika sahəsində ölkənin söz ustadlarından birinə çevrilib. Yazıçı 16 iyulda vəfat edib.