İllərdir alimlər göyərçinlərin və digər quşların necə böyük məsafələri qət edib yolunu itirmədiyini anlamağa çalışır.
Yeni araşdırmalar göstərir ki, bunun sirri quşların daxili qulağının quruluşu ilə bağlı ola bilər.
Lent.az-ın xarici mətbuata istinadla xəbərinə görə, göyərçinlərin Yerın maqnit sahəsini aşkar etməyə qadir xüsusi hüceyrələrə sahib olduğu müəyyən olunub.
Lüdviq Maksimilian Münhen Universitetinin tədqiqatçıları göyərçinlərin böyük məsafələrdə oriyentasiyasını izah edə biləcək mexanizmin mümkün kəşfi barədə məlumat verib. Science jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, quşların daxili qulağında Yerın maqnit sahəsinin dəyişikliklərinə reaksiya verən hüceyrələr aşkar olunub.
Eksperimentlər zamanı alimlər quşların tarazlığa cavabdeh olan vestibulyar sistemində müəyyən neyronların aktivliyini qeydə alıblar.
Reaksiya dəyişən maqnit sahəsinə cavab olaraq yaranıb və maraqlıdır ki, tam qaranlıqda belə davam edib. Bu, göyərçinlərin maqnit hissinin yalnız retinadakı işığa həssas zülallara əsaslandığına dair nəzəriyyəni şübhə altına alır.
Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, daxili qulağın yarımdairəvi kanallarında yerləşən ikinci tip tük hüceyrələri başın hərəkəti zamanı maqnit sahədə yaranan zəif elektrik impulslarını qəbul edə bilir. Bu hüceyrələr elektrik resepsiyası üçün istifadə olunan, köpəkbalığı və skatların sahib olduğu kalsium kanallarının xüsusi bir növünü ehtiva edir.
Araşdırmaya əsasən, bu siqnallar daha sonra hipokamp və mezopallium kimi naviqasiya ilə əlaqəli beyin sahələrinə ötürülür. Bu isə quşların məkan oriyentasiyası üçün tarazlıq və maqnit sahəsi haqqında məlumatı birləşdirə biləcəyini göstərir.
Beləliklə, göyərçinlərdə “daxili qulaq kompası”nın kəşfi biologiyanın ən maraqlı sirlərindən birinə inandırıcı izah verir: görünür, quşlar maqnit hissi üçün ayrıca orqana malik olmayıb, tarazlıq sistemini Yerın maqnit sahəsini oxuya biləcək şəkildə uyğunlaşdırıblar, baş hərəkətlərini təbii GPS-ə çevirirlər.
Alimlər bildirirlər ki, bu mexanizmin bütün detalları hələ tam açılmayıb və əlavə genetik araşdırmalara ehtiyac var. Lakin onların fikrincə, nəticələr heyvanlarda maqnit sahəsini hiss etmək qabiliyyətinin öyrənilməsi üçün xüsusən dəniz tısbağaları, qızılbalıqlar və digər növlərdə yeni perspektivlər açır.
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/lent_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi TikTok-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi X-da izləyin
