Darçın illərdir böyük populyarlıq qazanan, isti və şirin ətirli bir ədviyyatdır. Lakin çox az insan onun əslində haradan gəldiyini bilir.
Lent.az xəbər verir ki, Əsl darçın Cinnamomum verum (digər adı ilə Cinnamomum zeylanicum) adlı ağac növündən əldə olunur. Bu, dəfnəkimilər fəsiləsinə aid, həmişəyaşıl bir ağacdır və əsasən Şri-Lanka adasında, Cənubi Asiyada bitir. Darçına tez-tez “seylon darçını” da deyilir. Bunun səbəbi Şri-Lankanın Britaniya müstəmləkə dövründə 1972-ci ilə qədər Seylon adlandırılmasıdır. Sonradan bu ağac növü Cənubi və Cənub-Şərqi Asiyanın digər bölgələrinə, eləcə də iqlimi uyğun olan bəzi Cənubi Amerika ərazilərinə gətirilib və burada da uğurla yetişdirilib.
Darçın necə hazırlanır?
Bu ədviyyatın istehsalı kifayət qədər uzun və zəhmətlidir. Əvvəlcə 2-5 yaşlı ağaclar budanır ki, kol formasında yenidən pöhrələsin. Daha sonra yeni pöhrələr yığılır və onların üzərindəki xarici qabıq təmizlənir. Ən maraqlı mərhələ də bundan sonra başlayır. Daxili qabıq cilalanır, dartılaraq nazik qatlara ayrılır, üst-üstə qoyulur və əl ilə boru formasında bükülür. Sonra bu “çubuqlar” kəsilir və qurudulur.
Tam quruyub xırtıldayan hala gələndə qalınlığına və keyfiyyətinə görə çeşidlənir. Ən qiymətlisi son dərəcə nazik olan Alba növlü darçın çubuqlarıdır. Aşağı keyfiyyətli çubuqlar isə üyüdülərək toz darçın halına salınır. Zərif və incə ətri ilə seçilən əsl darçın tarixən çox bahalı olub. O, ilk dəfə Asiyadan Avropaya İpək Yolu vasitəsilə, venesiyalı və genuyalı tacirlər tərəfindən gətirilib. Qərbi Avropaya çatana qədər qiyməti 100 dəfədən çox artıb. XV-XVI əsrlərdə darçın kimi ədviyyatlara olan yüksək tələbat Böyük Coğrafi Kəşflər dövrünün inkişafına təkan verən əsas amillərdən biri olub.
Darçının “saxtalaşdırılması”
Bahalı məhsullarda tez-tez olduğu kimi, darçının da daha ucuz alternativləri ortaya çıxıb. Məsələn, kassiya bəzən “Çin darçını” və ya “saxta darçın” adlandırılan növ. O da eyni cinsə aid ağacın (C. cassia) qabığından hazırlanır. Bundan başqa, C. burmanni (İndoneziya darçını, padanq kassiyası) və C. loureiroi (Sayqon darçını) növləri də mövcuddur. Ətir baxımından onlar əsl C. verum-a oxşar olsa da, təcrübəli aşpazlar dad fərqlərini yaxşı hiss edirlər. Əsl darçının qoxusu daha yumşaq və zərifdir, kəskin şəkildə hiss orqanlarına təsir etmir. Çox güman ki, mətbəxinizdəki darçın da məhz bu “alternativ” növlərdən biridir. Müəlliflər qeyd edirlər ki, bəzi ölkələrdə etiketləmə qaydaları sərt deyil. Buna görə də “əsl darçın” adı ilə satılan məhsullar bəzən kassiya ilə qarışdırılır, hətta tamamilə onunla əvəz olunur.
Darçının faydaları
Darçın yeməklərə gözəl ətir verməklə yanaşı, sağlamlıq üçün də faydalıdır. Mütəxəssislərin sözlərinə görə, o, xüsusilə qadın sağlamlığı üçün önəmlidir və reproduktiv hüceyrələri zədələnmədən qoruya bilər. Bəzi tədqiqatlar darçının tərkibindəki birləşmələrin ürəyi qorumağa kömək etdiyini göstərir. Bundan əlavə, darçının antibakterial xüsusiyyətlərə malik olduğu da bildirilir.
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/lent_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi TikTok-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi X-da izləyin
