Ayın içərisində nə var? - Alimlərdən maraqlı kəşf

Ay Yerə nisbətən yaxın olmasına baxmayaraq, xüsusilə onun daxili strukturları ilə bağlı bir çox məqamlar sirli olaraq qalır.

Lent.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, fransız astronomları tərəfindən aparılan və "Nature" jurnalında dərc edilən yeni araşdırma Ayın nüvəsinin tərkibi və xüsusiyyətləri haqqında daha ətraflı məlumat verir.

Ay ətrafında dövr edən kosmik gəmilərin topladığı məlumatlara əsasən, alimlər belə qənaətə gəliblər ki, peykimizin nüvəsi xarici ərimiş təbəqə ilə əhatə olunmuş bərk metal kürədən ibarətdir. Bu kəşf Ayın nüvəsinin Yerin nüvəsinə bənzər bir quruluşa malik olduğunu göstərir.

Ayın nüvəsinin bərk olması və ərimiş təbəqə ilə əhatə olunmasının kəşfi bu Yer peykinin maqnit sahəsi haqqında anlayışımızı yenidən nəzərdən keçirməyə sövq edir. Kəşf həmçinin Ayın milyardlarla il ərzində əmələ gəlməsi ilə bağlı yeni məlumatlar verir.

Alimlərin fikrincə, Ayın daxili nüvəsi dəmirin sıxlığına oxşar sıxlığa malikdir. Onun radiusu təxminən 256 km, xarici ərimiş qabıq ilə birlikdə - təxminən 360 km-dir. Tədqiqatın müəllifləri hesab edirlər ki, Ay və Yer əvvəllər düşünüldüyündən daha dərin əlaqəyə malikdir.

Bu kəşf bizim günəş sistemi haqqında anlayışımızı əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə bilər. Tədqiqatçılar Yerin və Ayın nüvələrini müqayisə edərək, planetlərin əmələ gəlməsinin sirlərinə işıq salan nümunələri və fərqləri müəyyən edə biləcəklər. Ayın nüvəsi Yerlə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə kiçik və daha az sıxdır ki, bu da onların tərkibində və istilik aktivliyində mühüm fərqləri göstərir.

Ayın bərk nüvəsi nəinki ölçüsünə görə kiçikdir, həm də daha nazik ərimiş təbəqəyə malikdir. Tədqiqatçılar təklif edirlər ki, Ayın nüvəsi onun ümumi kütləsinin təxminən 1-2%-ni, Yerin nüvəsi isə təxminən 15%-ni təşkil edir. Hər iki nüvənin əsasən dəmirdən olmasına baxmayaraq, Ayda Yerlə müqayisədə daha az nikel və digər metallar var.

Daha kiçik ölçüsü və əsasən bərk vəziyyətinə görə Ayın nüvəsi Yerlə eyni səviyyədə geoloji aktivlik nümayiş etdirmir. Nəticədə, Ayın səthinin temperatur rejiminə təsir edən və günəş radiasiyası ilə qarşılıqlı təsirinin xarakterini təyin edən əhəmiyyətli bir maqnit sahəsi yoxdur.
Yerin nüvəsi litosfer plitələrinin hərəkətində və vulkanik fəaliyyətdə, landşaftın formalaşmasında və planetimizdə həyatın mövcudluğu üçün şəraitin təmin edilməsində əsas rol oynayır.