Evlilik və demensiya riski arasında gözlənilməz əlaqə ortaya çıxdı

Florida Dövlət Universiteti Tibb Kolleci və Fransanın Monpelye Universitetinin alimləri tərəfindən aparılan 18 illik araşdırma ailə vəziyyəti ilə demensiya riski arasındakı əlaqəyə dair mövcud fikirlərə meydan oxuyur. Tədqiqatın nəticələri göstərir ki, boşanmış və ya heç vaxt evlənməmiş yaşlı yetkinlərdə demensiya riski evli həmyaşıdlarına nisbətən daha aşağıdır.

Lent.az xəbər verir ki, “Alzheimer’s & Dementia” elmi jurnalında dərc olunan araşdırma çərçivəsində ABŞ-dakı 42 Alsheymer Tədqiqat Mərkəzindən demensiya əlamətləri göstərməyən 24 mindən çox şəxs 18 il ərzində izlənilib. Bu dövr ərzində iştirakçılara hər il peşəkar həkimlər tərəfindən standart metodlarla koqnitiv qiymətləndirmələr aparılıb.

Araşdırma nəticəsində 122 min nəfərin illik məlumatı toplanıb. İştirakçılar dörd əsas kateqoriyaya bölünüb: evli, boşanmış, dul və heç vaxt evlənməmiş. Təhlillər göstərib ki, evli şəxslər arasında demensiya insident faizi 21,9 olub. Bu göstərici dul şəxslərdə də eyni (21,9 faiz) olduğu halda, boşanmışlarda 12,8 faiz, heç vaxt evlənməmişlərdə isə 12,4 faiz təşkil edib.

Təhlükə nisbətləri (HR) də bu fərqləri təsdiqləyib. Belə ki, boşanmış şəxslərdə demensiya riski 34 faiz az olub (HR = 0.66). Heç vaxt evlənməmişlərdə isə 40 faiz az olub (HR = 0.60). Dul şəxslərdə fərq nəzərəçarpacaq dərəcədə zəif olub (HR = 0.73). Nəticələr yaş, cins, sağlamlıq vəziyyəti, genetik meyllər və həyat tərzi kimi amillərə uyğunlaşdırıldıqdan sonra da əhəmiyyətli olaraq qalıb. Boşanmış və subay iştirakçılar arasında Alsheymer xəstəliyi və bədən demensiyasına tutulma riski də daha aşağı olub.

Bununla yanaşı, damar demensiya və ya frontotemporal demensiya üçün ailə vəziyyəti ilə əlaqəli hər hansı sabit nümunə müşahidə edilməyib. Bu tədqiqat ailə vəziyyəti ilə demensiya riski arasında əvvəlki tədqiqatlardan fərqli yanaşma təqdim edir. Subaylığın koqnitiv zəifləmə riskini artırdığına dair uzunmüddətli stereotiplərin əksinə, boşanmış və subay yaşlı yetkinlərdə demensiya riskinin daha aşağı olduğu görünür.

Araşdırma həm də demensiyanın sosial və psixoloji faktorlarla əlaqəsini anlamaqda yeni baxış bucağı təqdim edir və gələcək ictimai səhiyyə strategiyalarında ailə vəziyyətinə dair fərqli yanaşmaların tətbiqinə təkan verə bilər.