Geomaqnit qasırğaları zamanı Yer kürəsinin ozon qatı MƏHV OLUB

Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin (SPbSU) alimləri müəyyən ediblər ki, geomaqnit qasırğaları nəticəsində hər gün Yer kürəsinin ozon təbəqəsinin dörddə birinə qədəri məhv olur.

Lent.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, belə nəticələr maqnitosferdən planetin atmosferinə çoxlu sayda yüksək enerjili proton, elektron və alfa hissəciklərinin daxil olması ilə izah olunur.

Prosesdə ozonun parçalanmasına səbəb olan sərbəst radikallar ayrılır.

“Biz aşkar etdik ki, qütb atmosferində geomaqnit pozğunluqları zamanı radikalların konsentrasiyası artır. Bu, gün ərzində mezosferin yüksəkliklərində ozonun məhvinə gətirib çıxarır. Tapdığımız maksimum dağıntı təxminən 75 kilometr yüksəklikdə 14-25 faiz təşkil edirdi. Yəni, maqnitosfer qasırğaları bu səthdə mövcud ozonun dörddə birinə qədər məhv edə bilər”, - Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin Ozon qatının və yuxarı atmosferin tədqiqi laboratoriyasının əməkdaşı İrina Mironova bildirib.

Murmansk vilayətinin Apatiti bölgəsində aparılan rentgen şüalarının balon müşahidələrindən istifadə etməklə atmosferdəki hissəciklərin sayı haqqında məlumat əldə etmək mümkün olub. Sonra mütəxəssislər atmosferdəki bir çox parametrləri və hadisələri nəzərə alan xüsusi hesablama riyazi modelləri tətbiq etdilər: neytral qazların temperaturu və konsentrasiyaları, sərbəst elektron və ionlar və digərləri.

Gələcəkdə kəşf tədqiqatçılara Yerin ozon qabığının deformasiyasını, sonrakı iqlim dəyişikliklərini daha dəqiq proqnozlaşdırmağa və radiodalğaların yayılmasını təhlil etməyə imkan verəcək.