200 il əvvəl Günəş mavi olub: Bunun necə baş verdiyinin sirri AÇILDI

Təxminən 200 il əvvəl Günəş rəngini dəyişərək, dünyada iki il ərzində həddindən artıq soyuq havaya səbəb olub.

Lent.az-ın xarici mediaya istinadla xəbərinə görə, alimlər uzun müddətdir ki, bu qəribə təsirin püskürmə nəticəsində yarandığına inanırdılar, lakin buna hansı vulkanın töhfə verdiyini dəqiq müəyyən edə bilməyiblər.

Qeyd edilir ki, “sirli püskürmə” 1831-1833-cü illər arasında baş verən qısa, kəskin soyuqlara səbəb olub və orta temperaturu təxminən 1°C aşağı salıb. Sonra alman bəstəkarı Feliks Mendelson 1831-ci ilin yayında Alp dağlarını gəzərkən bu barədə yazıb:

“Səhra havası, bütün gecə və səhər yenə yağış yağdı, qış kimi soyuq idi, yaxınlıqdakı təpələrə artıq güclü qar yağmışdı”.

Həmçinin 1831-ci ilin avqustunda dünyanın hər yerindən Günəşin "mavi, bənövşəyi və yaşıl" rəngə çevrildiyi barədə xəbərlər gəlməyə başlayıb. Bu fenomen çox güman ki, günəş işığını qeyri-adi şəkildə səpələyən vulkanik toz və qazlar səbəbindən baş verib.

“Püskürmənin Filippindəki Babuyan-Klaro vulkanında və ya Siciliya yaxınlığındakı Ferdinandea vulkanında baş verdiyinə dair təkliflər olub, lakin yeni araşdırmalar yeni günahkarı müəyyənləşdirib.

Şotlandiyanın Sent-Endryus Universitetinin alimləri vulkan püskürməsinin Yaponiyadan çox uzaqda, Rusiyanın Uzaq Şərqində, Kuril adalarının bir hissəsi olan, yaşayış olmayan Simuşir adasındakı Zavaritskaya kalderasından baş verdiyinə dair inandırıcı sübutlar toplayıblar”, - məqalədə deyilir.

Onlar kül yataqlarının "barmaq izlərinin mükəmməl uyğunluğunu" aşkar edən buz nüvəsi nümunələrinin geokimyəvi analizindən istifadə edərək bu nəticəyə gəliblər.

"Biz buzun kimyəvi tərkibini çox yüksək dəqiqliklə təhlil etdik. Bu, 1831-ci ilin yaz-yayına qədər püskürmə vaxtını dəqiq müəyyən etməyə, onun yüksək partlayıcı olduğunu təsdiqləməyə və sonra xırda kül parçaları çıxarmağa imkan verdi. Kibritlərin tapılması lazım idi. Onilliklər əvvəl bizə bu uzaq vulkanlardan toplanmış nümunələri göndərən Yaponiya və Rusiyadan olan həmkarları ilə uzun müddət və geniş əməkdaşlıq tələb etdi", - tədqiqatın aparıcı müəllifi, Sent-Endryu Universitetindən Yer və ətraf mühit elmləri məktəbinin doktoru Uill Hutçison deyib.

Laboratoriyada elm adamlarının biri vulkandan, digəri isə buzlaq nüvəsindən olan iki kül yatağının birlikdə analiz edildiyi an "əsl evrika anı idi" deyib.

"Rəqəmlərin üst-üstə düşdüyünə inana bilmədim. Bundan sonra özümü təsadüfün gerçək olduğuna inandırmaq üçün Kuril adAlarındakı püskürmənin yaşını və ölçüsünü araşdırmaq üçün çox vaxt sərf etdim", - Hatçison deyib.

Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, əgər 1831-ci ildəki kimi başqa bir püskürmə bu gün baş versəydi, bu, böyük səs-küyə səbəb olardı.

"Bu cür vulkanlar çoxdur və bu, növbəti böyük püskürməsinin nə vaxt və harada baş verə biləcəyini proqnozlaşdırmağın nə qədər çətin olacağını vurğulayır. Alimlər və bir cəmiyyət olaraq, 1831-ci ildə baş verənlərə bənzər növbəti böyük püskürmə baş verdikdə beynəlxalq reaksiyanı necə əlaqələndirəcəyimizi düşünməliyik", - doktor Hatçison vurğulayıb.