Dünyanın əcəl saatı işə düşdü!

Şimal Buzlu okeanın buzlaşmış tavanı deşilib

Şimal Buzlu okeanın buzlaşmış tavanında dəliklər yaranıb və dənizin buzlaşmış tavanında sıxılmış vəziyyətdə olan təhlükəli miqdarda metan qazı atmosferə sızmağa başlayıb.

Lent.az-ın “Reuters” agentliyinə istinadən verdiyi məlumata görə, dəliklər okean tavanının Şərqi Sibir Arktik şelfi adlanan bölgəsindədir.

İqlimşünaslar və geoloqlar bildirirlər ki, metan ehtiyatlarının çox cüzi qismi belə atmosferə daxil olması ani və kəskin qlobal iqlim dəyişikliyinə yol açacaq. Qorxunun iki səbəbi var. Birincisi, bölgədə donmuş okean tavasında sıxılmış vəziyyətdə olan metan ehtiyatlarının həcmi çox böyükdür. İkincisi, metan bu gün qlobal iqlim dəyişikliyinin əsas səbəbi sırasında göstərilən karbondioksitdən 30 qat daha təsirlidir. Hazırda bu dəliklərdən sızan metan qazı dünyanın bütün okeanlarının tavalarından sızan metan qazına bərabərdir. Ancaq sızma artarsa, bu həcm dəfələrlə artacaq.

Dünyanın geoloji tarixində soyuq dönəmlərdə atmosferdə metan qazının həcmi 3/10 000 000, 4/ 10 000 000 nisbətində, isti dövrlərdə 6/10 000 000, 7/10 000 000 nisbətində olub. Ancaq Şimal Buzlu okeanın tavanında olan metan ehtiyatları atmosferə sızarsa, atmosferdə 18/ 10 000 000 nisbətindən də çox metan qazı olacaq.

Bölgədəki metan ehtiyatlarının hətta 1 faizi belə atmosferə daxil olarsa, atmosferdə metanın miqdarı 3-4 faiz artacaq. Bu da zəif baş verən qlobal istiləşmənin sürətlənərək bəşəriyyət üçün faciəvi iqlim dəyişikliyə yol açmasını şərtləndirəcək.

Rus alimlərinin apardıqları araşdırma zamanı Şimal Buzlu okeanın tavanında 100-dən çox dəlik aşkarlanıb. Donmuş tavan əriyir ki, bu da dəliklərin sürətlə artmasına və genişlənməsinə zəmin yaradır. Okean dərinliklərindəki metan qazı üzə çıxana qədər suda oksidləşərək, karbon oksidə çevrilir. Ancaq dəliklərin əksəriyyəti materikə yaxın yerlərdə olduğu üçün okeanda tam oksidləşmir və atmosferə daxil olur.