Koronavirusun yeni variantı XBB.1.5 - Bu barədə nə bilmək lazımdır?

ABŞ-da COVID-in yeni alt variantı sürətlə yayılır və artıq çox səs-küy yaradıb. Böyük Britaniyada artıq bir neçə hadisə qeydə alınıb.

XBB.1.5 nədir?

Lent.az BBC-yə istinadla koronavirusun yeni variantı ilə bağlı bilməli olduğumuz bəzi məqamları təqdim edir.

Bu, 2021-ci ilin sonunda peyda olan və əvvəlki virus mutasiyalarını – “Alfa”, “Beta” və “Delta”nı sıxışdıraraq, hazırda bütün dünyada üstünlük təşkil edən “Omicron” variantının başqa bir versiyasıdır. O, orijinaldan daha yoluxucu olan bir çox alt variantları yaradıb.

XBB.1.5 ilə yoluxmuş insanların əksəriyyətinin əlamətləri soyuqdəyməyə bənzəyir.

XBB.1.5 əvvəlki variantlardan daha yoluxucu və ya təhlükəlidirmi?

XBB.1.5 özü Böyük Britaniyada 2022-ci ilin sentyabrında yayılmağa başlayan XBB-nin nəslindəndir, lakin səhiyyə orqanları onu "narahatlıq" kimi təsnif etmək üçün kifayət qədər əsas tapmayıblar.

XBB-də orqanizmin immun müdafiəsini “yarmağa” kömək edən mutasiya var idi, lakin eyni mutasiya virusun insan hüceyrələrinə daxil olmaq qabiliyyətini azaldır.
Lakin XBB.1.5-də genetiklər tərəfindən F486P kimi tanınan mutasiya var ki, bu da virusun immun sistemimizi qaçırma qabiliyyətini itirmədən hüceyrələrə daxil olmaq qabiliyyətini bərpa edir. Bu, virusun yayılmasını asanlaşdırır.

Virusun genomunda baş verən bu dəyişiklikləri təkamül nərdivanının pillələri ilə müqayisə etmək olar: virus inkişaf etdikcə, sahibi orqanizmin müdafiə mexanizmlərindən yan keçməyin yeni yollarını tapır.

Kembric yaxınlığındakı Senqer İnstitutunun genetiklərinin fikrincə, çox güman ki, XBB.1.5 xəstələrdən birinin iki fərqli “Omicron” versiyasına yoluxması nəticəsində ortaya çıxıb, eyni zamanda bir virusun genomunun bir hissəsi digərinin fraqmenti ilə birləşib. - və sonra virus artıq bu formada yayılmağa başlayıb.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) təsdiq edib ki, artım və yayılma baxımından XBB.1.5 variantı indiyədək elm adamlarına məlum olan digər virus variantlarından daha çox perspektivə malikdir.

Eyni zamanda ÜST vurğulayır ki, bu alt variantı adi “Omicron”dan daha ciddi və ya zərərli hesab etmək üçün heç bir səbəb yoxdur.

XBB.1.5 harada yayılır?

Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, ABŞ-da yeni koronavirus infeksiyalarının 40 faizdən çoxu XBB.1.5-dən qaynaqlanır ki, bu da onu ölkədə dominant varianta çevirir.

Son həftələrdə ABŞ-da COVID-19 infeksiyası səbəbiylə xəstəxanaya yerləşdirilənlərin sayı artmağa başlayıb və ölkə hakimiyyəti yenidən virus üçün pulsuz sınaq proqramını işə salıb.

Alimlər XBB.1.5-dən narahatdırlarmı?

Narahatlıq XBB.1.5-in müxtəlif risk qruplarında olan insanlara, o cümlədən peyvəndlərdən fayda əldə etmə ehtimalı az olan immun çatışmazlığı olan xəstələrə hansı təsir göstərdiyinə dair qeyri-müəyyənlikdir.