Koronavirusla bağlı hələ də cavabı olmayan 5 sual

SARS-CoV-2 bir ildən çoxdur ki, elmə məlumdur. Lakin bu virusla bağlı bəzi suallar hələ də cavablandırılmayıb.

Lent.az xarici KİV-ə istinadla cavablandırılmayan bu sualları təqdim edir.

1. Koronavirusa qarşı güclü immunitet meydana çıxacaqmı?

Bu gün koronavirüsə qarşı immunitetin əmələ gəlməsi ilə bağlı bir çox fərqli fikirləri eşidə bilərsiniz, amma həqiqət budur ki, həqiqətən obyektiv məlumatlar əldə etmək üçün vaxt lazımdır.

Dörd aylıq müşahidələrə əsaslanaraq peyvənddən sonra immunitetin müqaviməti barədə məlumat hazırda yalnız Moderna peyvəndi ilə məlumdur. Tədqiqat göstərir ki, onunla peyvəndlənən insanların qanındakı antikorların sayı COVID-19-dan qurtulanlarınkından çoxdur. Ancaq qeyd etmək lazımdır ki, immunitet hüceyrələrinin (T və B lenfositləri) səviyyəsinin izlənməsi hələ də davam edir. Digər peyvəndlər üçün məlumat daha məhduddur.

Son bir araşdırmaya görə, COVID-19-dan əziyyət çəkdikdən sonra immunitet qorunması ən azı 8 ay davam edir.

2. Peyvənd xəstəliyin yayılmasını dayandırırmı?

Peyvəndin yalnız simptomatik halların qarşısını aldığı və ya koronavirus ötürülməsini tamamilə boğduğu hələ məlum deyil.

Peyvənddən sonra asemptomatik koronavirus infeksiyası hallarına dair məlumatlar yalnız Oksford peyvəndini hazırlayanlar tərəfindən verilir.

PCR testini tamamlayan 6 638 tədqiqat iştirakçısından 29 peyvəndlənmiş və 40 peyvəndlənməmiş insanda əlamətsiz infeksiya aşkar edilib.

3. Niyə bəzi insanlar COVID-19-u digərlərindən daha çətin keçirir?

Bəzi insanların niyə yüngül, bəzilərinin ağır bir şəkildə xəstələnmələri sualına hələ də dəqiq bir cavab yoxdur. Risk qruplarından olan insanların (xroniki xəstəlikləri olan, qocalar, kişilər) daha çox ciddi bir xəstəliyə tutulmasının bir sıra fərziyyələri var. Ancaq hələlik fərziyyələr olaraq qalırlar.

Genetik və ətraf mühit faktorlarının rolu da sirr olaraq qalır.

Birlikdə yaşayan və eyni işdə çalışan eyni yumurtalı əkizlərdə COVID-19-a yoluxma ilə bağlı yaxınlarda aparılmış bir araşdırm bunu canlı şəkildə təsvir edib.

Əkizlərdən biri yüngül bir xəstəlik keçirib, digərində isə ağır fəsadlar olub. Bu vəziyyətdə, elm adamları xəstəliyin belə fərqli bir gedişatına səbəb ola biləcək bir risk faktoru tapmayılbar.

4. “Uzun COVID” nə qədər davam edir?

COVID-19-dan əziyyət çəkdikdən sonra bəzi patoloji əlamətlər aylarla davam edə bilər. Eyni zamanda, bu cür problemlər yalnız ağır və ya orta dərəcədə bir xəstəlik çəkənlərdə dəl ortaya çıxa bilər.

Koronavirus infeksiyasının yüngül bir forması ilə evdə müalicə alan insanların üçdə biri, 30-45 gündən sonra ən azı bir sonrakı əlamətə sahibdir. Bu əlamətlər arasında zəiflik, nəfəs darlığı, qoxu və dad itkisi olur. Daha az insan öskürək, sinə ağrısı, baş ağrısı ilə "təqib olunur".

Bu əlamətlərr arasında zəiflik, nəfəs darlığı, qoxu və dad itkisi var. Daha az insan öskürək, sinə ağrısı, baş ağrısından əziyyət çəkir.

5. Pandemiya bitəndə virusa nə olacaq?

Bəzi mütəxəssislər, pandemiya bitdikdən sonra SARS-CoV-2 koronavirusunun mövsümi soyuqdəymədən birinə çevriləcəyinə inanırlar.

COVID-19, mövsümi koronaviruslarda olduğu kimi, ona qarşı immunitet təxminən 40 həftə davam edərsə, illik baş vermə ilə birlikdə mövsümi bir infeksiyaya çevrilə bilər.

İmmunitet daha davamlı olarsa, epidemiyalar daha nadir olacaqdır.