Tramp fırıldaqçı kimi davranır – ABŞ Ukraynanın qanından necə pul qazanmaq istəyir?

Tramp Ukraynaya müstəmləkə imperiyası üslubunda saziş təklif edirmi?

ABŞ prezidenti Donald Tramp Ukraynada uzanan müharibəni faciə kimi deyil, onun üçün faydalı olan razılaşma əldə etmək şansı kimi qiymətləndirir.

Lent.az-ın məlumatına görə, bu barədə “Politico” yazır.

Ekspertlərin diqqəti Vaşinqtonun Kiyevə təklif etdiyi saziş layihəsinə cəlb edilib ki, bu da yardımdan daha çox Ukrayna resurslarından maliyyə səmərəsinin alınmasını nəzərdə tutur. Xüsusilə, ABŞ Ukraynanın təbii sərvətlərinin satışından əldə olunan gəlirin əhəmiyyətli hissəsinə - neft və qazdan nadir torpaq metallarına və strateji xammala çıxışı təmin etmək istəyir.

Nəşrin yazdığına görə, Amerika tərəfi karbohidrogenlərin satışından əldə olunan gəlirin 50 faizinə və metal və mineralların hasilatı və ixracından əldə olunan gəlirin demək olar ki, 100 faizinə iddia edir. Bundan əlavə, ABŞ boru kəmərlərindən tutmuş limanlara və emal zavodlarına qədər bu istehsalla əlaqəli infrastruktur obyektlərinə nəzarət edə bilər.

Bu resurslardan əldə edilən bütün gəlirlər Ukraynanın ABŞ-a borcuna köçürüləcək - söhbət hərbi dəstəyə xərclənən azı 100 milyard dollardan gedir.

“Politico” qeyd edir ki, bu yanaşma İkinci Dünya Müharibəsinin klassik Amerika Lend-Lisa proqramından təəccüblü şəkildə fərqlənir. O zaman ABŞ 38 müttəfiqinə təxminən 50 milyard dollar dəyərində silah və texnika tədarük etsə də, yalnız kiçik bir hissəsini - təxminən 8 milyardını geri alıb. Üstəlik, avadanlığın geri qaytarılması yalnız zədələnməmiş vəziyyətdə nəzərdə tutulmuşdu, lakin praktikada çoxu minimal qiymətə müttəfiqlərdə qaldı.

Ukrayna Trampın hazırkı təklifini Avropa müstəmləkəçi dövlətlərinin 19-cu əsrdə Çinə tətbiq etdiyi qeyri-bərabər razılaşmalarla müqayisə edilə bilən təzyiq kimi qəbul edir. Lakin həmin tarixi kontekstdən fərqli olaraq, bu gün belə şərait məğlub düşmənə deyil, təcavüzə qarşı mübarizədə ön cərgədə dayanan müttəfiq ölkəyə sövq edilir.

Ekspertlər vurğulayırlar:

"Ukraynalılar ABŞ-a təzminat ödəmək fikrindən gileylənsələr də, Trampın "müharibə təzminatı" tələb etmədiyini xatırlamaq vacibdir-məğlub təcavüzkarın vurduğu pisliyin əvəzi olaraq ödəmələr. Bunun əvəzində ABŞ prezidenti müharibədən qazanc əldə edən şəxs kimi çıxış edir, əxlaqsızcasına mənfəət əldə etmək üçün fürsətdən istifadə edir".

“Politico” belə nəticəyə gəlir ki, təşəbbüs strateji yardımla deyil, nəzarət və mənfəət istəyi ilə irəli sürülür. Ukraynanın sağ qalmaq üçün mübarizə apardığı bir vaxtda belə bir razılaşma daha çox dəstək kimi görünür, daha çox tərəfdaşlıq adı altında iqtisadi genişlənməyə bənzəyir.