Onkologiyada sıçrayış: Metastazları dayandıran dərman yaradıldı

Yerusəlim İvrit Universiteti, Veyşman İnstitutu və Tokio Universitetinin tədqiqatçılarından ibarət qrup xərçənglə mübarizədə mühüm irəliləyiş əldə edib.

Lent.az-ın xarici mediaya istinadla xəbərinə görə, alimlər xərçəngin aqressiv formalarının müalicəsini əhəmiyyətli dərəcədə təkmilləşdirə bilən metastazların yayılmasını dayandıra bilən yeni dərman hazırlamağa nail olublar.

Xərçəngin inkişafının əsas problemlərindən biri şişlərin ətrafdakı toxumalara nüfuz etməsinə və digər orqanlara metastazın yayılmasına kömək edən MMP7 fermentidir. Alimlər müəyyən ediblər ki, bu fermentin fəaliyyətinin bloklanması xərçəngin aqressiv formalarının, məsələn, mədəaltı vəzi xərçənginin inkişafını xeyli ləngidə bilər.

Nüfuzlu elmi jurnal “Angewandte Chemie International Edition”da dərc edilən araşdırmada MMP7-nin uzun müddətdir xərçəngin müalicəsində prioritet hədəf hesab edildiyi açıqlanıb. Bununla belə, onun fəaliyyətini selektiv şəkildə yatıra bilən spesifik dərmanların yaradılması çox çətin idi.

Problem ondadır ki, MMP7 orqanizmin normal fəaliyyətində mühüm rol oynayan fermentlər olan metalloproteinazalar ailəsinin bir hissəsidir. Başqalarına təsir etmədən yalnız bu fermenti bloklayan bir dərmanın hazırlanması çoxdan çətin idi.

İndi tədqiqatçılar MMP7-yə effektiv şəkildə bağlana bilən yeni molekullar sinfi - makrosiklik peptidlər yaratdılar, digər fermentləri toxunulmaz qoyaraq yalnız onun fəaliyyətini maneə törədirlər. D'20 adlanan belə peptidlərdən biri onun unikal sabitliyini və effektivliyini təmin edən 12 dəyişdirilmiş D-amin turşusundan ibarətdir.

Laboratoriya testləri göstərib ki, D'20 MMP7 fermentini effektiv şəkildə bloklayır və normal, sağlam hüceyrələrə təsir etmədən xərçəng hüceyrələrinin böyüməsini boğur. Üstəlik, peptid insan orqanizmində yüksək sabitlik nümayiş etdirərək onun gələcək dərman kimi potensialını təsdiqləyib. Həzm sistemini simulyasiya edən və qanla təmasda olan çətin şəraitdə belə öz xüsusiyyətlərini saxlayır.

Yeni peptidin yüksək stabilliyi onun uzunmüddətli terapiyada istifadəsi üçün böyük perspektivlər açır ki, bu da mədəaltı vəzi xərçəngi kimi xərçəngin ağır formalarının müalicəsində xüsusilə vacibdir. Alimlərin bu uğuru onkologiya ilə mübarizənin yeni effektiv metodunun işlənib hazırlanmasını yaxınlaşdırır və yüksək effektli dərman vasitələrinin yaradılmasına yol açır.