COVID-19 laboratoriyada yaranmayıb: Müzakirələrə son qoyuldu

COVID-19-un mənşəyini araşdıran elm adamları suallarına cavab tapıblar.

Koronavirusun mənbəyini tapmaq üçün Çinin Uhan şəhərindəki bir heyvan bazarı araşdırılıb - onu çox vaxt COVID-19-un yayılmasının "günahkarı" adlandırırlar.

Alınan məlumat virusun heyvan mənşəli versiyasını təsdiqləyib və hansı heyvan növlərinin onun daşıyıcısına çevrilə biləcəyini müəyyənləşdirib.

Yeni məlumatlar, yoluxmuş heyvanların SARS-CoV2 virusunu insanlara ötürdüyünə dair mövcud sübutları əlavə edir və “Huanan” bazarı infeksiyanın ilkin yayılmasının mərkəzi yeri olub.

Tədqiqat bazarın divarlarından, döşəmələrindən, avadanlıqlarından və kanalizasiya kanallarından yüzlərlə tamponun götürülməsini əhatə edib.

Nəticədə material nümunədə mövcud olan bütün genetik materialı oxuyan və sonra mənşəyini anlamaq üçün onu süzən metagenomik ardıcıllıqla təhlil edilib.

Beləliklə, bazarda mövcud olan heyvanlar arasında dovşan, it, yenot it, bambuk siçovulu, Amur kirpi, Malay kirpi, Çin muntjak, Himalay surakı və Himalay miskinin olduğu müəyyən edilib.

COVID-19 üçün ən “rahat” dovşanlar, itlər və yenot itləridir. Onlar həmçinin infeksiya ötürə bilər, bu da onları virusu insanlara ilk ötürən heyvan üçün güclü namizəddir.

Bundan əlavə, nümunələrdən alınan genetik material təkamül analizini həyata keçirmək üçün istifadə edilib. Bu, virusun ilk dəfə nə vaxt ortaya çıxdığını və onun insanlarla ən yaxın genetik əlaqəsinin nə ola biləcəyini təxmin etməyə kömək edən bir üsuldur.

Tədqiqatçılar SARS-CoV2-nin təxminən 2019-cu ilin noyabr və dekabr aylarının ortaları arasında ortaya çıxdığını müəyyən ediblər. Onların təhlili göstərir ki, bazarda mövcud olan virus pandemiyaya səbəb olan virusla eyni vaxtda ortaya çıxıb. Alimlər deyirlər ki, bu, eyni virusdur.

Tədqiqatçıların fikrincə, COVID-19 laboratoriya sızması nəzəriyyəsinin irəli sürdüyü kimi, əvvəlcə başqa yerdə ortaya çıxsaydı və daha sonra yayılmasının gücləndiyi bazara daxil olsaydı, bazarda tapılan virusun vaxtı, pandemiyanın ortaya çıxmasından fərqli olardı. Digər bir vacib amil, yoluxmuş ilk 174 nəfərin təxminən üçdə birinin bazarla əlaqəli olması və bir çoxunun onun yaxınlığında yaşamasıdır.

Bu araşdırmanın müəlliflərindən biri Kristian Andersen pandemiyanın ilk günlərindən virusun mənbəyini axtarır. Əvvəlcə o, virusun Uhandakı bir laboratoriyadan çıxdığı qənaətində idi. Lakin sonradan o, çox güman ki, virusun yoluxmuş heyvanlardan qaynaqlandığına inanaraq fikrini dəyişib.

Araşdırmanın ikinci müəllifi Florens Debarre qeyd edir ki, o da əvvəlcə virusun laboratoriyada meydana gəldiyinə inanırdı.

"Laboratoriya mənşəli mümkündür. Bu, ciddi şəkildə nəzərdən keçirilməli olan SARS-CoV2-nin mənşəyi üçün etibarlı bir ehtimaldır və biz bunu etdik. Biz hamımız laboratoriya sızması ideyasına açıq idik. Bununla belə, biz elm adamları və biz məlumatların apardığı yerə gedirik və indiyə qədər bütün mövcud məlumatlar bir istiqamətə (bazar nəzərdə tutulut) işarə edir", - o deyib.

Andersen həmçinin qeyd edir ki, H9N2 qrip virusu “Huanan” bazarından yayılmağa hazır olan nümunələrdə də tapılıb.

O qeyd edib ki, bu, SARS-CoV2-nin xüsusi bir şey olmadığına dair "qorxunc bir xatırlatmadır". Bu, sadəcə olaraq doğru zamanda doğru yerdə olan bir virusdur.