Avstraliyanın tafomonik (ölümdən sonrakı) eksperimental tədqiqatlar mərkəzində qeyri-adi elmi iş aparılıb.
Lent.az-ın xarici mediaya istinadla məlumatına görə, alimlər ölülərin yatdığı tabutlarda parçalanma proseslərini araşdırmaq üçün kameralar quraşdırıblar. Nəticədə heç gözləmədikləri bir şey görüblər.
Ölümdən sonrakı rəqslərə bənzəyir
Avstraliyadakı bu elmi müəssisənin mütəxəssisləri ölümdən sonra insan bədəninin fəaliyyətini öyrəniblər və buna sərf etdikləri vaxta görə heyfsilənmirlər. Cəsədlərin fotoşəkilləri üzrə eksperiment 2,5 il davam edib. Narahat olmayın-ölülər bədənlərini elm üçün vəsiyyət edərək ömrü boyu buna razılıq veriblər. Kamera hər yarım saatdan bir işə salınıb, sonradan görüntülərdən yavaş hərəkətli film çəkilişi tərtib edilib: bir çox çərçivə bir videoya birləşdirilib. Sonra məlum olub ki, ölənlərin əlləri və ayaqları hərəkət edir. Sürətli çəkiliş olmadan bunu görmək çətin olardı.
Kəşf haqqında mətbuata mərkəzin əməkdaşı Elison Uilson məlumat verib və o, aşkar edilmiş ölümdən sonra hərəkətləri rəqslə müqayisə edib. Onun sözlərinə görə, eksperiment müəllifləri cəsədin parçalanmasının ilkin mərhələsində əzaların hərəkətə keçəcəyini güman edirdilər, lakin bunun uzun müddət - bir ildən çox müddət ərzində baş verməsi onları təəccübləndirib. Tədqiqatçılar səbəbin ölümdən sonra insan orqanizmində baş verən proseslərdə olduğunu irəli sürüblər.
“Parçalanma zamanı bədən mumiyalanır, bağlar quruyur, buna görə qollar və ayaqlar hərəkət edir", - Elison Uilson bunu belə izah edib.
O ümid edir ki, tədqiqatın nəticələri bizim ölüm haqqında anlayışımızı yaxşılaşdırmağa kömək edəcək. Axı, bu, ilk baxışdan görünə biləcəyi qədər sadə bir proses deyil. Ölüm bir anda baş vermir, lakin bir neçə mərhələdən və terminal şərtlərdən ibarət ola bilər.
Bədənin parçalanma proseslərinin öyrənilməsinə gəldikdə, bu biliklər təkcə elmdə deyil, həm də insan fəaliyyətinin digər sahələrində faydalı ola bilər. Məsələn, onlar məhkəmə-tibb ekspertləri və kriminoloqlar üçün böyük maraq kəsb edir və onlardan işlərin araşdırılması üçün istifadə edirlər. Bədənin necə parçalandığını və ümumiyyətlə onunla nə baş verdiyini anlamaq bizə qurbanın ölümündən nə qədər vaxt keçdiyini, insanın ölümünə nəyin səbəb olduğunu və daha çox şeyləri müəyyən etməyə imkan verir.
Neyronların son impulsu
İsveçli həmkarları Avstraliya alimlərindən geri qalmırlar.
Məşhur Karolinska İnstitutu bir neçə ildir ki, ölən insanların beyin fəaliyyətini öyrənir. Orada görüblər ki, bu fəaliyyət çox dəyişir: bəzən sıfıra yaxın olur, sonra birdən elə dəyərlərə sıçrayır ki, sanki insan ayıq və kifayət qədər canlıdır. Bu, alimləri çaşdırır: mərhumun beynində hansısa proseslər gedirsə necə? Bəli, yalnız bəziləri deyil, zehni olanlar!
Ürək döyünməsə də, beyinə qan axması dayansa belə, o hələ də yaşayır, yəni düşünə bilir! Xatırladaq ki, tənəffüs dayandıqdan 3-7 dəqiqə sonra beyin ölümünün baş verdiyinə inanılır.
Karolinska İnstitutunun tədqiqatçısı Lars Ulsson hesab edir ki, ölüm anında beyindəki neyronlar oksigen çatışmazlığına reaksiya olan son impuls verir. Məmnuniyyət və məhəbbət hisslərindən məsul olan neyromediator olan dopaminin güclü salınması var. Korteksin sahələri stimullaşdırılır ki, bu da sizə fikirlər və mistik təcrübələr yaşamağa imkan verir.
Halüsinasiyalar mümkündür-ölüm anında beyin intensiv olaraq endogen psixodelik DMT istehsal edir. Bununla İsveç fizioloqları tunelin sonundakı uçuş və işıq hissini izah edirlər-bəzən klinik ölüm yaşayan insanlar tərəfindən təsvir olunan hisslər.
Qazlar çıxış yolu axtarır
Ölümdən sonrakı hərəkətlərə gəldikdə, onlar Karolinska İnstitutunda da diqqət çəkib. Belə olur ki, mərhum spazmlar yaşayır, lakin sonra əzələlər rahatlaşır və bu, ətrafların hərəkəti və ya əzaların tərpənməsi kimi görünə bilər. Bəzən ölümdən sonra sinir sistemi hələ də onurğa beyninə siqnallar göndərir və ölən şəxsin yatağının yanında olanlara nəfəs aldığı görünür (sinə qalxır), baxmayaraq ki, insan artıq ölmüşdür.
Bəzi həqiqətən qorxulu şeylər olur. Bədənimiz maye və qazlarla dolduğu üçün onlar ölü bədəndən çıxış yolu axtarmağa başlaya bilərlər. Bu proses səslər (iniltilər, fitlər, ah çəkmələr) ilə müşayiət olunur, bu, əlbəttə ki, insanı son səyahətinə müşayiət etmək üçün toplaşanları dəhşətə gətirir.