İnsanlar nə qədər yaşaya bilər? - MARAQLI FAKT

Son iki əsrdə tibbdə irəliləyişlər, yaxşılaşdırılmış qidalanma və yaşayış şəraiti sayəsində bəşəriyyət gözlənilən ömür uzunluğunda artım görünüb. Bununla belə, texnologiya və tibbdə sürətli irəliləyişlərə baxmayaraq, bu tərəqqi son onilliklərdə yavaşlayıb. Çikaqodakı İllinoys Universitetinin tədqiqatçılarının yeni araşdırması bu durğunluğun səbəblərini işıqlandırır.

Lent.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, “Nature Aging” jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, 1990-cı ildən bəri ən uzun ömür sürən populyasiyalarda gözlənilən ömür uzunluğu cəmi altı il yarım artıb.

Bu, əvvəllər daha çox insanın 100 və ya daha yuxarı yaşa çatacağını proqnozlaşdıran iddialardan əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır. Alimlər bəşəriyyətin ömrünün bioloji həddi ilə üzləşə biləcəyini irəli sürürlər. Tədqiqatın aparıcı müəllifi Dr. S. Jay Olshansky qeyd edir ki, keçmiş uğurlar əsasən yoluxucu xəstəliklərlə mübarizədən və idarə oluna bilən şərtlərin müalicəsindən əldə olunub. Ancaq bu gün əsas vəzifə qocalma prosesinin özünü ləngitməkdir ki, bu da daha mürəkkəb problemdir.

Yaşlı insanlar üçün müalicə gözlənilən ömür uzunluğunun artmasına kömək etsə də, artım sürəti nəzərəçarpacaq dərəcədə azalır. Olşanski təkcə yaşamış illərin sayının artırılmasına deyil, həm də həmin illərin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə diqqət yetirməyin vacibliyini vurğulayır. O, “sağlamlıq müddətini” – insanın sağlam vəziyyətdə keçirdiyi vaxtın artırılmasını müdafiə edir. Sağlamlığı yaxşılaşdırmadan ömrün uzadılması həm fərdlərə, həm də səhiyyə sistemlərinə əhəmiyyətli bir yük qoya bilər.

Tədqiqat həmçinin təsdiqləyir ki, bəzi insanlar 100 il və ya daha çox yaşaya bilsələr də, belə hallar nadir olaraq qalacaq. Olshansky hesab edir ki, yaxın gələcəkdə həyatın köklü uzadılması mümkün deyil. Qlobal tendensiyalar da göstərir ki, ölkələr arasında gözlənilən ömür uzunluğunda bərabərsizlik azalır. Yaponiya və İsveçrə kimi yüksək gəlirli ölkələrdə gözlənilən ömür sabitləşib, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə isə əhəmiyyətli irəliləyişlər müşahidə olunub. Bu dəyişikliklər bütün dünyada səhiyyə xidmətlərinə çıxışda bərabərliyin vacibliyini vurğulayır.

Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, gözlənilən ömür müddətində məhdudiyyət ola bilsə də, bu o demək deyil ki, qocalıqda həyat keyfiyyəti yaxşılaşa bilməz.