Yay tətili deyəndə ağla ilk dəniz sahili, dağlar, səmimiliyini qoruyan kəndlər, mədəni-tarixi bölgələr gəlir.
Lent.az-ın əməkdaşı yay aylarında ailəvi istirahət üçün əlverişli olan və həm yerli, həm də xarici turistlərə uyğun ilk 10 bölgə barədə araşdırma edib.
Təbii ki, ən başda gözəlliyi ilə dünyanı cəlb edən Qarabağ gəlir, bu barədə yazının sonunda daha geniş yazacağıq.
Azərbaycanda yay tətili üçün ən uyğun 10 bölgə
Bakı və Abşeron. Paytaxt Bakı dənizkənarı Bulvarı, İçərişəhəri, Flamenq Qüllələri kimi tarixi-müasir yerləri ilə yay mövsümündə də turistləri cəlb edir. Abşeron yarımadası boyunca Novxanı, Bilgəh və Bibiheybət çimərlikləri var. Ailəvi istirahət üçün parklar və aquaparklar fəaliyyət göstərir. Şəhərin bulvarı küləkli dənizkənarı məkan kimi həm yerli, həm də xarici ziyarətçilərin əsas istiqaməti sayılır. Bakı çimərlikləri və parkları yay aylarında dincəlmək üçün əla məkan seçimidir.
Lənkəran və Astara. Azərbaycanın cənub sahilində yerləşən Lənkəran – Astara regionu subtropik iqlimi, meşəlik relyefi və Xəzər dənizi üzərində uzun qumlu sahilləri ilə seçilir. Lənkəran qalası və Hirkan Milli Parkı qədim bitki növlərini saxlayır və ekskursiya üçün maraqlı məkanlardır. Bu ərazidə çay plantasiyaları, sitrus bağları, termal bulaqlar var. Yeni açılmış 4-5 ulduzlu otellər və hərbi-kənd otellər yay mövsümü üçün tam hazırdır. Dövlət statistikaları göstərir ki, bu zonada turizm kompleksləri yüksək aktivliyə malikdir. Cənub zonası subtropik iqlimindən, təmiz hava və çimərliklərindən ailəvi istirahət üçün geniş istifadə olunur.
Qəbələ. Dağlıq Qəbələ rayonu dağ kurortları və aktiv təbiət turizmi ilə məşhurdur. Burada Tufandağ Xizək–Yay Turizm Mərkəzi yerləşir, yayda dağların ətrafında yürüşlər və kabel-qondol turu mümkündür. Tufandağ və Yeddi Gözəl mağarası ətrafı gözəl mənzərələr, məşhur Nohur gölü isə səssiz çay gəzintisinə ideal fürsətdir. Eyni zamanda bölgədə ailəvi əyləncə üçün “Gabaland” əyləncə parkı fəaliyyət göstərir. Ekspertlər vurğulayır ki, Qəbələ turizm potensialı yüksək zonadır və infrastruktur yeniləmələri ilə daha da inkişaf edəcək.
Şəki. Qədim tarixə malik Şəki rayonunda yayda dağ kəndlərində sərin hava, təmiz təbiət turistləri cəlb edir. Şəkidə yerləşən Əhədşəhər (Xan Sarayı) – YUNESKO-nun mədəni irs siyahısında olan görkəmli abidədir. Rəngli şəbəkə (şəbəkə) pəncərələri və freskolarla bəzədilmiş Şəki Xan sarayı ziyarətçiləri heyran edir. Şəki həmçinin ənənəvi ipəkçilik mədəniyyətinə malikdir, buradakı ipək emalı fabriki tarixi materiallar və yerli şirniyyat bazarı ilə ziyarətə dəyər. Şəki və ətraf rayonlar zəngin təbiətə və mədəniyyətə görə turistlərin sevimli istiqamətlərindəndir. Bu bölgədə ayrıca gəzinti turları və kənd otelləri populyarlaşır (dağlıq zonalarda gəzinti həvəskarları üçün).
Quba və Qusar. Şimalda Quba–Qusar zonası dağ və yay turizmi məkanıdır. Quba şəhərinin yaxınlığında yerləşən qədim Xınalıq kəndi dünyanın ən yüksək dağ kəndlərindən biridir və yay istirahəti üçün maraqlıdır. Qusar rayonunda isə Şahdağ Milli Turizm Mərkəzi yerləşir; mövsümə hazırlıq işləri yüksək səviyyədədir və yayda dağa getmək üçün məşhur istiqamətdir. Buradakı Laza şəlaləsi, meşə xizəkləri və sərt relyef adrenalini sevən ailələr üçün cəlbedicidir. Rəhbərlərin sözlərinə görə Qusar-Şahdağ və Quba əraziləri tətildə xüsusilə gənclər arasında populyarlıq qazanır.
Qax, Zaqatala və Balakən. Şimal-qərbdə yerləşən Qax–Zaqatala–Balakən üçbucağı zəngin təbiəti və mədəni irsi ilə seçilir. Zaqatalada Dövlət Qoruğu nadir bitki və heyvan növlərini saxlayır; bölgə “Kafkaski leopar” kimi nadir heyvanları ilə də tanınır. Qaxda İlısu İsmayıllı Kəndi və dağ gölləri gəzinti nöqtələridir. Regionun qonaqpərvər kənd otelləri, milli mətbəx təqdimatları ailəvi turizmi genişləndirir. Qax, Şəki, Zaqatala və Balakən yay istirahətində əvəzolunmaz istiqamətlərdir. Burada həm kənd təsərrüfatı turları (arıçılıq, badam bağı ziyarətləri), həm də dağ yürüşləri təşkil edilir.
Şamaxı və Lahıc (İsmayıllı). Mərkəzi Azərbaycan dağ-zəminində Şamaxı və yaxınlıqdakı Lahıc kəndi yayda etno-turizm və kənd turizmi məkanıdır. Şamaxıda məşhur Cümə məscidi, Yeddi Günbəz qəbiristanlığı yerləşir. İsmayıllıda isə Lahıc mədəni-kənd kompleksi var: daş döşəməli dar küçələri, misgərlik ənənəsi ilə fərqlənir. Buradan Qızıl qaya və Ata Körpü kimi dağ yerlərinə yürüş etmək olur. Turizm ekspertləri bildirir ki, kənd və etno-ekoturizm sahəsində Şəki, İsmayıllı, Lahıc, Qobustan və Beş Barmaq zonalar üstünlük təşkil edir. Bu rayonların ailəvi kənd otelləri, milli festivalları yayda artan maraq doğurur.
Lerik. Lerik təpələri yayda sərin iqlimi, dumanlı meşələri və çayları ilə seçilir. Burada uzunömürlü sakinləri ilə məşhur Aşıq Ələsgərin yolu, həmçinin qeyri-adi Təbriz ilə əlaqəli yaylaqlar var. Ekspertlərin fikrincə, Lerik kimi potensial yüksək dağ rayonlarında yay turizmi inkişaf etdirilməsi üçün yeni infrastruktur layihələri vacibdir. Regionda çay plantasiyaları, gəzinti şəlalələri və “butik” istirahət məkanları yaradılıb. Dağ otelleri və düşərgələr ailəvi istirahət üçün əlverişlidir, xüsusən də istilikdən qaçmaq istəyənlər üçün.
Gəncə və Göygöl. Qərbdə ölkənin ikinci böyük şəhəri Gəncə və yaxınlıqdakı Göygöl milli parkı yay üçün cəlbedici istiqamətdir. Göygöl gölü dağların fonunda sakit qayıq gəzintiləri üçün əlverişlidir. Azərbaycan Turizm Bürosu qeyd edir ki, yayda Gəncə yaxınlığındakı Göygöl və Maralgöl gölləri, eləcə də qədim Şəki və Qəbələ şəhərləri ziyarətçiləri valeh edir. Gəncədə Nizami Gəncəvi türbəsi, şəhər parkları var. Bu bölgə həm tarixi yerlərə (“Köhnə Gəncə”), həm də təbiət parklarına (Göygöl) görə həm yerli, həm xarici turistlərə maraqlıdır.
Naxçıvan. Azərbaycanın qərb sərhədindəki Naxçıvan Muxtar Respublikası yayda həm dağ turizmi, həm də tarixi-mədəni turizm məkanıdır. Burada Nuhun Qəbri ziyarətgahı, Möminə Xatun türbəsi və Alinja qalası yerləşir. SİA analitiklərinə görə, Naxçıvan diyarı, Şəki Xan sarayı, Quba-Xınalıq, Talış dağları kimi cəlbedici yerlər turistlərə təqdim olunub. Naxçıvanın Yayla gölü, Darıdağ vulkan gil sanatoriyası və qədim qala qoruqları ailəvi və sağlamlıq turizmi üçün uyğunlaşdırılıb. Buraya həm yerli qonaqlar, həm də xarici qonaqlar maraq göstərir, çünki regionun təbiət və mədəni irsi unikaldır.
Cari turizm trendləri. Qlobal istiqamətdə Azərbaycan da yay turizmində kənd və ekoturizmi təşviq edir. Ekspertlər qeyd edir ki, son illər ekoturizm və kənd turizmi üzrə maraq artıb, buna görə turistlər daha çox dağ-yaylalar və kəndə üz tuturlar. Həmçinin Şahdağ kompleksinə görklü yeniliklər (qlamping, paraşüt, üzgüçülük) təklif olunur. Beləliklə, vətəndaşlar yay tətilində istər dağlıq rayonlara, istər dənizkənarı kurortlara üstünlük verirlər. Turizm şirkətləri yay mövsümündə glamping, rafting, dənizdə üzgüçülük və digər macəra turları paketlərini reklam edir ki, bu da sosial media fenomenlərinə çevrilməkdədir.
Azərbaycanın müxtəlif bölgələri – paytaxtdan tutmuş dağ kəndlərinə qədər – ailəvi yay tətilləri üçün əlverişli infrastruktura malikdir. Hər bir regionun özünəməxsus təbiəti, mədəni irsi və əyləncə imkanları var, bu da həm daxili, həm xarici turistlərin marağını artırır.
Qarabağın bir çox şəhər və kəndlərində (məsələn, Şuşa, Füzuli, Zəngilan, Laçın və s.) hal-hazırda genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işləri gedir. Lakin Şuşa kimi şəhərlərə turistik səfərlər mümkündür.
Ərazinin minalardan təmizlənməsi prosesi davam etdiyi üçün bəzi zonalara giriş məhduddur.
Qarabağ tezliklə bütün istirahət siyahılarının ən başında gələcək
Artıq Şuşada "Xarıbülbül" festivalı, beynəlxalq tədbirlər, hotellərin açılması və yolların çəkilməsi göstərir ki, yaxın illərdə Qarabağ bölgəsi Azərbaycanın aparıcı turizm bölgələrindən birinə çevriləcək.