Ukrayna müharibənin nəticəsinin Qərbin dəstəyindən və gözlənilməz siyasi dəyişikliklərdən asılı olduğu qlobal geosiyasi oyunun mərkəzində qalıb.
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin cəsarətinə və müttəfiqlərin geniş köməyinə baxmayaraq, Ukraynaya baha başa gələn əsas qərarlar gecikdirilib. Ancaq Donald Tramp ABŞ-da hakimiyyətə gəldikdən sonra vəziyyət dəyişə bilər.
Lent.az bildirir ki, bu barədə “The Atlantic” yazır.
Qərbin əldən verdiyi imkanlar
Müharibənin ilk aylarında Ukraynanın əhəmiyyətli hərbi üstünlük şansı var idi. Bununla belə, ABŞ və avropalı tərəfdaşların qətiyyətsizliyi müasir tankların, təyyarələrin və hava hücumundan müdafiə sistemlərinin təchizatında kritik gecikmələrə səbəb olub. Bu proses 2022-ci ildə başlasaydı, vəziyyət başqa cür də cərəyan edə bilərdi.
Tramp və yeni strateji reallıq
Ukraynanın gələcəyi Donald Trampın Ağ evə mümkün qayıdışı ilə sıx bağlıdır. Onun əvvəlki açıqlamaları təcridçi baxışları və Putinə simpatiyası səbəbindən narahatlıq doğurub. Lakin mövcud şərtlər Trampı yanaşmasını dəyişməyə məcbur edə bilər. Onun ətrafında bir neçə potensial həll yolu nəzərdən keçirilir:
• münaqişənin dondurulması;
• Ukrayna üçün təhlükəsizlik təminatları;
• iqtisadi yardım və infrastrukturun bərpası;
• Rusiyaya qarşı sanksiyaların qismən yumşaldılması.
Tramp, xüsusən də keçmiş nüfuzunu itirmiş zəifləmiş Putin fonunda “böyük sülhməramlı” kimi tarixə düşməyə çalışa bilər.
Ukrayna üçün real addımlar
“The Atlantic” Ukraynanın mövqeyini gücləndirə biləcək hərtərəfli plan təklif edir:
• NATO üzvlüyünün təxirə salınması. Müvəqqəti həll Ukraynaya alyansa tam üzv olmağa hazırlaşmağa imkan verəcək.
• Müstəqilliyin təminatları. Rusiya Ukrayna siyasətinə və iqtisadiyyatına təsirini itirməlidir.
• Genişmiqyaslı yenidənqurma. Dondurulmuş Rusiya aktivlərindən ölkəni bərpa etmək üçün istifadə iqtisadi dirçəliş üçün əsas ola bilər.
• Müttəfiqlərin hərbi mövcudluğu. 100 minə qədər hərbi qulluqçu olan beynəlxalq kontingentlərin (Polşa, Fransa, Böyük Britaniya) yerləşdirilməsi regionun təhlükəsizliyini gücləndirəcək.
Rusiyaya iqtisadi təzyiq
Sanksiyalar artıq Rusiya iqtisadiyyatına ciddi ziyan vurub, rublun ucuzlaşmasına və inflyasiyanın artmasına səbəb olub. “Qazprom” kimi strateji müəssisələrə sanksiya təzyiqinin artması ölkə iqtisadiyyatını tamamilə sarsıda bilər.
Nəticə: Tarixi dəyişiklik üçün fürsət
Sülhə nail olmaq üçün Qərb qətiyyət, ABŞ liderlik nümayiş etdirməli, Rusiya güzəştə getməyə hazır olmalıdır. Beynəlxalq ictimaiyyət onun müdafiəsi və bərpası ətrafında birləşərsə, Ukraynanın müstəqil Avropa dövləti olmaq üçün hər şansı var. Bu kontekstdə ABŞ seçkiləri və artan Avropa dəstəyi əsas rol oynaya bilər.