Şamaxı Rəsədxanası: Ətrafdakı binalar gecə müşahidələrinə mane olur - YENİLƏNİB

“Nəsrəddin Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının gecə müşahidələrinə maneə yaradan amillər mövcuddur”.

Bunu APA-ya açıqlamasında rəsədxananın elmi katibi Vaqif Xəlilov bildirib. V. Xəlilov deyib ki, rəsədxanaya yaxın olan yaşayış məntəqələri ən azı 5 kilometr aralı məsafədə yerləşməlidir. Onun sözlərinə görə 60 il əvvəl bu astrofizika rəsədxanası inşa edilən zaman öncə yerləşdiyi ərazinin astroiqlimi tədqiq olunub. Astrofizika rəsədxanasının böyük şəhərlərdən, rayon mərkəzlərindən uzaqda, dağlıq ərazidə tikilməsinin əsas səbəbi gecənin qaranlıq vaxtında səma cisimlərini rahat şəkildə müşahidə etmək olub: “Rəsədxanaya yaxın ərazidə olan yaşayış məntəqələrinin gecə işıqlandırılması rəsədxananın teleskoplarının fəaliyyətinə mane olur. Lampaların işıqları gecə vaxtı teleskopların güzgülərinə düşür və səma cisimlərində baş verən proseslərin dəqiq öyrənilməsinə maneçilik törədir. Bundan əlavə, rəsədxananın yerləşdiyi yer açıq səma altında olmalıdır ki, ulduzları, günəşi, ayı və digər göy cisimlərini rahat şəkildə tədqiq etmək olsun. Burada müşahidələr aparmaq üçün hazırda ilin təxminən 200 günü ərzində açıq səma olur. Bundan əlavə, rəsədxana havanın təmiz olduğu yerdə fəaliyyət göstərməlidir. Avtomobillərin və zavodların təsiri nəticəsində ekoloji cəhətdən çirklənməyə məruz qalan ərazidə göy cisimlərini müşahidə etmək çətinləşir”.

V. Xəlilov son vaxtlar rəsədxananın yaxın ətrafında fərdi yaşayış evlərinin, otellərin tikilməsindən narahat olduğunu bildirib və bunu elmi-tədqiqat işlərinə maneə kimi qiymətləndirib: “Həmin binaların işıqları gecələr rəsədxananın işini xeyli çətinləşdirir. Tikintilər adətən rəsədxanaların ətrafında, yəni ən azı 5 kilometr aralı məsafədə aparılmalıdır. Dünyanın hər yerində bu vacib tələblərə əməl edilir”.

Qeyd edək ki, AMEA prezidenti Akif Əlizadə ötən həftə keçirdiyi mətbuat konfransında Nəsrəddin Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası yaxınlığında binaların tikintisinə qadağa qoyulması üçün Prezident Administrasiyasına müraciət etdiyini deyib. Akif Əlizadə bildirib ki, rəsədxana gecə çalışır və binaların işıqları müşahidəyə mane olur. O, bu kimi hallar aradan qaldırılmalı olduğunu vurğulayıb.