Fransa prezidenti Emmanuel Makronun pensiya yaşının artırılması təklifi ölkə daxilində etirazlara səbəb olub.
Böyük Britaniya və Fransa pensiya xərclərində paradoksal artım müşahidə edirlər. Fransa təqaüdçüləri artıq işləyən əhalidən daha çox pul alırlar.
Lent.az-ın xəbərinə görə, bunu jurnalist Con Bern-Merdok “Financial Times” üçün köşə yazısında yazıb
"Fransa və Britaniya siyasətinin son iki onilliyi bir növ qocalmış əhaliyə ayrılan xərclərin artımını ləngitmək cəhdlərinin bir növ "qəbiristanlığı" olub. Bu müddət ərzində hər iki ölkədə yaşlı vətəndaşlara dövlət ödənişləri əksər Avropa ölkələrinə nisbətən daha sürətlə artıb və borcun ümumi daxili məhsula nisbəti də yüksək səviyyələrə yaxınlaşıb", - o qeyd edib.
Jurnalistin sözlərinə görə, Böyük Britaniyanın iki əsas problemi var. Birincisi, hər iki aparıcı partiya qocalara qayğı ilə bağlı xərclərin bir hissəsini ən çox ödəyə bilənlərin üzərinə köçürə bilməyib.
65 yaşdan yuxarı insanlar üçün səhiyyə və sosial xidmət xərcləri minilliyin əvvəlindən iki dəfə artıb. Gəlirlərdə müvafiq artımın olmaması hökuməti infrastruktur xərclərini azaltmağa və borclanmanı artırmağa məcbur edir.
İkincisi, Böyük Britaniyada dövlət təqaüdləri üzrə qondarma “üçqat kilid” mövcuddur ki, bu da ödənişlərin hər il daha yüksək dərəcələrdən biri – inflyasiya, əmək haqqı artımı və ya 2,5 faiz səviyyəsində artacağına zəmanət verir.
Bu o deməkdir ki, pensiya xərcləri pensiyaçıların sayından daha sürətlə artır və yaşlı insanların həyat səviyyəsi hamıdan daha sürətlə yüksəlir. Nəticə təkcə dövlət maliyyəsinin tədricən boğulması deyil, həm də uşaq və gənclər arasında yoxsulluğun artmasıdır, onlar indi öz ulu babalarından daha çox yoxsulluq içində yaşayırlar.
Fransada ekstremal pensiyalar
Fransada vəziyyət daha da ekstremal görünür: fransız təqaüdçüləri nəinki dünyanın ən böyük pensiyalarını alırlar, həm də onları daha erkən almağa başlayırlar. Bu, 65 yaşdan yuxarı insanların orta gəlirinin əmək qabiliyyətli əhalinin gəlirlərini üstələdiyi unikal vəziyyətə gətirib çıxarır. Və bu sistemi dəyişdirmək üçün edilən istənilən cəhdlər kütləvi hiddət və etiraz hərəkatları ilə qarşılanır.
Prezident Emmanuel Makronun pensiya yaşının artırılması təklifi ölkə daxilində etirazlara səbəb olub. Eynilə, baş nazir Barnenin son pensiya artımını təxirə salmaq planları hökumətin süqutuna səbəb olub.
Fransalı politoloq Fransua Valentanın hesablamalarına görə, pensiyalar dövlət büdcəsi üçün o qədər önəmlidir ki, təkcə ötən il Müdafiə Nazirliyinin xərclərinin altıda birini təşkil edib. Onlar olmasaydı, Fransa NATO-nun hərbi xərclərin 2 faizlik hədəfinə çata bilməzdi.
Buna baxmayaraq, siyasətçilər pensiya artımlarını yeni vergilər hesabına kompensasiya etməyə çalışırlar, lakin bunlardan əldə olunan gəlir çox vaxt pensiyaların kəsilməsindən əldə edilən potensial qənaətdən az olur. Böyük Britaniyada hətta sərvət vergisi gəlirləri ilə bağlı optimist proqnozlar belə, gəlir indeksli pensiyaların əlavə xərclərini ödəmir.
Müəllif qeyd edir ki, nəsil dəyişikliyinin dövlət maliyyəsinə az təsir göstərməsi vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirir.
"Leyboristlərin son seçkilərdə qazandığı qələbədən sonra körpə bumerlərin təsirinin azalacağına dair ümidlər puça çıxdı. Qışda istilik üçün subsidiyalar üçün pensiyaçıların gəlirlərini yoxlamaq planları hökumətin yaşlı nəslin hüquqlarını məhdudlaşdırmaq cəhdlərinə qarşı sərt mövqe nümayiş etdirən seçicilərin reaksiyasından sonra tez bir zamanda yarımçıq qaldı", - Bern-Merdok yazır.
O qeyd edir ki, seçicilər tez-tez siyasətçiləri fiskal saxtakarlıqda ittiham edirlər, lakin bu vəziyyətdə onlar özləri də “sehrli papaqdan” pul çıxarmağa ümid edərək pensiya artımını dəstəkləyirlər. Gec-tez hər iki ölkənin hökumətləri qaçılmaz riyazi reallıqla qarşılaşacaqlar - pensiya xərclərinin artımı sonsuza qədər davam edə bilməz və siyasi kompromislər getdikcə çətinləşir.
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/lent_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi TikTok-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi X-da izləyin
