İsraillə Türkiyə arasındakı münasibətlərdə ciddi böhran: onların ortaq maraqları da var - İDDİA

İsrail və Türkiyə ən çətin dövrlərini yaşasalar da, ölkələr ortaq maraqları qoruyur.

İsrail və Türkiyə arasında münasibətlər son onilliklərin ən çətin dövrlərindən birini yaşayır, lakin böhranın pisləşməsinə baxmayaraq, iki ölkə gələcəkdə dialoqun bərpası üçün əsas yarada biləcək mühüm ümumi maraqları qoruyub saxlayır.

Lent.az-ın xarici mediaya istinadla xəbərinə görə, tarixən İsrail və Türkiyə Suriyada İranın təsirini cilovlamaq və radikal qrupların güclənməsinin qarşısını almaq da daxil olmaqla, strateji hədəfləri bölüşüblər.

İsrailin Suriyada İranın dəstəklədiyi silahlı qruplaşmalara qarşı endirdiyi zərbələr Əsəd rejimini zəiflədib və bu, Türkiyənin dəstəklədiyi üsyançı qüvvələrin uğurlarına töhfə verib. Beləliklə, Qüds və Ankaranın İranın təsiri ilə mübarizədə maraqları əvvəllər qismən üst-üstə düşürdü.

Lakin Qəzza zolağında müharibə ilə daha da ağırlaşan hazırkı böhran ölkələr arasında münasibətləri çətinləşdirib. Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan İsrailin hərəkətlərini kəskin şəkildə pisləyib, HƏMAS-a açıq dəstək verib və hətta ticarət əlaqələrini kəsmək qərarına gəlib - çoxları bu addımı ikitərəfli münasibətlərdə görünməmiş hesab edib. Türkiyədə İsrailə qarşı edilən düşmənçilik bəyanatları və ittihamlar gərginliyi daha da artırıb.

Lakin uzunmüddətli perspektivdə İsrail və Türkiyənin hələ də ortaq nöqtələri var. Hər iki dövlət Suriyada radikal qrupların cilovlanmasında, İran təsirinin yayılmasının qarşısının alınmasında və Yaxın Şərqdə sabitliyin təmin edilməsində maraqlıdır. Üstəlik, siyasi fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, ölkələr arasında iqtisadi əlaqələr onilliklər ərzində mühüm sabitlik amili olaraq qalır.

Ekspertlər hesab edirlər ki, münasibətlərdəki böhran ciddi olsa da, praqmatik dialoq imkanlarını tamamilə istisna etməməlidir. Bu kontekstdə hər iki tərəfə xüsusilə regional təhlükəsizlik və terrorizmlə mübarizə sahələrində minimum əməkdaşlıq səviyyəsini saxlamağa imkan verəcək müvəqqəti razılaşma və ya “modus vivendi” mümkündür.

Analitiklər həmçinin vurğulayırlar ki, Türkiyənin beynəlxalq arenada artan təcrid vəziyyəti, eləcə də Suriyadakı gərgin vəziyyət Ankaranı İsraillə qarşılıqlı əlaqəni bərpa etmək yollarını axtarmağa sövq edə bilər.

Öz növbəsində İsrail təmkinli olmalı və gələcək riskləri minimuma endirmək və regionda vəziyyəti sabitləşdirmək üçün mövcud imkanlardan istifadə etmək üçün diplomatik addımlar atmağa hazır olmalıdır.