Dünyada yeni qlobal PANDEMİYA YAYILIR: Səbəb

Yarasalar yeni bir pandemiyaya səbəb ola biləcək xəstəliyin daşıyıcısına çevrilə bilər.

Lent.a xəbər verir ki, bu barədə "Reuters" məlumat verib.

Bununla belə, bu təhlükənin əsas səbəbi daha dərindir. Belə ki, təbii sərhədlərin pozulmasında, urbanizasiya və meşələrin qırılması insanların yaşayış yerlərinin və yoluxucu xəstəliklərin potensial daşıyıcılarının qarışması təhlükə yaradır. Bu prosesin nəticəsi olaraq, 2020-ci ilə qədər 1,8 milyarddan çox insan “zoonozların” yayılma riski yüksək olan ərazilərdə yaşayırdı. Belə bölgələr "epidemiya zonaları" adlanır və sıx məskunlaşmağa meyllidirlər, bu da yalnız sürətlə yayılma ehtimalını artırır.

Sivilizasiyanın təbiət üzərində son irəliləyişinin xüsusilə intensiv olduğu Braziliya, Laos və Çin kimi ölkələr risk altındadır. İndiyə qədər insan daha da təhlükəli xəstəliklərin daşıyıcılarının yaşadığı ərazilərlə demək olar ki, təmasda olmayıb. Təbii sərhədlərin pozulması virusların uyğunlaşmasına və mutasiyasına kömək edir, bununla da yeni daşıyıcıları - insanları tapır. Buna misal olaraq, son onilliklər ərzində Asiya yarasalarından donuzlara və donuzlardan insanlara keçməyi “öyrənmiş” Nipah virusunu göstərmək olar. Virusu indi insanlara birbaşa yoluxdurmasına sadəcə yarasanın bədən mayeləri ilə hər hansı bir əlaqə kifayətdir.

2020-ci ildən bəri Afrikada ən azı yeddi Ebola və Marburq, Hindistan və Banqladeşdə isə 20 Nipah hadisəsi baş verib.

Riskin artmasının hərəkətverici qüvvəsi yarasaların yaşayış yerlərinə insanların müdaxiləsidir. İldən-ilə yeni "alov zonaları" meydana çıxıb, ərazisi son iyirmi ildə 16% artıb. Bu müddət ərzində bu ərazilərdə meşələrin 21%-ə qədəri məhv edilib ki, bu da bütün dünyada meşələrin qırılmasından iki dəfə çoxdur. Meşələrin, mağaraların və yarasaların yaşadığı digər yerlərin məhv edilməsi bu canlıların insanlarla təmaslarının artmasına səbəb olur. İnsan sivilizasiyası vəhşi təbiətin yaşayış yerlərini zəbt etdikcə, insanlar üçün təhlükəli ola biləcək virusların və digər patogenlərin mutasiyaları ehtimalı da artır.

Bildirilir ki, elm adamlarının artıq sivilizasiyanı yaymaqda olan bir çox yeni əraziləri tədqiq etməyə vaxtları yoxdur, eyni zamanda mədənçilik maraqları üçün canlı təbiətin kəşfiyyatı və inkişafı sürəti artmaqdadır.