Səhrada nüvə bombası ilə dəniz yaratmaq ideyası

Saharada su anbarı yaratmaq fikri ilk dəfə səhranın qərbindəki ən aşağı bölgə olan El-Cuf çayı hövzəsini su basması və təxminən 96.560 kvadrat kilometr daxili dənizə çevirmək təklifini şotland mühəndis Donald Makkenzi irəli sürüb.

Lent.az-ın xarici mediaya istinadəb məlumatına görə, daha sonra, 1870-ci illərdə Fransa ordusunun kapitanı Fransua-Eli Ruder Tunisin cənubundakı Şott-el-Fedcedc adlı Sahara səhrasının bir hissəsi ilə Aralıq dənizini birləşdirən və 4828 kvadrat kilometrdən çox ərazini su basan bir kanal yaratmağı təklif edib. Lakin texniki və maliyyə problemləri səbəbindən hər iki layihə heç vaxt həyata keçirilməyib.

Keçmişdə Süveyş kanalının tikintisinin müəllifi və meneceri olan fransız diplomatı və iş adamı Ferdinand de Lesseps təxminən 25 milyon frank məbləğlə Sahara çölünü su basması planını təsdiqləmişdi. O və tərəfdaşları fransız gəmiləri üçün daha çox ticarət yolları yaratmağa və Şimali Afrikanın ortasını daha rütubətli və məhsuldar etməyə ümid edirdilər.

O zaman Fransa ordusunun kapitanı Fransua-Eli Ruder 4828 kvadrat kilometrdən çox ərazini su basması üçün Tunisin cənubundakı Şott el-Fedcedc adlanan Sahara ilə Aralıq dənizini birləşdirəcək 193 kilometrlik kanal layihəsi hazırlayıb. Lakin hesablamalarla real relyef arasında uyğunsuzluqlar olduğu, eləcə də yüksək xərclər səbəbindən plan icra olunmayıb.

Onların su ilə basmaq istədikləri ərazinin dəniz səviyyəsindən aşağı olmadığı üzə çıxıb və bu, sonrakı işləri dayandırıb. Buna baxmayaraq, bu yerlərə bəzi tədqiqat ekspedisiyaları maliyyələşdirilib.

Misirdən Sahara üçün yeni plan təqdim edilib. “Plowshare” və ya “Lemish” (“Plowshare” layihəsi) əməliyyatı ABŞ Atom Enerjisi Komissiyasının təşəbbüsü olub və dəniz səviyyəsindən 60 metr aşağıda Qattara çöçəkliyini su basması üçün lazım olan kanalları yaratmaq üçün "dinc" nüvə bombalarından istifadə etmək istənilib.

Lakin "dinc" nüvə partlayışlarından istifadə bir neçə beynəlxalq müqavilə ilə qadağan edilib və “Plowshare” layihəsi 1973-cü ildə dayandırılıb.

Maraqlıdır ki, layihə 1961-ci ildə peyğəmbər Mixeya 4:3 ayəsinə istinad olaraq adlandırılıb: “qılınclarını bir ağızdan və nizələrini oraqlara düzəldəcəklər. Xalq xalqa qılınc qaldırmayacaq və artıq müharibə öyrənməyəcəklər!”.

Bu yaxınlarda, 2018-ci ildə Silikon Vadisindəki Y Combinator firması Kaliforniyadakı Alqodones səhrasının su basması ilə qlobal istiləşməyə qarşı mübarizə ideyasını təqdim edib. Onların planı, karbon udan yosunların böyüməsinə imkan verəcək 0,4 hektar (1 akr) milyonlarla kvadrat mikro anbar yaratmaq idi.

Onların planı karbon batan yosunları yetişdirəcək milyonlarla kvadrat 0,4 hektar (1 akr) mikro su anbarları tikmək idi. Amma təxminən 50 trilyon dollara başa gələn layihə hələ də reallaşmayıb.