İsveçdə Portaloos festivalında toplanan sidikdən yeni pivə hazırlanacaq.
Lent.az-ın xarici mətbuata istinadla xəbərinə görə, klimatoloqlar yeni ekoloji təmiz pivə hazırlamaq üçün xüsusi tualet kabinlərində təxminən 20 min litr insan sidiyi toplayıblar.
Bu pivə növü haqqında nə məlumdur və hazırlanma zamanı sidik necə istifadə olunur?
Dünya davamlı inkişafa və ekoloji cəhətdən təmiz texnologiyalara nail olmaq üçün daim yeni yollar axtarır. Bəzən bu axtarışlar sürpriz, bəzən də ikrah hissi yarada biləcək çox gözlənilməz həllərə gətirib çıxarır. Bu, İsveçdə baş verən hadisədir, burada elm adamları və pivə istehsalçıları pivə istehsal etmək üçün insan sidiyinin istifadəsini nəzərdə tutan layihədə birləşiblər.
Bu unikal eksperimentin təfərrüatları belədir: festivalda 20.000 litr sidik necə toplanıb, necə gübrəyə çevrilir və nə üçün bu, eko pivə istehsalının gələcəyi ola bilər?
İsveçin Uppsala şəhərində Valpurgiya gününün qeyd edilməsi zamanı 20.000 litr insan sidiyi toplanıb. Bu məqsədlə Sanitation360 kanalizasiya şirkəti bütün festival ərazisində xüsusi Portaloo tualetləri quraşdırıb. Bu tualetlərin özəlliyi yalnız maye tullantıların (“bir nömrəli tualet”) yığılmasına, qalan hər şeyin ayrılmasına imkan verən xüsusi şəbəkədir.
Bütün toplanan sidik xüsusi bir müəssisəyə göndəriləcək və orada emal ediləcək və sonra toz şəklində qurudulacaq. Daha sonra daşınması və istifadəsi asan olan gübrəyə çevriləcək.
Yeni ekoloji metod layihə üzərində birlikdə çalışan İsveç Kənd Təsərrüfatı Elmləri Universitetinin professoru Born Vinneros və kanalizasiya şirkətindən Nikola Parfitt tərəfindən hazırlanır.
Alimlərin əsas məqsədi insan nəcisini yüksək keyfiyyətli gübrəyə çevirmək üçün dayanıqlı üsul hazırlamaqdır. Təcrübəçilərin fikrincə, insan sidiyi ətraf mühitə zərər vuran və məhsulun keyfiyyətinə təsir edən süni gübrələrin istifadəsini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Məsələn, arpa və şerbetçiotu süni gübrələrin təsiri ilə təbii dadını və ətrini itirir. Və insan sidiyi azot, fosfor və kalium ehtiva edir - arpanın böyüməsi üçün lazım olan hər şey.
Məhz buna görə də alimlər ondan əkin sahələrini gübrələmək üçün istifadə edilən qurudulmuş gübrə hazırlamaq qərarına gəliblər və səməni arpa da yetişdirirlər. Bu arpa daha sonra pivə zavodlarında, xüsusən Qotland pivə zavodunda - pivə istehsal etmək üçün istifadə olunur.
Buna görə narahat olmayın, çünki sidik birbaşa stəkanınıza daxil olmur. Arpa yetişdirmək üçün ekoloji cəhətdən təmiz bir gübrə kimi istifadə olunur, sonra yeni pivə üçün əsas olur.
Yeri gəlmişkən, bu, pivə istehsalı dünyasında ilk hal deyil. Bundan əvvəl Belçikanın başqa bir şirkəti “Brasserie du Borinage”dən "Urina" pivəsini buraxıb və bu pivə istehsalında sidikdən də istifadə edilib.
İsveç layihəsi unikal olmasa da, festival tullantılarından genişmiqyaslı, ekoloji cəhətdən təmiz gübrə istehsalı kontekstində əhəmiyyətlidir. O, həmçinin innovativ yanaşmaların pivə istehsalını necə daha dayanıqlı edə biləcəyini, adətən tullantı hesab edilən şeyi qiymətli mənbəyə çevirdiyini göstərir.