Bu məhsullarda xərçəngdən xilas edən unikal maddələr tapıldı

Kartof, badımcan, pomidorda olan qlikoalkaloidlər xərçəng hüceyrələrinin çoxalmasının qarşısını alır.

Lent.az-ın xarici mediaya istinadla xəbərinə görə,Polşa alimləri bu qənaətə gəliblər. Bu üzvi birləşmələr həmişə zəhərli hesab edilib, lakin mütəxəssislərin fikrincə, düzgün doza zəhəri dərmana çevirə bilər.

Bitkilərdə qlikoalkaloidlər fitopatogenlərə və ot yeyənlərə qarşı təbii müdafiə rolunu oynayır. Farmakologiyada solanidin və onun homoloqları geniş spektrli steroid preparatlarının istehsalı üçün aktiv maddə kimi istifadə olunur. Onlar hələ xərçəngin müalicəsində istifadə edilməyib.

Adam Mitskieviç Universitetindən Maqdalena Vinkelin rəhbərlik etdiyi polşalı alimlər laboratoriyada, həmçinin kompüter simulyasiyalarından istifadə edərək, qlikoalkaloidlər qrupundan olan bioloji aktiv birləşmələrin xərçəng hüceyrələri ilə qarşılıqlı əlaqəsini təhlil ediblər. Tədqiqatçılar belə bir nəticəyə gəliblər ki, xam giləmeyvə ekstraktlarında olan beş qlikoalkaloid, solanin, şakonin, solasonin, solamargin və tomatində antitümör potensialı var.

Onların fəaliyyətini bioloji mexanizmi əsasən xərçəng hüceyrələrinin ölümünə səbəb olan müxtəlif hüceyrə və molekulyar yolların aktivləşdirilməsidir. İlk növbədə, apoptoz və otofagiya proseslərinin başlamasından danışırıq. Birinci halda, bədxassəli hüceyrələr parçalanır, ikincidə, özlərini məhv edir, özlərini yeyirlər.

Hüceyrədaxili səviyyədə qlikoalkaloidlər proliferasiyaya maneə törədir, mitoxondriləri məhv edir və avtofagiya zamanı makromolekulların həzm olunduğu orqanoid olan lizosomların membran keçiriciliyini artırır. Nəticədə şiş böyüməsi dayanır, metastazların böyüməsi və ətrafdakı qan damarlarının bədxassəli angiogenezi (degenerasiyası) bloklanır.

Tədqiq edilən beş birləşmədən ən təsirlisi kartofun meyvələrində, üstlərində və qabığında olan solanin olub. Yetkin və sağlam kök yumrularında bu maddə kiçikdir, lakin uzun müddət saxlanılan yaşıl və cücərmiş kök yumrularında onun miqdarı kəskin şəkildə artır. Və xüsusilə çox - cücərtilərin özlərində. Buna görə də, heyvanları xarab və cücərmiş kartofla qidalandırmaq təhlükəlidir - bu, ağır zəhərlənməyə səbəb ola bilər.

Lakin kiçik dozalarda zəhərli qlikoalkaloidlər müalicəvi olur. Solanin leykemik hüceyrələrin yayılmasını bloklayır, bəzi kimyəvi maddələrin bədəndə kanserogenlərə çevrilməsini dayandırır və mövcud şişlərin metastazına maneə törədir.

Yetişməmiş kartof kök yumrularına acı bir dad verən solaninlə əlaqəli şakonin iltihab əleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir və sepsisi müalicə edə bilər.

Bu məhsularda olan solasonin bir şişin müalicəyə müqavimətini böyük ölçüdə təyin edən xərçəng kök hüceyrələrini hədəf alır.

Əsasən badımcanın tərkibində olan solamargin qaraciyər xərçəngi hüceyrələrinin çoxalmasını dayandırır.

Pomidorların gövdələrində və yarpaqlarında (və meyvələrdə daha aşağı konsentrasiyalarda) olan tomatin bütövlükdə orqanizmin hüceyrə dövranının tənzimlənməsini dəstəkləyir, kanserogenez müqavimətini artırır.

Müəlliflər sübut ediblər ki, terapevtik dozalarda qlikoalkaloidlər qeyri-toksikdir (onlar geniş istifadə olunan tetrasiklin və doksorubisin antibiotikləri ilə müqayisə edilmişdir), DNT-yə zərər vermir və şişlərin təkrarlanmasına səbəb olmur. Yalnız mümkün yan təsir reproduktiv sistemə qısa müddətli mənfi təsirdir.