Bu irsi qan xəstəliyinə ən çox oğlan uşaqlarında rast gəlinir

17 aprel Ümumdünya Hemofiliya Günü kimi qeyd olunur.

e-tibb.az-ın xəbərinə görə, Milli Hematologiya və Transfuziologiya Mərkəzinin bu günlə bağlı açıqladığı məlumatda bildirilir ki, günün qeyd olunması ilə əlaqədar 17 aprel tarixinin seçilməsi heç də təsadüfi deyil. Bu, Dünya Hemofiliya Federasiyasını yaratmış Frenk Şnaybelin doğum günü ilə əlaqədardır.

Günün təsis edilməsinin və qeyd olunmasının məqsədi qanın laxtalanması prosesinin pozulması ilə əlaqədar irsi xəstəlik olan hemofiliyadan əziyyət çəkənlərin hər gün üzləşdiyi problemlərə dünya ictimaiyyətinin və səhiyyə işçilərinin diqqətini cəlb etmək, bu barədə onların məlumatını artırmaqdır.

Hemofiliya – insan qanında laxtalanma faktoru adlandırılan zülalların irsi çatışmazlığı nəticəsində yaranır. X xromosomu ilə qadın tərəfindən keçirilir və əsasən oğlan uşaqlarında özünü büruzə verir. Bu qrup xəstələrdə travmalar, hətta xırda zədələr nəticəsində beyin və digər həyati əhəmiyyətli orqanlarda baş verən qanaxma ölüm riskini artırır. Həmçinin hemofiliyanın ağır formasından əziyyət çəkən xəstələrdə periodik olaraq oynaqlara qansızma (hemartroz) və əzələlərə qansızma (hematoma) xəstələrdə əlillik və sağlamlıq imkanlarının məhdudluğuna gətirib çıxarır.

Məlumatda bildirilir ki, Azərbaycanda hemofiliya xəstələri digər irsi xəstəliklər kimi dövlət qayğısı ilə əhatə ediliblər. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Birinci Vitse Prezident, birinci xanım Mehriban Əliyeva ölkə vətəndaşlarının səhiyyə xidmətləri ilə təmin edilməsinə xüsusi önəm verirlər. Bunun bariz nümunəsi səhiyyə müəssisələrinin yenidən qurulması, əhaliyə tibbi xidmət məqsədi ilə qəbul olunmuş dövlət proqramlarıdır. Xüsusi əhəmiyyət kəsb edən sənədlərdən biri kimi 2005-ci ildə qəbul edilmiş “Hemofiliya və talassemiya irsi qan xəstəliklərinə düçar olmuş şəxslərə qayğı” üzrə dövlət proqramını qeyd etmək olar.

Qafqaz regionunda ilk Hemofiliya mərkəzi məhz Bakıda 1973-cü ildə yaradılıb. Hazırda mərkəz çox profilli M.Mirqasımov adına Respublika Klinik Xəstəxanasının Hematologiya şöbəsinin nəzdində fəaliyyət göstərir. Mərkəzdə 1675 xəstə dispanser qeydiyyatındadır.

Dövlət proqramının tədbirlər planına əsasən, hemofiliyalı xəstələrə göstərilən tibbi yardımın təkmilləşdirilməsi, onların laxtalanma faktorları ilə təminatı, qanaxmaların profilaktikası, ağırlaşmaların aradan qaldırılması, həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması, ömürlərinin uzadılması, əlilliyin, vaxtsız ölümlərin qarşısının alınması məqsədilə fəaliyyətlərin icrası nəzərdə tutulub.

Bu gün inkişaf etmiş ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da hemofiliyalı xəstələr ev şəraitində, ambulator və stasionar şəraitdə müalicə alırlar. Dövlət proqramı uğurla həyata keçirilir. Əsas məqsəd bütün bölgələrdə yaşayan pasiyentlərin dərman preparatları ilə təminatını yaxşılaşdırmaq, müalicə prinsiplərini tam beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırmaq və profilaktik müalicəni həyata keçirməkdir. Eyni zamanda anamnezində hemofiliya riski olan ailələrdə hamiləlik zamanı prenatal diaqnostikanı başlamaqdır.