Elektron qəlyan qadağası sərtləşdirildi: küçədə tutub döyəcəklər

Sinqapur hakimiyyəti veyplərlə (elektron qəlyan) bağlı qanunvericiliyi kəskin sərtləşdirdiyini elan edib. Ölkədə fiziki (çubuqla döymək) və uzunmüddətli həbs cəzaları tətbiq olunacaq, cərimələr isə dəfələrlə artırılacaq.

Lent.az xarici KİV-ə istinadla bildirir ki, 2025-ci il sentyabrın 1-dən qüvvəyə minəcək yeni qaydalar hökumət yeni daimi qanunvericiliyi hazırlayana qədər altı ay müddətinə təcili tədbir olaraq tətbiq ediləcək. Yeni qanun artıq 2026-cı ilin əvvəlində qəbul olunacaq.

Bu sərt tədbirlərin əsas səbəbi gənclər arasında sürətlə yayılan, tərkibində sedativ maddə etomidat olan qeyri-leqal veyplərin populyarlığıdır. Qara bazarda Kpods və ya “zombi-podlar” kimi tanınan bu cihazlar standart narkotik testlərində aşkarlanmayan vasitə kimi reklam olunur.

Son aylarda sosial şəbəkələrdə gənclərin belə veyplərdən istifadə etdikdən sonra qeyri-adekvat davranışlarını göstərən videolar yayılmağa başlayıb ki, bu da hakimiyyətin ciddi narahatlığına səbəb olub. İyul ayında müsadirə edilmiş 100 veypin təsadüfi nümunəsinin analizində onların üçdə birində etomidat aşkar edilib.

İndi isə 2025-ci il sentyabrın 1-dən etomidat və ona yaxın maddələr Sinqapurda C sinifli narkotiklər kimi rəsmi təsnif ediləcək. Etomidat tibbi anestezikdir və qanuni istifadəsi yalnız klinikalarda qısamüddətli narkoz üçün icazəlidir.

Yeni qaydalar aşağıdakı cəzaları müəyyən edir:

İstifadəçilər üçün

•   İstənilən veypi almaq, saxlamaq və ya istifadə etmək üçün cərimə dörd dəfə artırılaraq 500-dən 2000 Sinqapur dollarına (1500 ABŞ dolları) qaldırılıb.
•   İlk pozuntuya görə 700 Sinqapur dolları cərimə nəzərdə tutulub.
•   Etomidatlı veyplərin istifadəsi daha sərt cəza və məcburi dövlət reabilitasiyasına səbəb olacaq.

Adi veyplərin satıcıları üçün

• 2 ildən 10 ilə qədər həbs və 2–5 çubuq zərbəsi.

Etomidatlı veyplərin yayılması və idxalçıları üçün

• 20 ilə qədər həbs və 15 çubuq zərbəsi.
• Çubuqla cəza (caning) Sinqapurda zorlamaya, qarətə və vandalizmə görə tətbiq olunan ağır fiziki cəzadır.

Əcnəbilər üçün qaydalar

• Turistlər və qısamüddətli vizası olanlar təkrar pozuntuya görə ölkədən birdəfəlik çıxarılacaq.
• Uzunmüddətli vizası və iş icazəsi olanlar isə üçüncü pozuntudan sonra deportasiya ediləcək və Sinqapura qayıtmaq ömürlük qadağan olunacaq.

Daha əvvəl Sinqapur hakimiyyəti veyplərlə mübarizə üzrə genişmiqyaslı kampaniya başlatmışdı. Çanqi beynəlxalq hava limanında maarifləndirici plakatlar və xüsusi utilizasiya qutuları quraşdırılıb ki, ölkəyə gələnlər veypləri cəriməsiz ata bilsinlər.

Quru və dəniz sərhədlərində yoxlamalar gücləndirilib, ictimai yerlərdə – nəqliyyatda və parklarda patrullar keçirilir, vətəndaşların çantaları yoxlanılır. Məktəblərdə isə maarifləndirmə proqramı tətbiq olunub.

Qeyd edək ki, ölkədə 2018-ci ildən tam veyp qadağası qüvvədədir.