Dünyada baməzə Yeni il adətləri: Qaranlıqda öpüş, çamadanla qaçış....

Hər il bu bayramı elə qeyd etmək istəyirik ki, o qeyri-adi olsun və uzun müddət yadda qalsın.

Lent.az bayramı qeyri-adi qarşılamaq istəyənlər üçün müxətlik ölkələrin yeni il ənənələrini təqdim edir:

 Argentina

Sakinləri pəncərədən nəsə atmağı sevən başqa bir ölkə Argentinadır. Keçən ilin son iş günündə argentinalılar köhnə illə vidalaşır və köhnə təqvimləri, qəbzləri, blankları, hesabatları və digər lazımsız sənədləri atırlar. Səkilər tez bir zamanda qalın bir kağız təbəqəsi ilə örtülür.

Yunanıstan
Yunanıstanda əksinə, küçədən evə nəsə gətirmək adəti var. hər şeyi evdədir. Yunanıstanda Yeni il gecəsi şam yeməyinə gedərkən qonaqlar böyük sərvət arzuları ilə ev sahibinin astanasına böyük daşlar qoyurlar. 

 Şotlandiya

Şotlandlar Yeni il ərəfəsində qatran çəlləklərini yandırıb şəhərin küçələrində yuvarlayırdılar. Beləcə köhnə ili yandırıb, yeni ilin yolunu açırlar. Yeni il ərəfəsində şam yeməyinə gedərkən, sahibinin ocağına atmaq üçün özünüzlə kömür götürməlisiniz. 

Kuba

Kubada Yeni il ərəfəsində bütün qablara su tökülür: Suyun miqdarı insanın bir ildə nə qədər günah işlədiyinə bağlıdır. Gecə yarısından sonra su  çölə atılır. Kubalılar üçün bu ənənə pisliklərdən təmizlənməyi simvollaşdırır.

Yaponiya

Yaponiyada Yeni il üçün evləri bambuk budaqları ilə bəzəmək adəti var. Yeni ilin ilk saniyələri isə yaponlar gur gülüşlə qarşılanır. Onlar bu yolla ilin şən keçəcəyinə inanırlar.

İtaliya

İtalyanların Yeni il ənənələri də özləri kimi parlaq və səs-küylüdür. Məsələn, İtaliyada Yeni il ərəfəsində pəncərələrdən lazımsız əşyaları atmaq adətdir. Yaralanma riski yüksək olduğuna görə bu ənənə bu yaxınlarda ləğv edilsə də, şənlik gecəsində  yuxarıdan bir kreslo yoldan keçənin önünə düşsə, heç kim təəccüblənməyəcək. Bununla italyanlar yeni ildə uğurlar cəlb edirlər. Və təbii ki, bütün bu proses səs-küy - mahnılar, qışqırıqlar və atəşfəşanlıqla müşayiət olunur.

 Ekvador
İlin səyahətlərlə dolu olması üçün onlardan birincisi düz Yeni il ərəfəsində edilməlidir - Ekvadorda belə düşünürlər. Bunun üçün əlinizdə çamadanla evin ətrafında qaçmaq lazımdır. Ekvadorluların ev ətrafında qaçış səfərini saat 12 dəfə vurana qədər başa vurmalıdırlar.

 İspaniya

İspaniyada Yeni il ziyafətinin bütün qonaqları üçün əvvəlcədən 12 üzüm hazırlanır - saatın hər zəngi üçün bir üzüm. İspanlar inanırlar ki, bütün giləmeyvələri 12 saniyədə yeyə bilsəniz, il mütləq uğurlu olacaq.

 Danimarka

Danimarkalılar Yeni il ərəfəsində dostlarının qapısında qab-qacaq qırırlar. Eyvanda nə qədər çox qab qırığı qalsa, ev sahiblərinin dostları bir o qədər çox olur. Parçaların sayı ilə yanaşı, gələn ildə şansların miqdarı da artır. 

 İrlandiya

Bayram ərəfəsində irlandlar evlərinin giriş qapılarını geniş açır ki, istənilən qonaq içəri girsin. Onu Yeni il süfrəsində əyləşdirir və şəraba qonaq edirlər. Qonaq evə ön qapıdan girib arxadan çıxmalıdır. İrlandlar bunun uğurlar gətirdiyinə inanırlar.

Macarıstan

Macarıstanda Yeni ili çox səs-küylü qeyd etmək adətdir. Gecə yarısına az qalmış evlər və küçələr yüksək səslə dolur. Macarlar pis ruhların boru və fitdən çox qorxduğuna inanırlar. Deməli, təkcə evləri deyil, küçələri də pis ruhlardan təmizləmək lazımdır. 

 İsveç

Əksər Avropa ölkələrindən fərqli olaraq, İsveçdə Yeni il üçün hədiyyələri Şaxta baba yox, meşə heyvanlarının kömək etdiyi cırtdan Yul Tomten gətirir. Yeni il ərəfəsində isveçlilər  arzu tutur, çin olacağına inanırlar. 

 Vyetnam

Vyetnamda belə bir inanc var ki, 70 yaşdan yuxarı bir adam  Yeni il süfrəsində olarsa, onun müdrikliyi şübhəsiz ki, bütün yoldaşlara yayılacaqdır. Ona görə də qocalar hər evdə xoş qonaq olur, onları həmişə ən şərəfli yerlərə qoyurlar.

 Hollandiya

Hollandiyada Yeni ili qeyd etməyin əsas ənənələrindən biri adi kibritdir. Hollandiyanın hər bir sakini  bayram günü mütləq bir kibrit yandırır.

 Birma

Birmada Yeni ilin ən isti vaxtı olduğu üçün onun gəlişi su festivalı ilə qeyd olunur. İnsanlar görüşəndə bir-birinin üstünə müxtəlif qablardan su tökürlər. 

 Bolqarıstan

Bolqarıstanda Yeni il bayramının əvəzsiz atributu əzgil budağıdır. Yanvarın 1-də uşaqlar, qohumlarına və dostlarına yaxınlaşaraq, çubuqlarla yüngülcə vuraraq onları bayram münasibətilə təbrik edirlər.
Keçən ilin saatının son vuruşu ilə bütün evlərdə işıqlar 3 dəqiqəyə sönür, qaranlıqda hamı bir birilə öpüşür. Bunlar tostları əvəz edən Süfrədə kimsə asqırsa, bolqarlar sevinirlər. Uğur gətirdiyini deyirlər.

Braziliya

Hind və Afrika inanclarının Avropa ləzzəti ilə qəribə qarışığı Braziliyada Yeni ilini geniş yayılmış karnaval və qədim tanrılara ənənəvi ibadət mərasiminə çevrilib.Onlar yeni ili əsasən çimərlikdə qarşılayırlar.
 
Bundan əlavə, Braziliyada Yeni il ərəfəsində okean sahilində qum üzərində minlərlə şam yandırılır. Uzun paltarlı qadınlar suya girərək okeanın dalğalarına gül ləçəkləri atırlar.
İndoneziyada Yeni ili qeyd etmək çox qeyri-adi haldır. Belə ki, Bali adasında 10 gün davam edir. Bu günlərdə boyalı düyüdən iki metrlik sütunlar ucaldılır. Onlar tanrılar üçün nəzərdə tutulub. Şənliyin sonunda sütunlar evlərinə aparılır. Düyü insanlar tərəfindən yeyilir, tanrılar hədiyyə xatirələri ilə qalır.

Hindistan

Hindistanda Yeni il gecəsinin çox gözəl ritualları var. Şimali Hindistanın sakinləri ağ, çəhrayı, qırmızı və bənövşəyi çiçəklərlə bəzəyir. Mərkəzi Hindistanda binalar rəngli, əsasən narıncı bayraqlarla bəzədilib. Hindistanın qərbində damlarda kiçik işıqlar yandırılır. Hinduların hədiyyə vermənin öz yolu var. Məsələn, uşaqlar üçün hədiyyələr xüsusi nimçəyə qoyulur.

İspaniya

İspaniyada Milad əsas bayram olaraq qalır: bu axşam yalnız ailə ilə, zəngin bir süfrədə keçirilir.

Keniya
Keniyada Yeni ili suda qeyd edirlər. Keniyalılar çaylarda, göllərdə, okeanda çimirlər, qayıqlara minirlər - bir sözlə əylənirlər.

Çin

Çində Yeni il həmişə yeni ayda yanvarın sonu - fevralın əvvəlində qeyd olunur. Yeni il ərəfəsində Çin küçələri ilə keçən bayram yürüşü zamanı insanlar çoxlu fənərlər yandırırlar. Bu, Yeni ilə yolunuzu işıqlandırmaq üçün edilir. Yeni ilin şər ruhlar və natəmiz qüvvələr tərəfindən mühasirəyə alındığına inanıldığından, fişəng və atəşfəşanlığın köməyi ilə onları qorxudurlar.

Kolumbiya

Kolumbiyada atışma, atəşfəşanlıq və partlayışlar olmadan bayramı təsəvvür edə bilmirlər. Kolumbiyalılar köhnə ili təmsil edən kuklalar düzəldib ona dəfn mərasimi qururlar. Gülməli vəsiyyətnamələr oxunur. Sonra kuklaların içinə qoyulmuş barıt partlamağa başlayır. Alov və tüstü ilə əhatə olunmuş köhnə il parçalanır, yerini Yeni ilə verir.

Meksikada saatın cingiltisi ilə atəşfəşanlıq alovlanır və karnaval yürüşləri başlayır. Burada meyvə, su, yeni il hədiyyələri ilə doldurulmuş gil qabları sındırmaq adəti var.

Mikroneziya adaları 

Mikroneziyada adalardan birinin sakinləri hər il adlarını dəyişirlər. Bu, pis ruhları çaşdırmaq üçün edilir. Bu belə olur: yanvarın 1-də oyanan kimi ailə üzvləri ağızlarını ovucları ilə bağlayır və bir-birlərinə yeni adlarını deyirlər. Eyni zamanda qohumlardan biri dəf çalır ki, pis ruh eşitməsin.

Monqolustan

Monqolustanda Yeni il maldarlıq festivalı ilə üst-üstə düşür, buna görə də idman yarışları ilə xarakterizə olunur. Avropa xalqları kimi monqollar da yeni ili yolka ilə qarşılayırlar. Santa Klaus isə çoban  geyimində olur. 

Panama

Panamada Yeni il gecəsi qeyri-adi səs-küylü keçir: zurnalar zümzümə edir, sirenalar ulayır və insanlar qışqırır. Qədim bir inanca görə, səs-küy pis ruhları qorxudur.

Rumıniya

Rumıniya sakinləri Yeni ili qədim ritual mahnılar və mahnılarla qarşılayırlar. Keçi maskası taxmış və keçi dərisi atılmış (çox vaxt yorğan-döşəklə əvəz olunan) kişi ritual keçi rəqsini yerinə yetirir. Yeni il ərəfəsində Buxarest küçələrində milli geyimli, hündür qoç papaqlı, əllərində uzun qamçı olan gənclərgəzir. 

Sudan

Sudanda yaşıl, yetişməmiş qoz yeni ilin talismanı hesab olunur. İnsanın ən yaxşı arzusu il boyu xoşbəxtlik və uğurlar gətirəcək yetişməmiş qoz tapmaqdır.

Filippin

Filippində müxtəlif ölçülü fənərlərin müsabiqələri təşkil edilir

Finlandiya

Finlandiyada Yeni il gecəsi evli olmayan qızlar çiyinləri üstündən başmaq atırlar. Üzü qapıya düşsə toya hazırlaşırlar. 

Fransa

Fransız Şaxta baba Per Noel uşaq ayaqqabılarını hədiyyələrlə doldurur. Yeni il ərəfəsində zəncəfilli lobya ilə bişirilir. Həmkəndlisinə ən gözəl Yeni il hədiyyəsi isə təkərdir

İsrail
Yəhudilər də Yeni ili - Roş Ha Şana (ilin başçısı kimi tərcümə olunur) 5 sentyabrdan 5 oktyabra qədər (Pesaxdan 163 gün sonra - Pasxa) qeyd olunur. Yəhudilər hesab edirlər ki, Roş Ha Şana günündə bir insanın taleyi bütün gələn il üçün həll olunur. Bir insan bu gün necə davrandısa, gələn ili belə keçirəcək.

İsraildə Roş Ha Şana gecəsində rastlaşdıqları hər kəs bu sözlərlə qarşılanır: “Həyat kitabına yaxşı bir il yazılsın və imzalansın!” Sonra 10 gün özünü tanıma və tövbə oxunur ki, bu da “Allaha qayıdış günləri” adlanır. Möminlər bu günlərdə yalnız parlaq paltarlar geyinir və almaları bala batıraraq yeyirlər.

Almaniya

Almaniyada Yeni ili rahat ailə mühitində keçirməyə üstünlük verirlər. Almaniyada bütün ailə bayram süfrəsi arxasında toplanır və Bescherung adlanan yeni il hədiyyələrinin ənənəvi mübadiləsi keçirilir.

Latviya

Latviyada Yeni ili qarşılamaq üçün ən azı bir noxud yeməlisiniz. 

Gürcüstan

Gürcüstanda Yeni ilin ilk günü bir-birini dəvətsiz ziyarət etmək adət deyil. Ev sahibin özü, onun fikrincə, yaxşılıqla əlaqəli olanları evinə dəvət edir. Belə bir qonaq mütləq evə şirniyyat gətirməlidir.