Xatirələr ömür boyu qala bilər - YENİ KƏŞF

Alimlər, xatirələrin ömür boyu qalmasını təmin edən 2 mühüm molekulun qarşılıqlı təsirini kəşf ediblər.

Lent.az xarici mətbuata istinadən xəbər verir ki, 1970-ci illərdə kəşf edilən uzunmüddətli potensiasiya (LTP), sinapsların elektrikli xəbərdarlıqlarla gücləndirilməsi yolu ilə xatirələrin formalaşmasını izah etməyə başlamışdı. Ancaq bu prosesin molekulyar təfərrüatları uzun müddət başa düşülməmişdi. PKMzeta adlı bir molekulun bu prosesdə əsas rol oynadığı düşünülürdü, lakin onun xatirələri uzun müddət necə saxladığı bəlli deyildi. PKMzeta-nın qısa ömrü, xatirələrin illərlə necə qorunub, saxlanıla biləcəyi sualını doğurur.

Yeni araşdırmalar onu göstərir ki, PKMzeta tək deyil, KIBRA adlı başqa bir molekulla əməkdaşlıq edir. Bu 2 molekul, sinapsları işarələyib, gücləndirərək xatirələrin qalıcılığını təmin edir. PKMzeta və KIBRA-nın qarşılıqlı əlaqəsi uzun müddətdə sinapsları sabitləşdirərək xatirələri qorumağa imkan verir. Hər iki molekul, qısa ömürlü olsa da, aralarındakı daimi qarşılıqlı əlaqə xatirələrin gələcək illər ərzində toxunulmaz qalmasını təmin edir.

Bu kəşf, yaddaşın necə qalıcı olduğunu başa düşməkdə mühüm addım kimi qiymətləndirilir və gələcək nevrologiya tədqiqatlarına yeni qapılar açacağı görünür. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, bu kəşf, xatirələrin saxlanma prosesini daha dərindən başa düşmək üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.