Alkoqol insanları həqiqəti deməyə necə “itələyir?” – Alimlərdən maraqlı izahat

Köhnə latın atalar sözü "In vino veritas" tərcüməsi "Həqiqət şərabdadır" mənasını verir və alkoqolun həqiqəti aşkar etməyə kömək etdiyini bildirir. Bununla belə, spirtin bir növ həqiqət serumu olub-olmaması elmi cəhətdən mübahisəli olaraq qalır. Alkoqol insanlarda qorxu hissini boğur və onlar ümumi qınamalara baxmayaraq, gizli saxladığı məsələləri aça bilər.

Lent.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, alkoqoldan sui-istifadə və Alkoqolizm üzrə Milli İnstitutun Epidemiologiya və Biometriya şöbəsinin rəhbəri Aaron Uaytın sözlərinə görə, alkoqol əslində dilimizi sərbəst edə və ağlımızdan keçənləri söyləməyə səbəb ola bilər.

Tədqiqatçılar alkoqolun insanın öz fikrini ifadə etmə ehtimalını artırdığını iddia edirlər, lakin bu, yalnız onun hazırkı qavrayışını əks etdirə bilər ki, bu da onun ayıq baxışı ilə mütləq üst-üstə düşmür. Məsələn, insanlar sərxoş halda başqa bir şəhərə köçmək və ya işdən çıxmaq kimi sərt çıxışlar edə bilərŞ lakin ertəsi gün sözlərini yenidən nəzərdən keçirəcəklər. Qeyd etmək lazımdır ki, elm adamları, yəqin ki, spirtin dürüstlüyə təsirini araşdıran tədqiqatlar aparmayıblar. Bununla belə, onlar alkoqolun şəxsiyyət xüsusiyyətlərinə, emosional vəziyyətlərinə və idrak proseslərinə təsirini araşdırıblar. Bu araşdırmaların nəticələri Aaron Uaytın sözlərini təsdiqləyir.

Məsələn, 2017-ci ildə "Clinical Psychological Science" jurnalında dərc edilən bir araşdırmada tədqiqatçılar iştirakçıların şəxsiyyətlərinin qanda spirt konsentrasiyasını 0,09%-ə yüksəldən araq soda kokteyli içdikdən sonra necə dəyişdiyini araşdırıblar. Nəticələr göstərib ki, spirtli içki qəbul etdikdən sonra əksər iştirakçılar daha açıq və ünsiyyətcil olublar. Uayta görə, spirt əslində insanların daha inamlı hiss etməsinə və fikirlərini yüksək səslə ifadə etməsinə kömək edə bilər. Bununla belə, spirtin emosional vəziyyətinizə təsiri bu düşüncələri daha az sabit və daha dəyişkən edir.

Alimlər hesab edirlər ki, bu təsirlər spirtin disinhibisiyanı təşviq etməsi ilə bağlıdır. Bu o deməkdir ki, bir insan öz impulsları ilə hərəkət etməyə daha çox meylli olur və emosional reaksiyalarına daha az nəzarət edir. Alkoqol beynin qorxu və narahatlıq hissləri ilə əlaqəli olan amigdala bölgəsindəki fəaliyyəti azaldır. Ayıq olduqda, amigdala sizə yöndəmsiz vəziyyətlərdən qaçmağa və sosial yöndəmsizliyə səbəb ola biləcək hərəkətlərin qarşısını almağa kömək edən siqnallar göndərir.