İsrail İranın hansı obyektlərini hədəfə alacaq? - SİYAHI

İsrail və İran arasında artan gərginlik ölkələri açıq münaqişəyə yaxınlaşdırır. İsrailin Livanın cənubuna hücumu və İranın cavab raket hücumları da daxil olmaqla son hadisələrdən sonra İsrail İranın strateji aktivlərinə birbaşa hücum etməyi düşünür. Uzun illərdən sonra ilk dəfə olaraq gizli əməliyyatların kölgələri öz yerini tammiqyaslı hərbi münaqişəyə verə bilər.

Lent.az xəbər verir ki, “New York Times” nəşri İsrailin İranda hansı hədəflər vurmaq istədiyini açıqlayıb.

İranın neft infrastrukturu

İsrailin mümkün zərbəsi üçün əsas strateji sahələrdən biri İranın neft sənayesidir. Əsas neft hasilatı və ixracı obyektləri ölkənin qərbində, həmçinin Fars körfəzi sahillərində, o cümlədən Xarq adasındakı terminalda cəmləşib. Bu obyektlərə hücum İran iqtisadiyyatına ciddi ziyan vura bilər və ABŞ prezident seçkiləri ərəfəsində xüsusilə həssas olan dünya neft qiymətlərinə təsir edə bilər.

İran gündə təxminən üç milyon barel neft hasil edir ki, bu da qlobal tədarükün təxminən 3 faizini təşkil edir. Neft infrastrukturuna zərbə vurularsa, sanksiyalar səbəbindən dünya bazarı üçün əhəmiyyətinin zəifləməsinə baxmayaraq, ölkə ciddi iqtisadi problemlərlə üzləşə bilər. İranın neft obyektlərinə zərbə endirilməsi ilə bağlı müzakirələri istisna etməyən ABŞ prezidenti Co Baydenin son bəyanatlarından sonra neft qiymətləri artıq yüksəlməyə başlayıb.

Nüvə obyektləri

İsrail rəsmiləri deyirlər ki, İsrail İranın nüvə proqramını ekzistensial təhlükə kimi qəbul etsə də, indiki mərhələdə nüvə obyektlərinə birbaşa hücum planları yoxdur. İranın uran mədənlərinə, zənginləşdirmə obyektlərinə və tədqiqat reaktorlarına hücum etmək onların dərin yeraltı müdafiələrinə görə son dərəcə çətin olardı. Üstəlik, bu cür hərəkətlər ABŞ-ın əhəmiyyətli dəstəyini tələb edəcək, prezident Bayden isə artıq bunu istisna edir.

Hətta İran nüvə silahı yaratmaq üçün lazım olan zənginləşdirilmiş uranın istehsalını sürətləndirsə belə, ekspertlər hesab edirlər ki, ölkəyə tam hüquqlu bomba hazırlamaq üçün bir neçə ay, hətta bir il lazım olacaq.

Hava hücumu imkanları

Hücum hazırlayarkən əsas amillərdən biri hədəflərin məsafəsidir. İsrailin son əməliyyatları göstərdi ki, onun hərbi hava qüvvələri uzaq məsafədən zərbələr endirməyə qadirdir. Yəməndə husilərə qarşı hücum zamanı İsrail təyyarələri havada yanacaqdoldurma sistemlərindən istifadə edərək min mildən çox uçub. Lakin ölkənin güclü hava hücumundan müdafiə sistemini nəzərə alsaq, İrana hücum daha riskli olardı.

İsrail artıq İranın hava hücumundan müdafiə sistemlərini sıradan çıxarmaq qabiliyyətini nümayiş etdirib. Aprel ayında Natanz yaxınlığında S-300 zenit kompleksinə endirilmiş zərbə nəticəsində onun fəaliyyəti pozulub. Ekspertlər İsrailin İranın əsas qurğularına zərbə endirməklə bu taktikanı təkrarlaya biləcəyini ehtimal edirlər. Lakin əməliyyatın nə qədər geniş olacağı və İsrail təyyarələrinin İranın hava məkanına daxil olub-olmayacağı ilə bağlı suallar qalmaqdadır.

Digər hərbi variantlar

İsrail hava zərbələri ilə yanaşı, “Jericho 2” və “Jericho 3” kimi orta mənzilli ballistik raketlərdən də istifadə edə bilər. Bu raketlər 4000 mil məsafədəki hədəfləri vura bilir və İsrailə təkcə hava gücünə güvənmədən İran hədəflərini vurmağa imkan verir.

Beləliklə, əməliyyatın əhəmiyyətli risklərinə və mürəkkəbliyinə baxmayaraq, İsrail İrana hücumun müxtəlif ssenarilərini nəzərdən keçirməyə hazırdır. Sual iki ölkə arasında qarşıdurmanın nə qədər uzağa gedəcəyi və bunun bütün region üçün hansı nəticələrə səbəb ola biləcəyidir.