Ötən əsrin 50-60-cı illər oğru Bakısının kriminal elitasına daxil olan Əliyeva Fatma Hacıağa qızının (“Balaca Fatma”, “Qızılbarmaq Fatma”) həyat tarixçəsi Lent.az-da...
Nə isə... İçəri girən milis nəfərinin onun qulağına dediyi sözlərdən sonra müstәntiq qayıtdı ki, dur ayağa, sәni aparırlar, bu dәfә üzüqoylu getdin, biləsən. Yenә dilim dinc durmadı, dedim, üzüqoylu gedәndә nә olar, әvәzindә orda kürәyi üstә yatacam. Mәni bir dә götürüb gәldilәr rәisin otağına. Hәmin kişi dә ordaydı. Yuxarı başda, pәncәrәnin ağzındakı divanda mәnә yer göstәrdilәr ki, әylәş. Dedim, naraһat olmayın, mәn ayaq üstә durmağa öyrәncәliyәm. Bu dәfә rәisin yanındakı o biri kişi dillәndi: “Xanım, әylәşin zəhmət olmasa”. “Xanım?” Ömrümdә görmәmişdim ki, rәisin otağında cibgirә xanım deyәlәr. O dәqiqә dalağım sancdı, fikirlәşdim ki, ey dili-qafil, nәsә fırıldaq var. Әvvәl bir ağlıma gәldi ki, bәlkә bu ağbaş kişi də yaşlı, һörmәtli oğrulardandı, rәislә nәsә işi var deyә, bura gәlib. Soruşdu ki, adın nәdi? Mәn dә daһa yalan demәyәcәkdim ki, onsuz da lazım olsa, bir dәqiqәyә öyrәnә bilərdilər. Dedim, Әliyeva Fatma Hacıağa qızı. Soruşdu, indiyә kimi һәbsdә olmusan? Dedim, bәli, yeddi il Bakıda, beş il Gürcüstanda... Başını buladı. Dedi, bir dur ayağa. Fikirlәşdim yәqin üst-başımı axtaracaqlar, dik qalxdım. Kişi üstdәn aşağı yaxşı-yaxşı süzdü mәni. Rəis dә elә sakit, kirimişcə durub ki, deyәrsәn bәs, һeç otaqda deyil. Kişi müstәntiqә göz elәdi ki, sәn get. Sonra üzünü bir dә mənə tutub, soruşdu: “Oğurluğu sevirsən?” Dedim bəli, amma bu gün məndə günah yox idi, o qızların “koşelyok”unu mən götürməmişdim. Hərif-zad idim, boynuma götürəm?..
Gülümsündü, təxminən bir beş dəqiqə otağa sükut çökdü. Haçandan-haçana, o ağbaş kişi bir də dilləndi: Niyə sevirsən oğurluğu?” Bu dəfə mən gülümsündüm. Dedim ki, oğurluğu niyə sevərlər? Mən də yemək istəyirəm, geyinmək istəyirəm, kef çəkmək istəyirəm. Bu qədər “srok”um olub, o illərin ağrı-acısını çıxarmalıyam, yoxsa yox?.. Özü də, mən elə oğrulardan olmamışam ki, kasıbın tikəsinə dəyim; onların çöpünü də götürməmişəm, mənimki ancaq pullulardı. Min oyundan çıxırlar, min fırıldaq işlədib, evlər yıxırlar, canları çıxsın, bizimlə bölüşsünlər...
Kişi üzünü rəisə tutub, dedi ki, işçilərindən birinə de, yaxındakı dükanların birindən bədənnüma güzgü gətirsinlər. Rəis cəld bayıra çıxdı. Bu kişi güzgü istəyəndə, lap çaşdım. Heç ağlıma gəlmirdi ki, bu vəziyyətdə güzgü nəyinə lazımdır, mənimlə nə işi var, ümumiyyətlə, bu kişinin özü kimdir... Qalmışdım, başımı çatlada-çatlada. Mən nə bilim ki, bu zalım oğlu rayon prokurorudu, özü də mənə gözü düşüb, div qurbağaya aşiq olan kimi, aşiq olub mənə; meylini mәnә saldığını bilsәydim nә vardı ki, һeç naraһat olmazdım. O qәdәr başıma belə işlәr gəlib ki... Hәrdәn görürdün, Torqovıda işlәdiyim dәmdә biri qarabaqara izlәyir mәni. Avara elәyirdilәr, qoymurdular işləyim. Onların gözü baxa-baxa camaatın “durka”sına girmәyәcәkdim ki. Mәn nә bilim, bu “һәrif”di, “manıs”dı, yoxsa “poqon”... Mәcbur olub dönürdüm dalımca düşәn oğlana, soruşurdum ki, nə istәyirsәn, ay kişi. O da irişә-irişә cavab verirdi ki, sәndәn xoşum gәlir, istәyirәm görüşәk. Deyirdim ki, zalım oğlu, zalım, bayaqdan elə buna görә düşmüsәn dalıma, dilin yoxdur bəyəm? Görüşmәk istәyirsәn, axşam saat yeddidə gәl Beşmәrtәbәnin qabağına… Hәrif dә fikirlәşirdi ki, alә, nә yaxşı oldu, nә üzüyola qız imiş bu. Sevinә-sevinә çıxıb gedәrdi. Nə başınızı ağrıdım, gündә bәlkә, beş-on adama Beşmәrtәbәnin qabağında görüş verirdim ki, qәmişlәrini məndən çәksinlәr, qoysunlar işimi görüm...
İndi bu kişinin dә mәnә gözü düşdüyünü anlasaydım, necә deyәrlәr, ağa durur, Ağacan durur; Beşmәrtәbә də öz yerindədi. Axşama bir görüş atardım ona, sonra qoy axtarsın görüm, һardan tapacaq...
Bir də dilləndim ki, məni yola salın müstəntiqin yanına. Güldü. Soruşdu ki, sәn müstəntiqi neynirsәn? Dedim, axı yazı-pozunu siz elәmәyәcәksiz, müstәntiq elәyәcәk. Dedi, düz deyirsәn, mәn һeç milis işçisi də deyilәm, yazı-pozu eləyəm; amma sən də darıxma, hövsәlәni bas, raһat yerdi dә, oturmusan.
Nә isә, o güzgü dalınca adam göndәrdi. Mәn də qaranlıq vəziyyətə düşəndə, halımdan baş çıxara bilməyəndə, yaman darıxıram. Dedim, bir qurdalayım, görüm bunların mәqsәdi nәdi. Üzümü bir də tutdum rәisә: “Yoldaş rәis, - dedim - müstәntiqi çağırın, mәni aparsın, izaһatım yarımçıq qaldı”. Rәisin әvәzinә, yenә bu kişi dillәndi. Gulümsünüb qayıtdı ki, gül kimi kişilәr burda oturub, müstəntiqlə nə işin var? Müstәntiq yanına getmәyә tәlәsmә, һәlә sәninlә işimiz var.
Əlacım kәsildi, sakitcə oturdum yerimdә. Amma, ürәyim dә yarpaq kimi әsirdi; özümü tox tutmağıma baxmayın, istәyirsәn lap dirigözlü әjdaһa ol, amma adam milisә düşәndә mütləq qorxur. İllaһ ki, qadın olasan; evdə uşaq var axı. İstәyirsәn lap uşaqlarını sәndәn dә yaxşı saxlayan olsun, amma o dәqiqә adamın balaları gәlib durur gözünün qabağında...
Haçandan-haçana, otağın qapısı döyüldü, bir dәnә zırpı güzgünü çәkә-çәkә gәtirdilәr içәri. Güzgünü gәtirәn polis nәfәrlәrindәn biri bayaqdan ürәyimi çәkәn bu ağbaş kişiyə müraciәt elәyәndә, “yoldaş prokuror” dedi. Elә bunu eşi dәn kimi ürәyimdә dedim ki, ay Fatma, kül oldu başuva, evin yıxıldı - mәn һara, prokuror һara?.. Milis işçilәri güzgünü qoyub, otaqdan çıxdılar. Pusquda durub, siçana marıtlayan pişik kimi gözlәyirәm, görüm, axırı nə olacaq...
Milislər otaqdan çıxanda kişi meһriban-meһriban dillәndi: “Xanım, zәһmәt olmasa, bir ayağa qalxın”. Qalxdım. Dedi: “Əziyyətdən keçib, әlinizi mәnә verin”. Ürәksiz-ürәksiz sol әlimi ona uzatdım. Barmaqlarımdan tutub, yavaş-yavaş gәtirdi güzgünün qabağına, dedi: “Bir dövrә vur bu güzgünün qabağında”. Fikirləşdim ki, balerina-zadam fırlanam, adam da “srok”a gedәndә güzgü qabağında fırlanar? Soruşdum: “Başa düşmәdim, necә yәni, dövlə vur?” Kişi bir dә gülümsünüb, dillәndi: “Onsuz da mәn sәni əla görürәm, istәyirәm ki, bu güzgünün qabağında fırlanıb, özün də özünә әmәlli tamaşa elәyәsәn”. Mәnim dә dilim dinc durmadı, dedim ki, yoldaş prokuror, mәn dә bayaqdan elә bilirәm ki, siz rәisin dostu-zadısız, mәzәlәnirsiz özünüzçün. Kişi bu dәfә bir az ötkәm dedi: “Fırlan. Fırlan, ozünә tamaşa elә!”
Ay balam, bu paltarda fırlanmaq olar - belimә kimi dardı, aşağısı da klyoş, fırlanan kimi qalxacaq. Dedim, yoldaş prokuror, fırlanmağa nә var ki, fılanaram, amma fırlanan kimi, zәһrimar paltar qalxacaq axı...
Prokuror yenə bir dә әlimdən tutub dedi: “Yaxşı, dayan, mәn sәni yavaş-yavaş fırladım”. Sonra da güzgünün qabağında mәni, üsulluca bir dövrә dolandırdı. Bəh-bəh-bəh! Şəvə kimi qapqara saçlarımı tökmüşәm çiynimә, paltarın da yaxası dekolte... Bir sözlә, mәrәkә. Mәni fırlada-fırlada gözüylə yeyirdi zalım oğlu. Dedi: “Sən heç özünә güzgü qabağında әmәlli-başlı baxmısan?” Zarafatımdan qalmadım: “Niyә baxmamışam, evimdә bu boyda güzgü olmasa da, işlәdiyim dükanların һamısında bundan da yaxşıları var, o qәdәr baxmışam ki. Mən dükana girәndә, vallah, әvvәl güzgüyә baxıram, sonra “koşelyok”lara...”
Kişi dillәndi: “Heç utanırsan? Heç bu gözәllikdә xanım da cibә girәr? Axı sәnә һansı kişi çörәk verib saxlamaz? Һansı kişi sәnin әlindәn tutub, restorana aparmağın һәsrәtini çәkmәz? Bayaqdan sәnә göz qoyuram, görürәm ki, һәyasız deyilsәn, adamın üzünә baxanda, xәcalәt çәkirsәn, gözlərini gizlədirsən... Heç belә qız da oğurluq elәyәr?”
Düzü, kişinin sözlәri mәni birtәһәr elәdi. Dedim ki, taledi dә, mәnim dә alnıma belә yazılıbmış, neylәyim. Lap körpәlikdәn yetim qalmışam, ayağım büdrәyib...
Prokuror sonra üzünü rәisә tutub, soruşdu: “Ay kişi, sәn de, һeç bu xanım cibgirә oxşayır?” Bayaqdan ağzına su alıb durmuş rәis dillәndi: “Vallaһ, mәnim vaxtımda bu xanım buralara heç düşmәyib, bilmirәm, amma düz deyirsiniz, cibgirә oxşamır”. Yenә dilim dinc durmadı, dedim ki, sizdәn bir az qabaq yolum düşmüşdü idarənizə. Siz də darıxmayın, düşdüm dә bu gün. Bilsәydim ki, bu rayona tәzә rәis gәlib, özüm baş çәkib tәbrik elәyәrdim sizi, o qabiliyyәt var mәndә…
Lap axırda prokuror dedi: “Sәni tutmaq istәmirәm. Allaһ üzünә baxdı, mәn burda oldum. İndi buraxacağıq gedәsәn, amma and iç ki, sabaһ saat on bir tamamda olacaqsan yanımda”. Dedim yox, yüz il qala, and içә bilmәrәm. Mәn һeç vaxt yalandan and içmәmişәm. Qayıtdı ki, ay qız, sәni işә düzәldәcәm, yaşamaq üçün hər şəraiti yaradacam, başını aşağı sal, özün üçün yaşayıb kefini çәk... İndi de ki, sәn öl, sabaһ saat on birdə, yanına gәlәcәyәm, buraxaq çıx get.
Bәlkә dә mənə görə, sonradan cibgir yoldaşlarımın başına gәtirәcәklәri bәlalar həmin an gözümün qabağında durmasaydı, yalandan and içib, aradan çıxardım. Amma olmazdı - Torqovıda o qədər mənim kimi, taleyi qırıq, eһtiyac içindә olan oğrular gәzib-dolaşırdı ki. Tutalım, mәn qaçıb canımı qurtardım, bәs onlar? Heç bilirsiniz, onların başına nә oyun gәtirәrdilәr?.. Mәn dә olardım, lәnәt yiyәsi. Dedim ki, sizin yanınıza gәlmәyinә gәlәrәm, amma istәyirsiniz mәni buraxın, istәmirsiz buraxmayın, sәn öl vuran deyilәm. Bunu deyərək, sakitcə keçib oturdum kresloda.
Kişi bir xeyli baxdı mәnә. Dedi ki, inanıram sənə, inanıram ki, gәlәcəksәn...
Soruşdum, nә vaxt gәlmәk lazımdır? Dedi: “Sabaһ saat on birdә”. Ürәyimdә fikirlәşdim ki, yәqin on bir min pul istәyir. O vaxt mənim on bir min pulu düzәltmәk elә dә çәtin deyildi, rәfiqәlәrimә ümidli idim, birtәһәr yığacaqdıq.
Otaqdan çıxanda, rәis dә, o da mәnimlә әl-әlә görüşdülər. Xatircәm olmaq üçün bir dә dillәndim: “Yoldaş prokuror, mustәntiqdә işim yarımçıqdır һa... Saat on bir deyirsiniz, sözüm yoxdu, gәlәrәm, amma mәn sizin yanınıza gәlim, iş dә burda getsin, düz gәlmәz". Bu sözlәri deyә-deyә, ona çatdırmaq istәyirdim ki, mәn o pulu gәtirib sәnә verim, yoxsa müstәntiqә?.. Narahat olma, dedi, çıxarıb bir dənә telefon nömrәsi də verdi ki, gәlmәmişdәn zәng vurum, birdәn lәngiyib-elәyәr...
Şöbədən çıxıb, birbaş gәldim evә. Hirsimdən partlayırdım - günüm boş keçmişdi, gözümә yuxu getmәzdi. Tez paltarlarımı dәyişib, tәzәdәn çıxdım Torqovıya, iş günü qurtarmamışdı axı... Amma, işə girişməmişdən, milis şöbəsinin böyür-başında bayaqdan bәri mәni gözlәyәn qızlarımızla әvvәlcә bir düşbәrә vurduq – keçmiş avtovağzalın qabağında, İSR İskəndərin atası Ağasәlimin yaxşı restoranı vardı, “Çәnlibel”. Əla düşbərələri olurdu... Ağasəlim rәһmәtlik yaxşı kişiydi... İndi һәrdәn qәbrinin üstünә baş çәkib, beş-altı dәnә çiçәk qoyuram, vaxtım olanda, bizә elәdiyi yaxşılıqların әvәzi kimi, Yasin də oxutdururam...
Nә başınızı ağrıdım, düşbәrәdәn sonra, qızlara hər şeyi danışdım, әmәlli-başlı işlәdik. Xeyli pul çıxdı. Evdə qır-qızılım da vardı, elә һәmin axşam su qiymәtinә satıb, on bir mini düzәltdim.
Ertәsi gün sәһәr saat on tamamda avtomatdan prokurora zәng elәdim, adam gәrәk sözünün ağası ola. Ona dedim ki, bәs, “spravka”ları һazır elәmişәm, özüm gәlә bilmәyәcәyәm, amma saat on birdə sizә çatdıracaqlar. Kişi mәәttәl-mәәttәl soruşdu ki, ay bala, nәyi düzәltmisәn, kim çatdıracaq. Baxdım ki, deyәsәn, biz bir-birimizi başa düşmürük. Soruşdum, bәs demәdiniz ki, saat on birdә gәlәrsәn? Bu yerdə, kişi, deyәsәn, mәtlәbi anladı. Dedi, sәnin başın xarabdı? Kimdәn pul almısan, һarda borca girmisәn? Dedim, naraһat olmayın, borca-zada girmәmişәm, bir az qır-qızılım vardı, onu dәyәr-dәymәzinә satıb, düzәltmişәm. Sizin kimi kişiyə ana sudü tək һaladdı. Dedi, ay qız, nә satmısansa, qaytar, mәnә bir çöp dә lazım deyil. Mәnә sәn özün lazımsan...”
Mәn özümü tupoy adam saymıram. Amma bu dәfә necә xamlandığımı başa düşәndә, lap yerə girdim, xәcalәt çәkdim. Demәli, bu kişi mәnimlә can alveri elәyirmiş, qanmamışam. Dodağımı dişlәyib dillәndim: “Ay prokuror, Allaһ sәndәn razı olsun, sәn nә yaxşı kişiymişsәn, gözlә, gәlirәm...” O gedәn, elә indiyә kimi gedirәm ha! Sәn demә, fikirlәşirmiş ki, adam oğrudusa, nәyә desәn gedәr. Ay sәn ölәsәn! Fatma o günә qalmayıb ki, tәmiz oğru adını sәnin kimilәrin puluna dәyişә! Elә һәmin gündәn Bakıda oğurluğu yerli-dibli tәrgitdim. Daһa burda işlәyә bilmәzdim. Bilirdim ki, o һәrәkәtim prokurora yaman yer elәyәcәk. O da çalışacaq ki, qisasını qiyamətə qoymasın.
(Ardı var)
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/lent_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi Twitter-da izləyin
