Hansı qadınlar daha çox döş xərçəngi inkişaf riski altındadır?

Qadınlarda X xromosomunun inaktivasiyası xərçəng riskini iki dəfə artırır.

Lent.az bildirir ki, London Kral Kollecinin alimlərinin işinin nəticələri “eLife” jurnalında dərc olunub.

X xromosomunun inaktivasiyası hüceyrədəki bir X xromosomunun fəaliyyətini itirdiyi vəziyyətdir. Belə bir X xromosomu sıx bir quruluşa (Barr gövdəsi) bükülür və içindəki genlər demək olar və ya tamamilə ifadə edilmir.

Mütəxəssislərin sözlərinə görə, qadınların əksəriyyəti bu cür inaktivasiyaya meyllidirlər, lakin bəzilərində bu, o qədər də aydın deyil.

Alimlər təxminən 800 cüt qadın əkizinin məlumatlarını təhlil ediblər. Qrup 40 yaşdan aşağı qadınların 12, 60 yaşdan aşağı 28, 70 yaşdan aşağı 37 və 70 yaşdan yuxarı 44 faizində inaktivasiyanın baş verdiyini müəyyən edib.

60 yaşa qədər qadınların 3-4, 70 yaşa qədər qadınların 7, 70 yaşdan yuxarı qadınların 9 faizində ifrat dərəcədə inaktivasiya müşahidə olunub. Tədqiqat həmçinin göstərib ki, nə siqaret çəkmək, nə də piylənmə X-xromosomunun inaktivasiyası üçün risk faktoru deyil.

Tədqiqatçılar X-xromosomunun inaktivasiyası olan və olmayan əkizlər haqqında məlumatları müqayisə edərək, aşkar inaktivasiyası olan qadınların növbəti 10 il ərzində xərçəngə tutulma ehtimalının iki dəfə çox olduğunu aşkar ediblər. Onların ürək-damar xəstəliklərinə tutulma ehtimalı da yüksəkdir.

Alimlərin sözlərinə görə, inaktivasiya qadınlarda xroniki xəstəlik riski üçün unikal biomarker kimi klinik potensiala malikdir. Bu fenomenin mexanizmlərini anlamaq və bəzi xəstəliklərin qarşısını almaq üçün istifadə edilə biləcəyini təyin etmək üçün əlavə araşdırmalara ehtiyac var.