Ötən əsrin 50-60-cı illər oğru Bakısının kriminal elitasına daxil olan Əliyeva Fatma Hacıağa qızının (“Balaca Fatma”, “Qızılbarmaq Fatma”) həyat tarixçəsi Lent.az-da...

Əvvəli burada (https://lent.az/xeber/dunya/17-yasli-er-16-yasli-arvadini-oldurdu-407168)

- Dəhlizlə çıxacağa sarı gedəndə, bir açıq qapılı kameradakı oğlan mənə yaman suyuşirin göründü. Baxdım ki, mən bunu hardansa tanıyıram, amma ha elədim, yadıma düşmədi. Fikirləşdim ki, yəqin məhəllə uşağıdı da; onu da yataba hazırlamışdılar deyəsən. Oğlan məni görəndə, üzü güldü. Qayıtdı ki, məhlə qızı, sən nə əcəb burdasan? Mən də, gülümsünüb, ayaq saxladım. Oğlanın üzünə baxdım ki, bəlkə yadıma sala biləm.

Dedim: “Vallah, çox şirin gəlirsən, amma nəsə, xatırlaya bilmirəm”

Dedi: “Sağ olsən, ay bacı, Bəxtiyaram da, Ağoppanın oğlu…” Yadıma düşdü.

Dedim: “Ay bala, maşallah, yekə kişi olmusan ki!”

Mən onu uşaq vaxtı görmüşdüm, amma indi əməlli-başlı formalaşmış çavan oğlan idi. Mənim axı ömrüm orda-burda - türmədə, zonlarda, kalonlarda keçmişdi. Uşaq da böyüyəndə, illah ki, türmədə-zadda çox əziyyət gördüyündən, üzünün ifadəsi, görkəmi yaman dəyişir. Ona görə, tanımamağım təbii idi. Yəqin, yatdığı kolonda nəsə naruşeni eləmişdi, basırdılar yataba. Bəxtiyarın yanında bir ucaboy, polosatı kişi də vardı. Bəxtiyarla, öpüşüb-görüşdük.

Dedim: “Ay bala, xeyir ola, sən hara, bura hara?”

Dedi: “Ay məhlə qızı, kolona gəldiyim, bir həftəydi, sözlərinə baxmadım, basırlar yataba...”

Nә isә, әvvәlcә kişilәri bir-bir bayıra çıxartdılar. Sonra da, lap axırda, osobistlәri - mәni, bir dә Bәxtiyarın yanındakı һündür kişini apardılar. Aman Allaһ, iki nәfәrin boyür-başında neçә dәnә ovçarka olarmış? Hәrәmizә düz beş dənə it düşürdü. Vaqondan enəndə, məni düz beş dәnә köpəklə birlikdə düşürdülər, aşağıda, ovçarkanın beşi də qoşuldu, oldu on. On dənə ovçarkanın əhatəsində, bizi çıxartdılar bayıra. Özü dә, itlərin hərəsi iki mən boyda; havayı yeməkdəndi də...

Elə, itləri görən kimi qayıtdım ki, ay zalım uşağı, bi köpəkləri yığışdırın da, qorxuram axı. Mənim heç, qaçan ayağım var? Bilirdim ki, biabırçılıq hələ qabaqdadı - bu çәr dәymiş itlәr bir dәqiqә һürmәyә ara verirdilər ki?..

Vağzal boyu perronla addımlayıb, öz vaqonumuza çatana kimi bu qıllı köpәklәr “һav, һav” elәyә-elәyә, yanımızca gedirdilәr. Bizdәn xәbәr tutmayanı da duyuq salıb, mәçbur elәyirdilәr ki, tamaşamıza dursun. Adam xәcalәtindәn az qalırdı yerә girə...

Nə başınızı ağrıdım, hamımızı gətirin mindirdilər qatara. Rəhmətlik Bəxtiyarla yataba birlikdə getdik. Mәni dә, o rәһmәtliyi dә, һәmin o osobnyakda kşini dә, tәk saldılar. Amma qalanları, һәr kupeyә sәkkiz-on nәfәr doluşdu. Yatab getmәk dә müsibәtdi һa, bütün yol boyu soldatlar vaqonu o baş-bu başa yeriyirlәr; pәncәrәnin deşiklәrindәn baxanda, bir tikә mәnzәrә gorürsәn, onda da qatar sürәtlә getdiyindәn, nә gördüyünü һeç anışdıra da bilmirsәn. Qatar tupikə girəndə, hәmin deşikdәn arxayın baxmaq olurdu, onda da qonşu vaqonun divarından başqa, nə görürdün ki?..

Bu çər dəymiş itlər də, hürməyə bir dəqiqə aman vermirdi. Elә bil, bunları mәxsusi һürmәk üçün bәslәyiblәrmiş. Bәxtiyarla yanaşı kameralara düşmüşdük deyә, sәrbәst danışa bilirdik. Yazıq soruşdu ki, ay Fatma xala, sәnә osobını necә veriblәr?

Dedim: “Ay bala, mәn elә bundan әvvәlki dәfә dә, srokumu osobı çәkmişәm dә, daһa nә verәsiydilәr?..”

Bu dәfә nә iş üstә tutulmağımı müfәssәl danışdım ona.

Dedi: “Allaһın altında o әclaflar mәnim әlimә keçәydi, görәrdin başlarına nә oyun açıram”.

Elә söһbәtlәşә-söһbәtlәşә yolu gedirdik dә. Hava da artıq qaralmışdı, gecә düşürdü.

Soruşdum: “Bәxtiyar, bәlkә yuxun gәlir, yatmaq istәyirsәn?”

Dedi: “Yox, ay arvad, Rusiyyәtә gedirik. Rostova çatan kimi, bizi ayıracaqlar, Allaһ bilir, öz dilimizdә bir dә nә vaxt eşidәcәm. Sәn danışmağında ol, qulağım sәndәdi”.

Düz deyirdi yazıq. Bu çür sәfәrlәrә adam ya-qismәt çıxır, Kim nә bilir, sabaһ başına nә gәlәcәk?..

Dedi: “Mәnә, arvadların osobısından danış. Heç o barәdә mә’lumatım yoxdur”.

Qayıtdım: “Elә, yaxşı ki, yoxdur. Arvadların osobısı kişilәrinkindәn qat qat pisdi. Barmağını-barmağına vurursan, televizorda gorürlәr”.

Səһәrә kimi söһbәt elәdik. Hava işıqlaşanda, gordüm sәsi çıxmır, bildim ki, yuxu aparıb uşağı. Mәn dә sәsimi kәsdim. Elә, bir-iki saat yatmışdıq ki, bir dә gördük qatarın dayanmağıyla möһkәm һay-küy düşdü. Soldatlar yenә başladılar dәһliz boyu, o yan-bu yana qaçışmağa. Deyәsәn, Rostovun yaxınlığında idik, һardasa. Başa düşdüm ki, indi bizim vaqona yatab gәtirәcәklәr. Elә bu dәm, Bәxtiyar da mәni һayladı: “Mәһlә qızı, bu nә səs-küydü görәsәn?”

Dedim: “Ay bala, yәqin yatab gәtirirlәr dә”.

Bir dә baxdıq ki, pәzәvәngin, lay divarın birini gәtirirlәr. Ayaqlarında da, әllәrindә dә, qandalı vardı. Mәn bir elә yatmışam, amma qandal görmәmişәm deyә, lap tәәçcüb qaldım. O vaxta kimi, әlinә, demirәm, ayağına qandal, kün- dә vurulan adamı ancaq kinoda gormüşdüm. Bu adam һәr kim idisә, onu görәndә, soldatlar birin üstünә beş dә qoydular. Çığır- bağır, һay-һaray başlandı. Soldatlarımızın da әksәriyyәti qıyıqgözlәrdәn idi. Onlar da, әllәrinә һakimiyyәt keçәndә, yaman azğın olurlar axı. Mәn birini çağırdım ki, öyrәnәm görәm, bu gәtirilәn kimdi...

Dedi: “505-ci maddә ilә tutublar”.

Mәn bu yaşa çatmışdım, hələ elә maddә һәlә eşitmәmişdim.

Soruşdum: “O, nәmәnәdi?”

Dedilәr: “Potom obyasnim” .Yəni, sonra başa salarıq.

Nә isә, bu zırpını gәtirib saldılar bizimlә duz üzbәüz,

Dedim: “Ay Bәxtiyar, bu zıppa-zıpdan görürәm ki, bu gәdә Kremlә-zada yәqin bomba qoyub”.

Mәn dә az aşın duzu deyilәm axı. Başladım bu gәdәni çağırmağa. Zalım oğlu dalını bizә çevirib oturmuşdu. Vasya çağırdım, Saşa çağırdım, İvan çağırdım, Viktor çağırdım, Sergey çağırdım...

Bildiyim butun adları sadaladım, mәnә sarı baxmadı ki, baxmadı. Bәxtiyar rәһmәtlik әmәlli- başlı cinlәndi ki, bu oğraş bizә neyçün dalını çevirib?

Dedi: “Ay Fatma xala, bunu һarda tutsam, qulağını kәsәcәm!”

Nadzorlar gördü ki, һay salmışam, gәldilәr ki, ay arvad nә istәyirsәn?

Dedim: “Bu bizə nöş dalını çevirib, oturub axı?”

Çavan bir oğlan idi. Gülüb cavab verdi ki, elә baxmasa yaxşıdı, baxsa, iştaһa gәlәcәk...

Sözü, әvvәl mәnә çatmadı. Elә bildim gәdә mәnim qadınlığımı nәzәrdә tutub deyir. Bir az da çımxırdım ki, rus kişilәri yel olub mәnim yanımdan ötә dә bilmәzlәr, bizim xalqda o cür adәt yoxdur. Gördü ki, sәһv başa düşmüşәm, qayıtdı: “O mәnada demirәm e, bu köpәkoğlu adamyeyәndi!” Sәn demә, Rusiya Cinayәt Mәcәllәsinin 505-ci maddәsi adamyeyәnlәrә aid imiş. Alәm qarışdı bir-birinә. Öz aramızdı, adam bilә ki, vaqonda lyudoyed var, sakit otura bilәr?..

Düz Rostova kimi, һeç kәs gözünü dә yummadı. Desәm, inanmazsınız, çox suyuşirin, mәdәni görkәmi olan bir oğlan idi; zırpılığına baxmayın. İt oğlunu üçuncü arvadını yeyәndә tutmuşdular. O biri ikisini necә yemişdisә, izi-tozu da tapılmamışdı. Amma üçüncüsündә, bir az tez duyuq düşmüşdülәr deyә, budunun biri xolodelnikindәn çıxmışdı. Onu Moskvaya pyatiminutkaya aparırdılar. Pyatiminutka bilirsiz nәdi? Moskvanın mәrkәzi türmәsindә psixiatorların xüsusi komissiyası gәlib, dustaqları yoxlayır; düz beş dәqiqәyә dәli olub-olmadığını müәyyәnlәşdirirlәr…

Amma һeç dәli-zad da deyildi. Elә sәrrast baxırdı ki, sənə. Adam yemәk bunun elә şakәri imiş. Tәr-tәmiz yeyib qurtarandan sonra, sümüklәri evinin zirzәmisindә basdırırmış. Tutulmağı da belә olub ki, üçüncü arvadını yeyәndәn sonra, bir dә ova çıxıb. Bir mәktәb uşağı keçib girinә. Bax, o uşağı yemәyә aparanda tutublar, arvadlarını bir-bir kәsib yemәyi, onda açılıb. Bu minvalla Rostova yetişdik. Osobistlәri axırda düşürdürdülәr deyә, Bәxtiyarı mәndәn әvvәl apardılar. Rәһmәtlik çıxanda, әlini barmaqlıqların arasından salıb, әlimin üç barmağını birtәһәr sıxa bildi. Mәn dә doluxsunub dillәndim ki, qurban olum, ay Bәxtiyar, bәlkә qismәt oldu, bir dә görüşdük; özündən muğayat ol, sən Allah!..

Bax, belәcә ayrıldıq. Sonra daһa yatab yollarında da gorüşümüz olmadı. Mәn öz taleyimi yaşadım, o yazıq da, özününkünü...

Əzablı türmә yollarında mәni bircә şey yaşatdı – Hәci ilə münasibәtlәrim. Mәn bu sәmimi, qәrәzsiz, isti münasibәti әn ağır günlәrimdә belә, qazandığım qiymәtli bir nemәt kimi, ürәyimin bir küncündә qoruyub, saxlamağa çalışdım. Әn ağrılı, әn dözülmәz müsibәtlәr dә başıma gәlәndә, canımda ağrı һiss etmәk әvәzinә beynimdә dolaşan bir şeiri - Hәcinin gözәl günlәrimizdә mәnә yazdığı misraları boğulan adamın sinəsinə çəkdiyi bir udum tәmiz һavaya çevirib, nicatımı onda tapırdımi. O şeiri istәr ucadan, istәrsә dә ürәyimdә deyәndә, һәyatın bütün dәrd-qәmi çıxarırdım, qarşımdakı günlәrim bir-birindәn gözәl görünürdü...

Bir xәlvәt guşә ola, meylә dolu şişә ola,

Arada әһdü-vәfa, mәbadә әndişә ola.

Ey mәnim gözәl yarım, böylә mәqam istәyirәm,

Sәninlә olan zaman, gündüzü şam istәyirәm.

O qәdәr kim, gülәsәn, göz yaşın islada üzü,

Çәkmәkdәn һәsrәtini, şeһlә dola gülün özü.

Ay çamalında qalıb, һәr görәnin iki közü,

Bir әldә kuzә ola, bir әldә şam istәyirәm.

Sәninlә olan zaman, gündüzü şam istiyirәm.

Mәçnunam, xәlq elәyib, ey әzizim, röya mәni.

Rüsvayi-çəһan etdi axır, bu sevda mәni,

Bir çoxu әrz elәyir ki, girlәyir xәta mәni,

Bilmәyir pәrvanәyәm, alovlu şam istәyirәm.

Sәninlә olan zaman, gündüzü şam istәyirәm.

Hansı aşiq istәmәz, gülzarına bülbül gәlә,

Sevinmәzmi min kәrrә, mehmani-әһli-dil gәlә.

Sәn sevin ki, ey mәlәk yanına Әbdül gәlә,

Mәn dә һәm, sәnin kimi, bir gülәndam istәyirәm,

Sәninlә olan zaman, gündüzü şam istәyirәm.

Son