Uşaqlığımın kinosu

Adamın gərək uşaqlıqdan sevdiyi bir kinosu olsun, o kinoda sevdiyi bir obrazı olsun. O obrazın da sevdiyi bir əşyası olsun. Olmursa, daha o nə adam oldu?! O adam nə sevə biləcək, nə şeir dinləmək mədəniyyəti olacaq, nə də bir adama yaxşlılıq eləyəcək. Əlindən ancaq pislik gələcək.

O, sənin ya tələbə yoldaşın, ya müdirin, ya qonşun, ya da təsadüfən tanış olduğun bir adam olacaq. Hər nə isə... O adamla hər an qarşılaşacaqsan, mübahisə edəcəksən. Cəmiyyətin boyük və əsas hissəsi həmişə onun tərəfində dayanacaq.

Çünki uşaqlıqdan bəri onun sevdiyi kinosu yoxdur. Uşaqlıqdan sevdiyi kinosu olmayanlar dünyanın ən bədbəxt adamlarıdır. Bədbəxtliyin yekəsi də ondadır ki, onlar heç vaxt bədbəxt olduqlarını bilmirlər.

Elə burdaca keçək uşaqlığımın kinosuna.

7-ci sinfdə oxuyurdum, 13 yaşım vardı, dedilər, kəndimizə kino gəlib, baxmağı da bir manat. Kənddə klub yox idi. Dedilər ki, gərək kino məktəbdə göstərilə, özü də günün günorta çağı. Kinoverənlər məktəbimizdə ədəbiyyat kabinəsini seçdilər. Pəncərələri qara parçalarla bağladılar. Guya axşamdı.

Nənəm qocalıq pulundan mənə “tramvayın altda qalmış” manatlıq verdi. Bir şərtlə ki, gərək kinonu ona başdan-ayağa danışam. Gəldim məktəbə. Gördüm, yerlər tutulub. İlk qarşılaşdığım adam sinif rəhbərim oldu. Özü də dar bir yerdə. Son günlər dərsə gəlməməyimin üstə lazım olan danlaqları ondan can-başla qəbul edib əyilə-əyilə keçdim içəri. Lap qabaqda dizlərimi yerə qoyub başladım kinoya tamaşa eləməyə. Dizlərimin ağrısını vecimə almırdım. Dizimə dirənən mismarın başı sinif rəhbərimin danlağını xatırladırdı mənə. Getdikcə döşəməyə çökürdüm. Niyə də çökməyim? Kinoda hər şey bizimki kimi. Atlar bizimki, Novruz bayramı bizimki, yumurtalar, kosa və keçəl eynən bizim kənddəki kimiydi. Düşünürdüm ki, Cəlalın ölüm səhnəsini danışsam, nənəm hönkür-hönkür ağlayacaq. Verdiyi pula heyifi gəlməyəcək.

Kino qurtardı, hamımız çıxdıq çölə. Şalvarımın dizlərini döşəmənin taxtası cırmışdı. Qaçdım nənəmin yanına. Kinonu nətər təsirli danışdımsa, nənəm bir saat kirimədi. Qonşular da gəldi, onlar da başladı ağlamağa.

Kənddə ağlamağın özü də bir incəsənət sayılır. Adam ağlayanda ağrıları kəsir, promlemləri bir az yaddan çıxır. Ağlayıb qurtarandan sonra özünü sanatoriyadan yenicə gəlmiş kimi hiss eləyir. Nənəmə dedim, yenə kino var, çünki axsam saat 10-a kimi kino göstərmək nəzərdə tutlulub. Nənəm bir manat da verdi ki, get bax, gəl danış mənə, bir az da ağlayım, başımın ağrısı kəssin. Getdim qabaqda yer tutdum. Baxdım ki, yenə həmin kino – “Yeddi oğul istərəm” filmi. Gözlərimə inana bilmirdim, ikinci dəfə adam necə ölə bilər? Axı Cəlal bayaq ölmüşdü, indisə sağdır. Əgər elədirsə, biz onu yenidən ölməyə qoymayaq gərək. Ayağa qalxdım, yuxarı sinif uşaqları mənə başa saldılar ki, bu, kinodur, lentdir, istəsələr, min dəfə təkrar göstərə bilərlər və Cəlal da min dəfə də ölüb-dirilər. Yanıb tökülürdüm. Bəs belədirsə, bəs bizi niyə aldadıb ağladırlar. Mən özüm cəhənnəmə, bəs nənəmə bir manatın əvəzinə nə deyəcəm? O deməz ki, bəs bayaq ölən adam indi necə oldu ki, dirildi? Naümid gəldim evə. Başladım nənəmə yalandan kino uydurmağa. Guya Hümay ölməyibmiş. Səhranın başında yoncalıq varmış, içində bir boz at otlayırmış. Hümay minir ata, kəndin ayağından, baxça tərəfdən (guya) fırlanıb gəlir Bəxtiyarın yanına. Bəxtiyarı götürüb gedir, dədəsinin əmisi oğlanlarının hamısını qanına qəltan edir. Tapançanı dirəyir Kələntərin qulağının dibinə, ölənlərin ruhuna bir salavat çevirtdirir. Nənəm soruşdu ki, bəs sonra nə oldu, Hümay ölmədi ki?! Dedim, yox, bəlkə, bir-iki aya öldürərlər. Belə deməklə gələcək “manat”ların yerini elədim. Elə bu zaman nənəm bir qıyya çəkdi, dedi, Humay mənim dost-doğmaca əmim qızı olmalıdır. Onun qeyrətinə qurban olum. Mən yavaşca aradan əkildim.

Bəli, mənim uşaqlığımın ilk kinosu “Yeddi oğul istərəm” filmidir. Dizimin ağrısı kimi, o kino bütün xırda cizgilərinə qədər yadımdadır. Çünki o kinoya dizlərimi yerə qoyub baxmışdım. Hər dəfə nənəmə o filimin yeni seriyalarını uydururdum. Daha durub deyə bilməzdim ki, Cəlal yenə ölüb-dirilir. Onda bu, nə ağlamaq oldu?! Nənəmin təkrar ağlamaqla arası yoxdur. O, nə ağlasa, təzə ağlayır.