İran yeni iqtisadi böhranın astanasında

Ötən gün ABŞ prezidenti Donald Trampın İranla imzalanmış nüvə sazişindən çıxması ilə bağlı verdiyi qərar bu ölkənin iqtisadiyyatına təsirsiz ötüşməyəcək. İqtisadçı-ekspert Zamiq Şükürov Lent.az-a bildirib ki, Vaşinqtonun nüvə razılaşmasına qədər olan bütün sanksiyları bərpa edəcəyi, bundan başqa İrana qarşı yeni iqtisadi embarqoların tətbiq ediləcəyi gözlənilir: “Məlum olduğu kimi, 2016-c ildə ABŞ və Avropa ölkələrinin İranla imzaladığı nüvə razılaşmasından sonra tətbiq olunan bir sıra beynəlxalq sanksiyalar götürülüb və 2016-cı ildən ölkə iqtisadiyyatında müsbət artım templəri müşahidə olunmağa başlanıb. Belə ki, 2016-cı ildə İİR-da ÜDM 12.5% artaraq 412,2 mld ABŞ dolları təşkil edib. İqtisadi artım əsasən neft və təbii qaz istehsalı və ixracı nəticəsində baş verib”.

Ekspert əlavə edib ki, son günlər baş verən proseslər fonunda İranın milli valyutası rial dollara nisbətdə kəskin ucuzlaşıb: “Tətbiq olunacaq yeni iqtisadi sanksiyalar nəticəsində gəlirlərin azalması fonunda inflyasiya səviyyəsinin yüksəlməsi (2017-ci ildə 10.5% təşkil etmişdir) və 2018-ci ildə iqtisadiyyatda geriləmənin baş verməsi ehtimal olunur. İqtisadi fəaliyyət və dövlət gəlirləri nef və qaz satışı hesabına formalaşdığı üçün tətbiq olunacaq olan yeni sansksiylar İranı yeni iqtisadi böhran astanasına gətirəcək. Vaşinqtonun İranla bağlı məlum qərarından sonra dünya bazarlarında neftin qiyməti 2014-cü ilin noyabr səviyyəsinə qədər artmışdır. Bununla yanaşı Tramp İrandan neft alışını həyata keçirən idxalçılara bu fəaliyyətin dondurulması üçün 180 gün vaxt verib”.

Qeyd edək ki, İran Yaxın Şərq və Şimali Afrika bölgəsində ikinci ən böyük iqtisadiyyata sahib olan ölkədir. İran iqtisadiyyatı karbohidrogen ehtiyatları, kənd təsərrüfatı və xidmət sahələri, o cümlədən dövlətin iştirak payı olan istehsal və maliyyə sektorundan ibarətdir. İran təbii qaz ehtiyatlarına görə dünyada ikinci, xam neft ehtiyatlarına görə isə dördüncü yerdədir.