Münasibətlər üzrə mütəxəssislər çox yayılmış, zərərsiz görünən, lakin ayrılığa qədər aparan bir səhvi müəyyən ediblər.
Lent.az bu vərdişin nə olduğunu izah edir:
Psixoloqların fikrincə, münasibətləri məhv edən ən dağıdıcı vərdişlərdən biri tərəfdaşların kim daha çox iş görüb, kim daha çox verib, kim daha çox əziyyət çəkib deyə gizli hesab aparmasıdır. Bu, psixologiyada “xidmətlərin hesablanması” və ya scorekeeping adlanır.
Bu vərdiş niyə təhlükəlidir?
Travers vurğulayır ki, tərəfdaşlar bir-birini müqayisə etməyə başlayanda kimin daha çox yemək bişirdiyi, kimin daha çox qazandığı, kimin uşaqlara daha çox vaxt ayırdığı münasibətlər yavaş-yavaş istiliyini itirir və qarşılıqlı iradlar sisteminə çevrilir.
Belə münasibət yorucu olur, hər iki tərəfi tükəndirir və inamı zədələyir.
13 illik böyük araşdırmanın nəticələri
Pay Me Back adlı genişmiqyaslı 13 illik araşdırma 7000-dən çox cütlüyü əhatə edib. Nəticə göstərib ki:
cütlüklərdə “hesablaşma modeli” nə qədər güclüdürsə,
evlilikdən məmnunluq bir o qədər aşağı olur.
Dahası, bu tendensiya uzun illər ərzində dəyişmədən qalır.
İki fərqli münasibət modeli
Psixoloqlar münasibətlərdə iki əsas yanaşmanı ayırd edir.
1. Kommunal model (səmimi qayğı modeli)
Bu cür münasibətlərdə tərəfdaşlar bir-birinə könüllü, səmimi şəkildə qayğı göstərirlər.
Heç kim “qarşılıq ummur”.
Kimsə hansısa işi ona görə edir ki, kömək etmək istəyir və ya görür ki, digər tərəf çətinlik çəkir.
Burada “borc qaytarmaq” gözləntisi olmur qayğı məhəbbətdən qaynaqlanır.
2. Mübadilə modeli (scorekeeping, hesablaşma modeli)
Bu münasibətlərdə hər şey sanki mühasibat uçotu kimidir:
“Mən bunu etdim, sən nə etdin"?
“Mən daha çox etmişəm, sən az etmişsən".
Hər hərəkət qeydə alınan bir “bəndə” çevrilir. Yerinə yetirilməyən “öhdəliklər” isə inciklik və narazılıq yaradır.
Bu model yaxınlığı məhv edir: münasibətlər sevgi və dəstək məkanı deyil, yarış və müqayisə meydanına çevrilir.
Yaş artdıqca vəziyyət yaxşılaşa bilər
Tədqiqatçılar maraqlı bir məqama da diqqət çəkir: yaş keçdikcə bir çox cütlük bu vərdişdən tədricən əl çəkir və daha elastik olmağı öyrənir.
Əksinə, “hər şey kalkulyatora uyğun olmalıdır” prinsipində israr edənlər isə:
daha çox məyusluq yaşayır,
münasibətlərində məsafə və soyuqluq hiss edirlər.
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/lent_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi TikTok-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi X-da izləyin
