Gənclər arasında ən çox yayılan xərçənglərdən biri: Qlobal ARAŞDIRMA

Amerikalı onkoloqların araşdırması həyəcan verici bir tendensiya üzə çıxarıb: son illərdə gənclər arasında qalın bağırsaq xərçənginə yoluxma hallarının sayı artır.

Lent.az-ın xarici KİV-ə istinadla məlumatına görə, əvvəllər əsasən yaşlı insanları əhatə edən xəstəlik indi gənc nəslin də probleminə çevrildiyindən bu vəziyyət dünya alimlərinin diqqətini cəlb edib.

Araşdırmann nəticələri

43 ölkədən məlumatların daxil olduğu araşdırma 20-49 yaş arası insanlar arasında kolorektal xərçəng xəstəliyinə tutulma hallarının ilk qlobal təhlili olub. Alman Xərçəng Araşdırma Mərkəzinin epidemioloqu Mihael Hoffmayster qeyd edib ki, əvvəlki araşdırmalar ayrı-ayrı ölkələr və ya bölgələrlə məhdudlaşıb. Yeni hesabat problemin qlobal xarakterini vurğulayır.

Xəstəlik səviyyəsinə görə liderlər

Gənclər arasında rast gəlinmə hallarına görə Cənubi Koreya birinci yerdədir. Hər il bu ölkədə hər 100 min gənc sakinə orta hesabla 12,9 nəfərdə qalın bağırsaq xərçəngi diaqnozu qoyulur. Müqayisə üçün qeyd edək ki, Almaniyada bu rəqəm 7,7, Hindistanın Çennai şəhərində isə hər 100 min gəncə 3,5 hadisədir.

Yaşlı insanlar arasında qalın bağırsaq xərçəngi inkişaf riski yüksək olaraq qalır. Məsələn, Slovakiyada 50 və yuxarı yaşda olan böyüklər arasında xəstələnmə nisbəti hər 100.000 əhaliyə 192,5 hadisə təşkil edir ki, bu da tədqiq edilən ölkələr arasında ən yüksək göstəricidir. Çennayda daha az hal qeydə alınıb - 100.000 sakinə 27,5.

Araşdırmaya görə, son on ildə 19 ölkədə 50 yaşdan kiçik insanlar arasında kolorektal xərçəngə yoluxma hallarının sayı artıb. Maraqlıdır ki, bu ölkələrin doqquzunda yaşlılar arasında xəstələnmə nisbəti sabit qalıb və ya hətta azalıb. Bu ölkələrə Avstraliya, Danimarka, Almaniya, Böyük Britaniya, Kanada, Yeni Zelandiya, İsveç, Sloveniya və ABŞ daxildir. Bunlar əsasən yüksək gəlir səviyyəsinə malik sənaye ölkələridir.

Xəstəliyin artmasının səbəbləri

Elm adamları gənclərin niyə qalın bağırsaq xərçəngindən daha çox əziyyət çəkdiyini hələ dəqiq izah edə bilmirlər. Bununla belə, bir neçə fərziyyə var.

Eksperetlər xərçəngin ehtimal olunan səbəbləri arasında həddindən artıq hazır qidalar və fast food istehlakını qeyd edirlər. Yüksək kalorili, keyfiyyətsiz qidalara əsaslanan yemək vərdişləri xərçəngə tutulma riskini artıra bilər.

Uşaqlıqda antibiotiklərin tez-tez istifadəsi və uzun müddət dərmanlara məruz qalma bağırsaq mikroflorasına təsir edərək, xərçəngin inkişafı üçün ilkin şərtlər yarada bilər.

Qalın bağırsaq xərçənginin qeyri-adi əlamətləri

Qalın bağırsaq xərçəngi təkcə tanınmış əlamətlərlə deyil, həm də erkən diaqnoz üçün nəzərə alınması vacib olan bəzi daha az rast gəlinən əlamətlərlə özünü göstərə bilər. Bu qeyri-adi erkən əlamətlərdən bəziləri bunlardır:

• Nəcisin lent şəklində forması-nəcisin daralması bağırsaqda şişin səbəb olduğu bir maneənin olduğunu göstərə bilər.

• Nəcisin tam olmaması hissi. Bağırsaqların defekasiyadan sonra tamamilə boşalmadığına dair daimi bir hiss bağırsaqda patoloji dəyişikliklərin siqnalı ola bilər.

• Yanlış defekasiya istəyi (tenesmus) – nəcisin faktiki buraxılmadan defekasiyaya ehtirası bağırsaq mukozasının qıcıqlanmasını göstərə bilər.

• Qidalanmada və ya fiziki fəaliyyətdə dəyişiklik etmədən ani arıqlama xərçəngin erkən əlaməti ola bilər.

• Xroniki yorğunluq və zəiflik. İstirahətdən sonra getməyən daimi yorğunluq hissi bağırsaqlarda gizli qanaxma nəticəsində yaranan anemiyanın nəticəsi ola bilər.

Qeyd etmək lazımdır ki, bu əlamətlər digər xəstəliklərdən də yarana bilər. Ancaq onlardan birini və ya bir neçəsini görsəniz, dərhal ətraflı müayinə və mümkün ciddi patologiyaları istisna etmək üçün həkimə müraciət etməlisiniz.