Azərbaycan mətbəxindən seçmələr: Reseptlər

Azərbaycan mətbəxi təkcə qidalardan ibarət deyil – o, bir xalqın tarixini, mədəniyyətini və həyat tərzini özündə daşıyan zəngin bir irsdir. Hər bölgənin öz dadı, hər ailənin öz sirri var. Bu yazıda sizi qat-qat dad qatılmış, həm gözü doyuran, həm damağı sevindirən ənənəvi və sevilən Azərbaycan yeməkləri ilə tanış edəcəyik. Bəziləri bayram süfrələrinin ulduzu, bəziləri isə gündəlik ailə süfrələrinin vazkeçilməzidir.

Lent.az bu reseptləri sizə təqdim edir:

1. Qutab
Qutab Azərbaycanın demək olar ki, hər bölgəsində sevilən, nazik xəmirin içərisinə müxtəlif içliklər qoyularaq sacda bişirilən ənənəvi yeməkdir. İçliklərə görə adlanır: göy qutabı, ət qutabı, balqabaq qutabı və s.

Tərkibi:

Xəmir üçün: un, duz, su

İçlik üçün: istəyə uyğun olaraq göyərti, qıyma, balqabaq

Bişirmək üçün: sac və ya tavada bir az yağ

Hazırlanması: Xəmir yoğrulur, nazik yayılır, içlik qoyulub bağlanır. Qızdırılmış sacda hər iki tərəfi qızarana qədər bişirilir. Üzərinə yağ sürtülüb qat-qat yığılır – bu, onun həm dadını, həm görünüşünü zənginləşdirir.

2. Kələcoş
Kələcoş, xüsusilə kənd mətbəxində məşhur olan, adətən qış aylarında bişirilən yeməkdir. Kələm, quru çörək, sarımsaq və qatıqla hazırlanan bu yemək həm doyurucu, həm də immun sistemini gücləndirən xüsusiyyətə malikdir.

Tərkibi:

Ağ kələm (nazik doğranmış)

Quru çörək (doğranmış)

Qatıq və sarımsaq

Yağ, duz

Hazırlanması: Kələm azca suda qaynadılır, sonra üzərinə yağda qızardılmış soğan əlavə edilir. Quru çörəklər isti suya batırılır, boşqaba qoyulub üstünə kələm və qatıq tökülür. Qat-qat qoyulması yeməyin həm dadını, həm də görüntüsünü cəlbedici edir.

3. Əriştə Plovu
Əriştə plovu xırda, əllə hazırlanmış əriştə və düyünün birlikdə bişirilməsi ilə hazırlanır. Ənənəvi olaraq üzərinə qızardılmış soğan, toyuq əti və ya sarıkök qatılır.

Tərkibi:

Düyü

Əriştə (hazır və ya evdə hazırlanmış)

Yağ, duz

İstəyə görə: toyuq əti, sarıkök, soğan

Hazırlanması: Düyü və əriştə ayrı-ayrılıqda bişirilir, sonra növbə ilə qazana qat-qat yığılır. Hər qata azca yağ və ədviyyat əlavə edilir. Üzəri dəsmalla örtülüb dəmə qoyulur. Nəticədə qat-qat dad və qoxu ilə dolu plov əldə edilir.

4. Düşbərə
Düşbərə Azərbaycanın incəlik tələb edən yeməklərindən biridir. Xəmirdə bükülən miniatür ət parçaları suda bişirilib, sirkə və sarımsaqla süfrəyə verilir.

Xüsusi nüans: düşbərənin doğru qatlanması və hər bir bükümün eyni ölçüdə olması yeməyin “qat-qat incəliyini” göstərir. Bir qaşıqla onlarla büküm dadına baxmaq, bu yeməyi əsl sənət əsərinə çevirir.

5. Yarpag dolması
Dolma – əsl Azərbaycan mətbəxinin incisi. Yarpag dolması incə üzüm yarpaqlarına bükülən ət və düyü qarışığı ilə hazırlanır. Qat-qat bükülən bu yarpaqlar sanki hər bir ailənin tarixini özündə saxlayır.

Yeməyin sirri: bükmələrin bərabər, simmetrik və səbirli şəkildə hazırlanması. Qazana səliqə ilə düzülməsi və bişərkən yayılan ətri – hamısı bu yeməyi unudulmaz edir.

6. Paxlava
Sonda desertsiz olmaz! Şərq mətbəxinin mirvarisi olan paxlava – qat-qat açılmış xəmirlə, qoz-fındıq və balla hazırlanan şirniyyat – bayram süfrələrinin şahıdır.

Qatların mənası: paxlavanın çoxqatlılığı – bolluq, bərəkət və ailənin birliyi ilə əlaqələndirilir. Qat-qat emal və zəhmətlə ortaya çıxan bu dad – həm zövq, həm sənətdir.

“Qat-qat” ifadəsi Azərbaycan mətbəxində sadəcə yeməyin quruluşu deyil – o həm də zəhmətin, məhəbbətin, xatirələrin təmsilçisidir. Hər qat bir nəslin yaddaşını, bir ailənin sirrini daşıyır. Bu reseptlər nəsillərdən-nəsillərə ötürülərək həm mətbəximizi, həm də mədəniyyətimizi yaşadır.