Tarixin ən kiçik ulduzu kəşf edildi

Çinli astronomların rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər qrupu ilk dəfə olaraq tarixin ən kiçik ulduzunu müşahidə edib. O, Yerdən cəmi yeddi dəfə böyükdür və Günəş sistemindən 2760 işıq ili uzaqlıqda ikili sistemdə ağ cırtdan ulduzun ətrafında fırlanır.

Lent.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, belə ulduzların mövcudluğunu 20 il əvvəl Çin alimləri proqnozlaşdırıb.

İndi bu fərziyyə ABŞ və İspaniya alimlərinin müstəqil müşahidələri ilə təsdiqlənib. Ağ cırtdan “J0526B” və alt cırtdan “J0526A” ulduz cütü o qədər sönükdür ki, onları görmək mümkün deyil. Bununla belə, “J0526B” parlaqlığını dəyişdirərək alimlər ən kiçik ulduzun ətrafındakı ölçüsünü, kütləsini və orbital dövrünü hesablayıblar.

Hər iki ulduz 20 gün ərzində ümumi kütlə mərkəzi ətrafında bir inqilabı tamamlayır. “J0526B”nin kütləsi təxminən 0,3 günəş kütləsidir, “J0526A”nın kütləsi isə Saturnun kütləsindən bir qədər azdır. Bu kütlənin alt cırtdanları, əslində, ulduzlardır və əvvəllər elm adamlarının diqqətini çəkməyiblər.

Təxminən 20 il əvvəl Çin nəzəriyyəçiləri partnyorlar arasında kütlə mübadiləsinə görə ikili sistemlərdə çox kiçik ulduzların olmasını təklif ediblər. Müşahidə nəticəsində məlum olub ki, bu cütlükdəki daha böyük ulduz sferik deyil, yumurtavari formadadır. Kiçik partnyor kifayət qədər sıxdır və bu ikili sistemdəki əsas ulduza kifayət qədər yaxın orbitlərdə onun formasını əhəmiyyətli dərəcədə təhrif edir.

Bu heyrətamiz ulduz sistemi 2019-cu ildə tikilmiş yeni Tsinghua-Ma Huateng Universiteti Teleskop Kompleksindən (TMTS) istifadə edilməklə kəşf edilib. Geniş baxış sahəsi sayəsində bu teleskop keçici hadisələri təsbit edə bilir və öz işində 27 milyon ulduz üzərində astrometriya həyata keçirib.

Bu və digər bu kimi kəşflərin daha dəqiq təsdiqi növbəti onillikdə baş verəcək yeni qravitasiya dalğası rəsədxanalarının işə salınmasından sonra gözlənilir. Yerdə yerləşən rəsədxanalar bu kütləyə malik olan obyektlərdən qravitasiya dalğalarını aşkar etmək üçün çox kiçikdir.