Azərbaycanda tur adı ilə yayda istirahət etmək istəyənləri necə aldadırlar? - ARAŞDIRMA

Yay mövsümünün başlanması ilə Azərbaycanda istirahət planlayanların sayı artır. Eyni zamanda bu fürsəti dəyərləndirən fırıldaqçılar da fəallaşır. Məsələn, DİN-in yaydığı məlumata görə, turizm mövsümü başlayarkən vətəndaşlara yalandan endirimli turlar vəd edən dələduzların fəaliyyəti güclənir. Polis qısamüddətli “tur paketi” adı ilə 202 nəfəri aldadaraq 498 min manatdan çox vəsaiti mənimsəmiş qadını saxlayıb.

Lent.az saxta tur istirahətləri ilə bağlı araşdırmanı sizə təqdim edir:

Bu kimi hallarla bağlı turizm ekspertləri və aidiyyəti qurumlar xəbərdarlıq edir ki, sosial şəbəkələrdəki cazibədar təkliflərin altından etibarsız mənbələr çıxa bilər. Xüsusilə "Facebook" və "Instagram"-da tanınmış turizm şirkətlərinin adından açılan saxta səhifələrdə dərc olunan “həftəsonu” və ya “yay tətillərinə” endirimli turlara diqqətli yanaşmaq lazımdır.

Saxta turlara dair real nümunələr:

Son illərdə Azərbaycanda bir neçə saxta tur işi üzə çıxıb. Məsələn, Bərdədə yaşayan Leyla Məmmədli “InTravel.az” saytından Antalyaya 2 nəfərlik turpaket aldığını bildirərək vəd olunmuş biletlərinin mövcud olmadığını üzə çıxarıb. Heydər Əliyev Hava Limanında məlum olub ki, onun təyyarə bileti və hotel bronu yoxdur. İlkin araşdırmalara görə, bu fırıldaqçılıqda şərikli turizm şirkətinin bir satış meneceri saxta sənədlərlə biletlər satıb və təxminən 20-dən çox ailəni aldadıb. Nəticədə bir qrup sərnişin qalıb qaldığı hava limanında. Hətta bu məsələlərlə bağlı məhkəmə işi də olub: Günel Şıxıyeva adlı şəxs xarici ölkələrə, xüsusən Sinqapura təyinatlı turpaketlər satmaq adı ilə 8 nəfərdən pul alıb, lakin onlar bilet və hotel bronlarını saxta alıblar. Turpaket alanlar əvvəlcə Serbiyada olub, daha sonra təyyarə biletlərinin saxta olduğunu görüb. Hotelə çata bilənlər isə adlarına heç bir rezervasiyanın olmadığını öyrəniblər.

Bu tip halların ən sərt cəzası budur ki, saxta sənədlərlə dələduzluq törədənlər 5.5 ilədək həbs cəzasına məhkum edilirlər. Bütün bunlar göstərir ki, Azərbaycanda “tur paketi” adı altında tam ödənilmiş xidmətlərin əvəzinə fırıldaqçı ödənişlər də alına bilir. Yayda xüsusən xarici ölkələrə, Türkiyə, Dubay, Rusiya və digər istiqamətlərə edilən ucuz tur təkliflərindən ehtiyatlı olmaq lazımdır. Dələduzlar sosial mediada bir günlük və ya ayın sonuna endirim elan edib pul yığdıqdan sonra nə satış ofisini nə də bileti mövcud olmayan bir müəssisəyə çevrilirlər.

Sosial şəbəkələrdə fırıldaqçı üsullar

Turizm şirkətlərinin adından saxta profillər və səhifələr açmaq Azərbaycanda geniş yayılmış aldatma üsuludur. Bunu Azərbaycan Turizm Assosiasiyasının rəhbəri Nahid Bağırov da təsdiqləyib. O deyir ki, sosial şəbəkələrdə “facebook-klonlar” yaradılır və ilk növbədə tanınmış tur-şirkətlərin adları istifadə olunur. Aldatan şəxslər bu səhifələrdə cazibədar xidmətlərini reklam edib sonra isə naməlum şəkildə yoxa çıxırlar. Belə aldatma sxeminin qurbanı olanlar daha sonra həm adını istifadə etdikləri tur-şirkətin, həm də ümumən ölkə turizminin nüfuzuna ziyan vurur. Eyni məntiq sayəsində vizaların düzəldilməsi və endirimli turpaket vədləri də aldatma əlamətidir. Sosial şəbəkələrdə reallığa uyğun olmayan qiymət endirimləri vəd edən elana klik etməklə istifadəçidən kart məlumatları ələ keçirilir. Dələduzlar istifadəçiləri hesab köçürməsinə inandırmaq üçün “tələsin, ancaq bu gün endirim var” tipli panikaya söykənən reklamlar da paylayırlar. Bu linklərdə qeyd edilən qiymətlər adətən həqiqətə uyğun olmadığından, maddi aldatma asan baş tutur. Azərbaycanda Elektron Təhlükəsizlik Xidməti də xəbərdarlıq edir ki, sosial şəbəkələrdəki istənilən linkdən keçən zaman ehtiyatlı olmaq gərəkdir. Belə ki, “Facebook” kimi platformalarda dələduzlar fırıldaqçı keçidlərə yönləndirərək istifadəçi məlumatlarını ələ keçirə bilərlər. Turizm sahəsində də bənzər klon səhifələr fəaliyyət göstərir: saxta səhifələrdə fotoşəkillərlə bəzədilmiş tur təklifləri verir, sonra şəxsi məlumatlar və ödəniş detalları tələb edirlər. Real tur kompaniyalarının rəsmi səhifələrini iddia edən bu profillərin əsasında həqiqət dayanmadığı üçün sonradan xidmət təqdim olunmur.

Nəyə diqqət etməliyik?

Turpaketi alan zaman bir neçə məqama fikir vermək lazımdır. Əvvəla, şirkətin reyestr qeydiyyatı olub-olmadığına diqqət edin. Azərbaycan Dövlət Turizm Agentliyi və ya Turizm Agentlikləri Assosiasiyasının saytlarında siyahıya düşən lisenziyalı kompaniyalara üstünlük verin. Mütləq ofisi, ünvanı və fəaliyyət istiqaməti olan firmalarla əlaqə saxlayın. Ekspertlər xəbərdarlıq edir ki, qeyri-adi ucuz turpaketlər təqdim edənlərə inanmayın və tur paketlərinin qiymətlərini ən azı 3 müxtəlif mənbədən yoxlayın.
Eyni zamanda vizanın yalnız rəsmi qaydada, ölkəmizin aidiyyəti səfirlik və konsulluq şöbələrində həyata keçirilə biləcəyini unutmayın. Heç bir tur şirkəti və ya vasitəçi diplomatik xidməti tam əvəz etmir. Özünüz konsulluğa gedib üzünüzün rəsmən qeyd olunması (məsələn, barmaq izi) prosedurunu yerinə yetirməlisiniz. Sosial mediada yalnız mötəbər portallardan və yaxud şəxsən tanıdığınız, barəsində qənaətbəxş rəylər olan turoperatorlardan alış-veriş edin.

Daha bir önəmli məqam: heç bir halda tanımadığınız, rəsmi saytı və ofisi olmayan şirkətə onlayn kart köçürməsi etməyin. Daxili İşlər Nazirliyinin bölmə rəisi Nurlan Əliyev də xəbərdarlıq edir ki, görünmədiyiniz şəxslərə onlayn ödəniş etmək fırıldaqçılara şərait yaradır və belə hallarda dərhal polisə müraciət edilməlidir. Bank-kart məlumatları oğurlandıqda və ya pul köçürmələri baş verdikdə polis müasir texniki tədbirlərlə işi araşdırır və məsul şəxslər barəsində qanuna uyğun tədbir görür. Unutmayaq ki, istirahət planları baş tutmasa belə pul itkisinin qarşısını almaq mümkündür. Həmişə elə hesablamalar aparın ki, bir tərəfdən büdcənizə uyğun ucuz təklifləri seçəsiniz, digər tərəfdən isə “həddindən artıq ucuz” kimi görünən fürsətlərdən şübhələnəsiniz. Bütün bunlar düzgün həyata keçirildiyi təqdirdə yaxşı istirahət fürsətindən yararlana bilərsiniz.