Dünya ədəbiyyatı əsrlər boyu müxtəlif mədəniyyətlərdən gələn şairlərin yaradıcılığı ilə zənginləşib və hər biri özünəməxsus üslubu ilə oxuculara yeni düşüncə və hisslər bəxş edib.
Lent.az qədim epik dastanlardan müasir poetik incilərə qədər, ədəbiyyat tarixinin müxtəlif dövrlərinə damğa vuran ən məşhur 10 şairi təqdim edir.
1. Homer (e.ə. VIII əsr, Yunanıstan)
Homer Qədim Yunan ədəbiyyatının ən mühüm fiqurlarından biridir. O, Qərb ədəbiyyatının ilk böyük epik əsərləri sayılan “İliada” və “Odisseya” dastanlarının müəllifidir. Bu əsərlər Troya müharibəsi və onun nəticələrindən bəhs edir. Homerin həyatı və şəxsiyyəti ilə bağlı dəqiq məlumatlar yoxdur, hətta onun real şəxs olub-olmadığı da müzakirə mövzusudur.
Ən məşhur əsərləri:
“İliada”
“Odisseya”
2. Dante Aligyeri (1265–1321, İtaliya)
Dante Aligyeri İtalyan ədəbiyyatının ən böyük nümayəndələrindən biridir. Onun şah əsəri “İlahi Komediya” dünya ədəbiyyatının ən mühüm epik əsərlərindən sayılır. Bu əsərdə cəhənnəm, əraf və cənnətə səyahət təsvir olunur. Dante öz dövründə latın dilindən istifadə etmək əvəzinə, italyan dilində yazaraq ədəbiyyatın inkişafına böyük töhfə vermişdir.
Ən məşhur əsəri:
“İlahi Komediya”
3. Vilyam Şekspir (1564–1616, İngiltərə)
Şekspir təkcə dramaturq deyil, həm də böyük lirik şair idi. Onun 154 sonetdən ibarət “Sonetlər” toplusu ingilis ədəbiyyatının incilərindəndir. Onun sonetləri sevgi, zaman və ölümsüzlük mövzularını əhatə edir. O, həmçinin epik şeirlər yazıb.
Ən məşhur şeirləri:
“Sonetlər”
“Venera və Adonis”
“Lukresiyanın zorlanması”
4. Yohann Volfqanq Göte (1749–1832, Almaniya)
Alman ədəbiyyatının ən mühüm nümayəndələrindən olan Göte “Faust” əsəri ilə dünya ədəbiyyatına iz qoymuşdur. O, həmçinin bir çox lirik şeirlərin müəllifidir. Onun poeziyası romantizm və klassisizmin sintezini əks etdirir.
Ən məşhur şeirləri:
“Gənc Verterin iztirabları”
“Faust”
“Gingo Biloba”
5. Aleksandr Puşkin (1799–1837, Rusiya)
Puşkin rus ədəbiyyatının banisi sayılır. Onun “Yevgeni Onegin” adlı şeirlə yazılmış romanı dünya poeziyasının zirvələrindən biridir. O, həmçinin “Qafqaz əsiri”, “Bürünc atlı” və “Ruslan və Lyudmila” kimi epik əsərlərin müəllifidir.
Ən məşhur şeirləri:
“Yevgeni Onegin”
“Qafqaz əsiri”
“Bürünc atlı”
6. Viktor Hüqo (1802–1885, Fransa)
Viktor Hüqo təkcə romanları ilə deyil, həm də şeirləri ilə məşhurdur. O, fransız romantizminin ən görkəmli nümayəndələrindən biridir. Onun “Cəzalar”, “Düşüncələr” və “İçəridə və çöldə” kimi poetik topluları var.
Ən məşhur şeirləri:
“Olimpiya”
“Gələcəyə məktub”
“Düşüncələr”
7. Emili Dikinson (1830–1886, ABŞ)
Emily Dickinson ABŞ ədəbiyyatının ən önəmli şairlərindən biridir. O, həyatı boyu demək olar ki, tanınmamışdı, lakin ölümündən sonra tapılan 1800-ə yaxın şeiri onu dünya ədəbiyyatının önəmli simalarından birinə çevirdi. Onun şeirləri qısa, lakonik və dərin fəlsəfi məzmunludur.
Ən məşhur şeirləri:
“Çünki mən Ölüm üçün dayanmadım”
“Ümid qanadlı bir şeydir”
“Hər şey deyil, yalnız qəlb bilir”
8. Rabindranat Taqor (1861–1941, Hindistan)
Taqor Asiya qitəsindən Nobel mükafatı alan ilk yazıçıdır. Onun “Gitancali” (Mahnalı Qurban) şeirlər toplusu Şərq fəlsəfəsini və mistisizmi əks etdirir. O, hind poeziyasını beynəlxalq səviyyəyə qaldırmışdır.
Ən məşhur şeirləri:
“Gitancali”
“Bağban”
“Ay işığında gəzinti”
9. Pablo Neruda (1904–1973, Çili)
Pablo Neruda ispandilli poeziyanın ən nəhəng simalarından biridir. O, sevgi, insan azadlığı və siyasi motivləri öz şeirlərində ustalıqla işləyib. “İyirmi sevgi şeiri və ümidsiz bir mahnı” adlı kitabı dünyada ən çox oxunan şeir toplularından biridir.
Ən məşhur şeirləri:
“İyirmi sevgi şeiri və ümidsiz bir mahnı”
“Məğlubedilməz ürək”
“Ürəyində neçə otaq var?”
10. Mövlana Cəlaləddin Rumi (1207–1273, Fars-Türk Ədəbiyyatı)
Mövlana Cəlaləddin Rumi XIII əsrin ən böyük sufi şairlərindən biridir. O, əsasən mistik sevgi, ilahi eşq və insanın ruhani kamilliyi mövzularında yazırdı. Rumini böyük edən əsas cəhətlərdən biri onun şeirlərində sufizmin dərin fəlsəfəsini ifadə etməsidir. O, öz poeziyasını "Məsnəvi", "Divan-i Kəbir" və digər əsərlərində toplayıb. Onun fəlsəfi dünyagörüşü İslam mistisizminin formalaşmasına böyük təsir göstərib.
Ən məşhur şeirləri və əsərləri:
"Məsnəvi" (6 cilddən ibarət, sufi fəlsəfəsinin şah əsəri)
"Divan-i Kəbir" (qəzəllər toplusu)
"Gəl, kim olursan ol, yenə gəl" (tanınmış şeirlərindən biri)
Bu şairlər dünya ədəbiyyatının inkişafında mühüm rol oynayıblar və onların əsərləri bu gün də oxunur.