Zəlzələdən tez xəbərdar olacağıq: Yeni texnologiyalar həyatımızı xilas edəcək

Stenford Universitetinin bir qrup tədqiqatçısı seysmik dalğaları oxumaq qabiliyyətini artırmaq və zəlzələlərin necə başladığını, irəlilədiyini və dayandığını daha yaxşı başa düşmək üçün süni intellektin (AI) istifadəsini nəzərdə tutan yeni metod təqdim edib.

Lent.az xəbər verir ki, "Nature Communications"da dərc olunan məqalə zəlzələnin aşkarlanmasını avtomatlaşdıra və həmçinin seysmik məlumatlara xas olan səs-küyü tənzimləyə bilən metodu əhatə edir.

Mustafa Musəvi və komandası süni intellektdən istifadə edərək yer qabığındakı milyonlarla kiçik yerdəyişmələrə diqqət yetirir. Onlar ümid edirlər ki, bu kiçik hərəkətlər böyük zəlzələlərin xəbərdaredici əlamətlərini daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər. “Bu çox kiçik zəlzələləri aşkar etmək və tapmaq qabiliyyətimizi təkmilləşdirməklə biz zəlzələlərin qırılma boyunca necə qarşılıqlı təsir göstərdiyi və ya yayıldığı, necə başladığı və hətta necə dayandığı barədə daha aydın təsəvvür əldə edə bilərik” deyə Stenford geofiziki Qreqori Beroza danışıb.

Tədqiqatçılar 2019-cu ildə hazırlanmış və səsi qıcıqlandıran alqoritmlərdən ilhamlanaraq CRED daxil olmaqla bir neçə maşın öyrənmə sistemi hazırlayıblar. Yeni məqalədə zəif siqnalların tez-tez qaçırıldığı çox kiçik zəlzələləri aşkar edə bilən bir model "Zəlzələ Ötürücü" adlı ən son iterasiyalarından biri olan sistem təfərrüatları var. Bu sistem böyük həcmdə məlumatı süzmək və diqqəti ən vacib elementlərə yönəltmək üçün “diqqət mexanizmi”ndən istifadə edir.

Zəlzələ Ötürücüsünü sınaqdan keçirmək üçün komanda son iki onillikdə dünyada qeydə alınmış bir milyon seysmoqramma daxil olmaqla məlumatlarla öz alqoritmini hazırlayıb. Testlərdə modelin Yaponiyada Tottori zəlzələsi və onun artçı zəlzələləri zamanı qeydə alınan məlumatlar əsasında uğurlu olduğu göstərilib.

Qreqori Beroza bildirib ki, onların sistemi zəlzələlərin real vaxt rejimində aşkarlanması üçün istifadəyə hazırdır:

"Yaxın real vaxt rejimində maşın öyrənməsi ilə zəlzələ monitorinqi tezliklə gələcək. Kiçik zəlzələlərin daha yaxşı monitorinqi bizə dərin, üçölçülü nasazlıq strukturu haqqında daha çox məlumat əldə etməyə imkan verəcək və gələcəkdə gizlənən zəlzələləri daha yaxşı proqnozlaşdırmağa kömək edəcək"..