Polşalı pianoçu: “Muğama heyranam” - MÜSAHİBƏ

“Qara Qarayev və digər bəstəkarların əsərlərini ifa edəcəyəm”

Böyük polşalı bəstəkarı Frederik Şopenin 200 illiyinə həsr olunmuş tədbirlərdə iştirak etmək üçün Bakıda olan pianoçu Stanislav Deyanın APA-ya müsahibəsi

- Bu, Azərbaycana ilk səfərinizdir?

- Xeyir, mən burada konsertlər vermişəm. Əvvəlki səfərlərim məhsuldar olub, Azərbaycanın gənclərini dinləmişəm, tələbələrlə görüşmüşəm, Filarmoniyada çıxış etmişəm, Azərbaycan tamaşaçısı tərəfindən yaxşı qəbul olunmuşam. Mən keçmiş SSRİ-də rus dilində təhsil almışam, ona görə də Polşada postsovet məkanı musiqiçilərinin həyatını mənim qədər yaxşı bilən bəlkə də yoxdur. Sonradan uzun illər Qərbdə yaşadığım üçün oranın təsirini də özümdə hiss edirəm. Ona görə də sizin musiqiçiləri maraqlandıra biləcək təcrübəyə sahibəm. Məndə sizin müəllim və tələbələri maraqlandıran suallara cavablar var. Belə dialoqun yaranması məni çox sevindirir.

- Azərbaycan pianoçularının ustalığını necə qiymətləndirirsiniz?

- Sizin bir çox pianoçularınızı dinləmişəm, bacarıqlı pianoçu Nərgiz Əliyarova ilə birgə çıxış etmişəm. O, çox gözəl pianoçudur. İki günlük məşqdən sonra biz iki royaldan ibarət ansambl yaratdıq, böyük məmnuniyyətdə ifa etdik. Mən bu birgə ifadan böyük zövq aldım. Sizin ümidverici gəncləriniz var. Bu, mənim üçün bir çağırışdır. Deməli, nəsə öyrənəcək adamlar var. Onlar məni dinləyir, başa düşə bilirlər.

- Bakı auditoriyası sizi necə dinləyir?

- Buranın insanları musiqini sevir. Mən musiqini yaşayıram və publikaya ötürürəm. Və mənə elə gəlir ki, bu, onlara xoş gəlir. Burada Şopenin musiqisinə böyük maraq var. Şopen bizim millətin bir simvoludur, onun taleyi həmin dövrdə yaşayan polyakların taleyidir. O, öz musiqisi ilə Polşanı bütün dünyaya tanıdıb. Şopenin əsərləri bütün bəşəriyyətə məxsusdur. İndi heç kim düşünmür ki, “Mazurka” Polşa musiqisidir. Bu, həm də sizin musiqinizdir. Musiqi hər zaman universaldır, onun vasitəsilə istənilən məkanda ümumi dil tapmaq olur.

- Bakıda ustad dərsləri verirsinizmi?

- Bu, mənim səfərlərimin tərkib hissəsidir. Bunu məmnuniyyətlə edirəm.

- Azərbaycan musiqisini, Azərbaycan bəstəkarlarını tanıyırsınızmı?

- Mən muğama heyranam, xüsusən də muğamla cazın sintezinə. Sizin pianoçuların disklərini almışam, çox heyranedici musiqidir. Bu vaxta qədər Əzizə Mustafazadənin yaradıcılığını tanıyırdım, bura gələndə onun atasının lent yazılarına qulaq asdım. Onun ifası məni valeh etdi. Sovet dövründə caz ifası böyük risk, böyük cəsarət tələb edirdi. Təəccüblü deyil ki, bu ifa məhz Bakıda yaranıb. Mən onun musiqisini dinləyəndə sanki böyüdücü şüşə altında Qərblə Şərq arasında olan Azərbaycanı görürəm. Bu, süni yox, təbii sintezdir, çünki həyatın özündən doğulub. Bakıda Avropa mədəniyyətinə də, Şərq mədəniyyətinə də məxsus adamlar var. Burada simfonik orkestrlə yanaşı, milli musiqi alətləri də mövcuddur, onlar bir-birinə mane olmur, əksinə, mədəniyyətinizi zənginləşdirir. Sizin mədəniyyətiniz qarşısında şapka çıxarmaq lazımdır.

- Bizim konsert salonları sizi qane edirmi?

- Salonlarınız Avropa səviyyəsindədir. Mən Polşanın bir çox şəhərinə Bakıda mövcud olan imkanları arzulayıram. Digər şəhərlərinizdə olmamışam, bilmirəm orada belə salonlar var, ya yox. Amma mədəni səviyyənin yüksəkliyi yalnız paytaxtların imtiyazı olmamalıdır.

- Perspektivdə Azərbaycana səfərləriniz nəzərdə tutulubmu?

- Çağırsalar, məmnuniyyətlə gələcəyəm. May ayında Bakı məktəbləri arasında Şopen müsabiqəsi keçiriləcək, mən münsiflər heyətinin üzvü kimi bu müsabiqədə iştirak edəcəyəm. Gənc musiqiçilərin ifasını eşidəcəyimə çox şadam. Türkmənistanda keçirilən analoji müsabiqədə iştirak etmişəm, məndə çox gözəl təəssürat qalıb. Müsabiqə ölkə rəhbərliyinə imkan verdi ki, uşaqların bacarıqlarını görsünlər. Başlarında araxçın “Mazurka” ifa edən uşaqları seyr etmək çox sevindiricidir. Əminəm ki, burada keçiriləcək müsabiqədən də zövq alacağam.

- Azərbaycan bəstəkarlarının musiqisini ifa edirsinizmi?

- Planlaşdırıram, artıq notları xahiş etmişəm. Böyük məmnuniyyətlə Qara Qarayev və digər bəstəkarların əsərlərini ifa edəcəyəm.

- Azərbaycan musiqiçiləri ilə birgə layihə həyata keçirmək niyyətiniz varmı?

- Belə layihələr sifarişlə deyil, şəxsi tanışlıqla yaranır. İnsanlar bir-birini tapmalıdırlar.

- Siz Bakıda polyak memarların işlərini görmüsüzmü?

- Bəli. Mən bilirəm ki, Bakıda bir çox bina 20-ci əsrin əvvəllərində polşalı memarlar tərəfindən layihələndirilib. Onları mənə göstəriblər – çox gözəl, möhtəşəm binalardır. Polyaklar Bakı ilə 19-cu əsrin sonunda, 20-ci əsrin əvvəlində yaşamış tanınmış polyak yazıçısı Stefan Jeromskinin kitabı vasitəsilə tanışdır. “Yazın əvvəlində” adlanan bu kitabda Bakı təsvir olunur. O, burada olmayıb, inqilabdan sonra Bakını tərk edib və Polşada yaşayan azərbaycanlı emiqrantların danışdıqları əsasında yazıb, Bakının obrazını əbədiləşdirib.