Artıq həvəslə iş görəcək gücümüz qalmayıb - Cərrah-onkoloq Lent.az-a yazır

Həkimlər: həyatın hər anında sizinləyik hətta doğulmadan öncə və ölümündən sonra da

Bu gün kiçik bir əməliyyat keçirdim. Bu dəfə masada yatan mən idim. Əməliyyatı həyata keçirən həkim dostumun gözlərindəki həyəcanı hiss etdim. O an, illərdir etdiyim əməliyyatları düşündüm. Saatlarla davam edən ağır əməliyyatlar, alın təri və səbir… İlk günlərdəki həyəcanımdan bu günə qədər saçlarımın ağarması və illərin izləri bir anda xatirələrdə canlandı. Həkimlik elə bir peşədir ki, insanlar dünyaya gəlmədən əvvəl də, öldükdən sonra da ehtiyac duyurlar.

Həkimlər insan həyatının hər mərhələsində əsas rol oynayırlar. Hamiləlik dövründə qadın xəstəlikləri üzrə mütəxəssislərlə başlayan bu proses, uşaqlıq dövründə pediatrlarla davam edir. Gənclikdə müxtəlif ola bilər, yaşlılıqda isə xərçəng və kardioloji problemlərlə davam edir. İnsan dünyasını dəyişdikdə belə, ölüm səbəbini müəyyən etmək yenə həkimlərin üzərinə düşür. Amma işin maraqlı tərəfi odur ki, biz həkimlər də digər həkimlərə möhtacıq. Sağlamlıq problemlərimizdə həmkarlarımızın yardımına müraciət edirik. Amma bütün bunlara baxmayaraq, peşəmizə qarşı edilən ədalətsiz tənqidlər bizi dərindən yaralayır.

Hər hansı bir sağlamlıq problemi yarandıqda, həkimin səhv edib-etmədiyini araşdırmadan ittihamlar irəli sürmək artıq adi hala çevrilib. İnsanların və medianın, məsələnin detallarını öyrənmədən, bütün günahı həkimlərə yükləməsi sanki bir refleks halını alıb. Halbuki həqiqət göründüyündən daha mürəkkəbdir. Bəzi hallarda fəsadlar qaçılmazdır. Tibb proseslərinin təbiətində bu var. Biz tanrı deyilik, hər şeyi mükəmməl edə bilmərik. Əlimizdən gələni edirik, amma hər şey bizim nəzarətimizdə olmur.

Son iki ayda 7-8 böyük əməliyyat həyata keçirdim. Bu halların bəzilərində uğur şansımız cəmi 5 faiz idi. Təəssüf ki, bir neçə xəstəni itirdik. Amma əksəriyyətini həyatda saxlamağı bacardıq. Gənc bir xərçəng xəstəsi olan 27 yaşlı bir pasiyentlə 86 yaşlı başqa bir pasiyent üçün eyni əzmlə mübarizə apardıq. Məqsədimiz həmişə eyni idi: Xəstələri sağaltmaq. Bu yolda nə təşəkkür, nə də təqdir gözlədik. Amma bütün bu fədakarlıqlar qarşılığında peşəmizə yönələn tənqidlər bizi incidir.

Həkimlik sadəcə bir peşə deyil, eyni zamanda bir həyat tərzidir. 24 saat xəstələrin başında keçən bir həyat, çox vaxt ailəmizdən, övladlarımızdan və sosial çevrəmizdən uzaq qalmağımıza səbəb olur. Bunun bir bədəli var: Öz həyatımızdan keçmək. Amma cəmiyyət bunu görmək əvəzinə bizi ittiham etməyi üstün tutur. Zəlzələ olur, həkimlər iş başında. Müharibə baş verir, həkimlər vəzifədədir. Təyyarə düşür, yenə həkimlər hadisə yerində. Vaxt və ya maaş fərqi etmədən, fədakarlıqla işləyirik. Təəssüf ki, cəmiyyət bu zəhməti çox vaxt görməzdən gəlir.

Son dövrlərdə mediada tez-tez “həkim səhvi” başlıqlı xəbərlər görürük. Amma bu xəbərlərin neçə faizi məsələnin arxa planını araşdırır? Bir həkimin həqiqətən səhv edib-etmədiyini məhkəmə prosesi başa çatmadan bilmək mümkün deyil. Buna baxmayaraq, öncədən hökm vermək həm peşəmizə olan etibarı zədələyir, həm də motivasiyamızı zəiflədir. Artıq həvəslə iş görəcək gücümüz qalmayıb. Əgər bu anlayış dəyişməzsə, yaxın gələcəkdə ciddi bir həkim çatışmazlığı ilə üzləşəcəyik. Elə bir nöqtəyə gələ bilərik ki, biz həkimlər belə öz sağlamlıq problemlərimiz üçün bir həkim tapa bilməyəcəyik.

Cəmiyyətdən və mediadan xahişim odur ki, hər hansı bir hadisə baş verdikdə daha təmkinli davranılsın. Bir həkimin həyat qurtarmaq üçün etdiyi mübarizənin və göstərdiyi fədakarlığın dəyəri bilinməlidir. İnsanlıq olaraq hər birimizin bir gün bir həkimə ehtiyacımız olacağını unutmayaq. Çünki bizlər doğumdan ölümə qədər həyatınızın hər anında yanınızdayıq. Üstəlik, yalnız sağaltmaq üçün.

Həkimlərinizi dəyərsizləşdirməyin. Bu, gələcəyinizi qorumağın ən mühüm yollarından biridir.

ElGÜN SƏMƏDOV

cərrah-onkoloq