Siz heç vaxt düşünməzdiniz, amma gündəlik vərdişə çevrilmiş saqqız çeynəməl orqanizmə təhlükəli mikroplastik hissəciklərinin mənbəyi ola bilər.
Lent.az-ın xarici mətbuata istinadla xəbərinə görə, alimlərin yeni araşdırması buna aydınlıq gətirib.
Saqqız haqqında nə məlum olub?
Yaxınlarda dərc olunan tədqiqat elm dünyasında əsl rezonans doğurub və bir çox insanı bu “zərərsiz” vərdişin sağlamlıq riskləri barədə düşünməyə vadar edib. Amerikalı alimlərin rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu ilk dəfə olaraq müxtəlif saqqız növlərinin çeynənməsi zamanı buraxılan mikroplastiklərin miqdarını ölçüb. Onlar 10 məşhur saqqız markasını analiz ediblər - 5-i sintetik əsaslı, 5-i isə “təbii” kimi təqdim olunanlar. Pilot eksperimentdə könüllülər 2-dən 20 dəqiqəyə qədər fərqli müddətlərdə bu saqqızları çeynəyiblər – adi istifadəni imitasiya edərək.
Nəticələr necə əldə olunub?
Eksperiment zamanı iştirakçıların ağız suyundan nümunələr götürülüb. Nümunələr müasir analiz metodları ilə öyrənilib, o cümlədən:
FTIR infraqırmızı spektroskopiya
Smartfon vasitəsilə mikroplastiklərin sayılması üçün xüsusi üsul
Bu innovativ yanaşma sayəsində tədqiqatçılar təkcə mikroplastiklərin mövcudluğunu deyil, həm də onların miqdarını və tərkibini dəqiq müəyyən edə biliblər.
Təəccübləndirici nəticələr
Hər 1 qram saqqızdan təxminən 637 milyon mikroplastik hissəcik ifraz olunur!
Bu hissəciklərin 94 faizi ilk 8 dəqiqə ərzində çıxır
Bu o deməkdir ki, bir neçə dəqiqə ərzində yüz milyonlarla mikroskopik plastik hissəciyi uda bilərsiniz
Daha maraqlısı odur ki, “təbii” saqqızlar və sintetik olanlar arasında ciddi fərq aşkarlanmayıb (statistik əhəmiyyət yoxdur, P > 0.8). Analiz zamanı aşkarlanan plastiklər arasında ən çox polietilen və polipropilen daxil olan poliolefinlər rast gəlinib – bu maddələr plastik qablaşdırmalarda geniş istifadə olunur.
Mikroplastiklərin təhlükəsi nədədir?
Tədqiqatçılar bildirirlər ki, müasir dünyada biz hava, su, torpaq və qida vasitəsilə daim mikroplastiklərə məruz qalırıq. Bu araşdırmanın məqsədi saqqızın daha bir potensial mikroplastik mənbəyi olduğunu sübut etmək idi. Alınan göstəricilər “plastik yükümüzü” anlamaq üçün mühüm addımdır.
Əlavə risk – ksilitol
Alimlər, həmçinin şəkər əvəzedicisi kimi istifadə olunan ksilitolun bəzi insanlarda qıcıqlanmış bağırsaq sindromu və köp kimi mədə-bağırsaq narahatlıqlarını gücləndirə biləcəyini də qeyd ediblər.
Nəticə
Saqqız yalnız ağız qoxusunu gizlədən və ya dişləri məşğul edən bir vasitə deyil - o, həm də mikroplastiklərlə dolu, sağlamlıq üçün potensial təhlükəli bir məhsula çevrilə bilər. Hələ ki bu sahədə uzunmüddətli insan araşdırmaları azdır, lakin nəticələr artıq ehtiyatlı olmağa əsas verir.