Dünyanın ən bahalı materialı hansıdır?

Dünyada ən bahalı material siyahısında birinci yeri tutan maddə mövcuddur. Bu nə almazdır, nə də incəsənət əsəri, əksinə, azot atomları əsasında yaradılmış endoedral fullerenlər adlı molekuldur.

Lent.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, qramı 140 milyon ABŞ dolları dəyərində olan bu toz yalnız nadir deyil, həm də onun əldə olunma prosesinin son dərəcə mürəkkəb və bahalı olması səbəbindən çox dəyərlidir.

Qeyd olunur ki, azot atomları əsasında yaradılmış endoedral fullerenlərin əsasını 60 karbon atomundan ibarət sferik quruluş təşkil edir. Bu quruluş özündə bir azot atomunu saxlayaraq, istisna fiziki və elektron xüsusiyyətlərə malik molekul yaradır. Xüsusilə elektron spininin uzun ömürlülüyü bu materialı qabaqcıl elmi tətbiqlər üçün inanılmaz dərəcədə qiymətli edir.

Bu materialın yüksək qiyməti, hətta kiçik miqdarda belə əldə edilməsini tələb edən mürəkkəb proseslə bağlıdır. Designer Carbon Materials startapının alimləri bu maddəni ilk dəfə uğurla sintez edib, 2015-ci ildə 200 mq-nı 167 milyon dollara satıblar. Onun istehsalı ilə bağlı intensiv işlər səbəbindən Oksford Universiteti onu “Yer üzündə ən bahalı şey” adlandırmışdır.

Atom saatlarında inqilab

Ən perspektivli tətbiqlərdən biri – azot atomları əsasında endoedral fullerenlərin mini atom saatlarının yaradılmasında istifadəsidir. Bu yeni materialla alimlər daha kiçik və dəqiq atom saatları yarada bilərlər ki, nəticədə onlar hətta smartfonlara yerləşdirilə bilər. Bu, GPS sistemlərinin istifadəsini əvvəllər olmadığı qədər dəqiq edə bilər.

Nanomateriallar sahəsində 2001-ci ildən bəri fullerenlərlə işləyən alim doktor Kiriakos Porfirakis bildirib:

“Smartfonunuzda daşıya biləcəyiniz mini atom saatlarını təsəvvür edin. Bu, mobil sənayedə növbəti inqilabdır”.

Texnologiyanın imkanları

Maraqlıdır ki, bu texnologiyanın potensial imkanları fərdi cihazlarla məhdudlaşmır. Ən həyəcanlı perspektivlərdən biri – onun avtonom nəqliyyat vasitələri sənayesinə təsiridir. Müasir naviqasiya sistemləri, hətta GPS ilə belə, müəyyən məhdudiyyətlərə malikdir.

Atom saatları isə zaman və məkan ölçmələrini 1 mm dəqiqliklə təmin edə bilər ki, bu da pilotsuz avtomobillərin naviqasiyasında böyük irəliləyiş deməkdir.

Bu texnologiyanın mobil telefonlar və avtomobillər kimi cihazlara tətbiqi təhlükəsizlik, naviqasiya və gələcəkdə pilotsuz nəqliyyat vasitələrinin inkişafı baxımından böyük addım ola bilər. Məkanın maksimal dəqiqliklə müəyyən olunması gündəlik texnologiyalarla qarşılıqlı əlaqəmizi köklü şəkildə dəyişə bilər.

“Möhtəşəm nailiyyətlərin artıq yaxın olduğunu nəzərə alsaq, aydın olur ki, azot atomları əsasında yaradılmış endoedral fullerenlər sadəcə bahalı toz deyil, texnologiyalarda yeni dövrün açarıdır,” – deyə məqalədə qeyd olunur.