Dəhşətli istilərlə üzləşəcək ölkələr: Siyahıda Azərbaycan da varmı?

İqlim dəyişikliyi ilə birlikdə bütün dünyada isti hava dalğaları daha çox yayılır və bu cür ekstremal temperaturlara öyrəşməyən regionlar üçün daha da dağıdıcı və təhlükəli ola bilər.

Lent.az-ın xəbərinə görə, bu barədə “Nature Communications” jurnalında dərc olunan yeni araşdırmada deyilir.

Böyük Britaniyadan olan tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, Mərkəzi Amerika və Əfqanıstan istilərin artmasından əziyyət çəkən dünyanın regionları arasında ola bilər. Bu, iqlim dəyişikliyinə kifayət qədər hazırlığın olmaması və əvvəllər belə bir sıra həddindən artıq isti hadisələrin mümkünlüyünü gözləməyən tarixi tendensiyalarla bağlıdır.

“Çox vaxt regionlar yalnız artıq yaşadıqları ekstremal hadisələrə hazırlaşır və planlaşdırma keçmiş təbii fəlakətlərdən başlayır. Siyasətçilər və hökumətlər, xüsusilə ekstremal hadisələrin baş vermə ehtimalını artıran antropogen iqlim dəyişikliyi ilə bağlı tendensiyaları nəzərə alaraq, cari rekordları qıran hadisələrə hazırlaşmalıdırlar”, - araşdırmada vurğulanır.

Bu materialda Portlend, Sietl və Vankuverdə temperaturun 100 dərəcə Farenqeytdən yuxarı qalxdığı 2021-ci ildə Sakit Okeanın Şimal-Qərb istilik dalğasına ətraflı nəzər salınır. Britaniya Kolumbiyası Farenqeyt üzrə 121 dərəcə (49,4 Selsi) rekord temperatur qeydə alınıb ki, bu da çoxlu sayda insanın ölümünə səbəb olub.

Tədqiqatçıların fikrincə, istilik o qədər güclü olub ki, standart iqlim proqnozu modellərinə uyğun gəlməyib. Bununla belə, tədqiqatlar göstərib ki, dünyanın təxminən 30 faizi hazırkı modellərin proqnozlaşdırmadığı rekord istilik dalğaları yaşayıb.

Alimlərin sözlərinə görə, Əfqanıstan regionu ən böyük narahatlıq doğurur, çünki ölkənin digər bölgələri qabaqlayaraq öz istilik rekordunu qırmaq ehtimalı yüksəkdir və bu cür ekstremal şəraitə lazımi infrastruktur və hazırlıq yoxdur.

Araşdırmaya əsasən, Əfqanıstan ən çox narahatlıq doğuran ölkədir, çünki ölkənin digər bölgələrə nisbətən istilik rekordlarını daha tez qırma ehtimalı yüksəkdir və həddindən artıq istilərlə mübarizə aparmaq üçün təlim və infrastruktur yoxdur.

Bundan əlavə, Qvatemala, Salvador, Honduras, Nikaraqua, Kosta-Rika və Panama kimi Mərkəzi Amerika ölkələri yüksək risk altındadır, çünki iqlim meylləri bu ölkələrin kommunal infrastrukturunun inkişafını üstələyən rekord yüksək temperaturlara işarə edir.

Bu, həddindən artıq istilik dalğalarından sonra dağılma ehtimalını artırır.
Şimali Çin və Mərkəzi Avropa da risk altındadır, lakin həddindən artıq istiləri azaltmaq üçün daha yaxşı hazırlıqlara görə dağıntılara daha az meyllidirlər. Hollandiya, Belçika və Almaniya Avropada həddindən artıq istilərdən və onun təsirlərindən ən çox risk altındadırlar.