Azərbaycanın qəribə kənd adları – SİYAHI

Dilçilərin təbirincə desək, bu, «dilimizin zənginliyindən» irəli gəlir. Hansı ki, «türkün məsəli» ifadəsi ilə birgə işlədilən həmin sözün hansısa xarici dildə eyni məna verməsi üçün başına min oyun açmaq, bir neçə mürəkkəb cümlə qurmaq gərək olur.

Dilimizin bu zənginlikləri bəzən tarixə və coğrafiyaya da sirayət edib. İş o yerə çatıb ki, Sovetlər dönəmində bu qəribə adlar etik və milli mentalitetə uyğunluğu nəzərə alınmadan kəndlərin və digər yaşayış məntəqələrinin adına rəsmiləşib və bir növ onların pasportuna çevrilib. İndi hər hansı bir şəxsdən doğulduğu yeri soruşduqda Axtaçı, Danaçı, Alabaşlı, Yanıxlı, Qarğalıq, Qoturlu, Burun və ya Bağırsaq kəndindən olmasını necə utana-utana deməsi yəqin ki başa düşüləndir.

Son illər Milli Məclis tərəfindən bəzi kəndlərin uzun illər pasportuna çevrilmiş «münasib sayılmayan», «etik cəhətdən məqsədəuyğun hesab edilməyən» adlarının yeniləri ilə əvəzlənməkdədir. Bu isə öz növbəsində Azərbaycan coğrafiyasını lağ yerinə çevrilən adlardan təmizlənməsinə, eyni zamanda bəzi tarixi şəxslərin adlarının əbədiləşdirilməsinə şərait yaradır.

Məsələn, parlament ötən il Bərdə rayonunda Dilənçilər və Canavarlı kəndlərinin adlarının dəyişdirilməsi barədə qərar qəbul etdi. Amma iş bununla bitdi demək olmaz. Çünki yenə də adlarının dəyişdirilməsini gözləyən onlarla kəndimiz var. Hansı ki bu adların nə bir tarixi əhəmiyyəti var, nə də əksəriyyətinin səslənməsi etik cəhətdən doğru deyil.

Lent.az-ın əməkdaşı Azərbaycanın milli azlıqların yaşadığı cənub, çimal və şimal-qərbindəki bəzi rayonlar istisna olunmaqla, digər rayonlarında səslənməsinə və mənasına görə maraq kəsb edən kəndlərinin siyahısını tərtib etməyə çalışıb. Qeyd edək ki bu ərazilərdə bəzi kəndlərin adları yerli xalqların öz dillərində olduğundan, Azərbaycan dilində hansı mənanı verməsinibilmədiyimiz üçün həmin rayonları siyahıya daxil etməmişik. Araşdırmalar zamanı məlum olub ki, bəzi rayonlarda elə kəndlər var ki, onların adından əvvəl «türkün məsəli» ifadəsini işlətmək mütləqdir. Bəzi rayonlarda isə hələ heyvanların adını, hətta beynəlmiləl adları daşıyan kəndlər mövcuddur.

Siyahını təqdim edirik:

Ağdam: Ətyeməzli, Cinli, Abdal, Çullu, Qurdlar, Suma,
Ağdaş: Cücük, Cüvə, Malay, Cardam, Hapitli, Qolqəti,
Ağcabədi: Gələbədin, Sancalı, Taynaq,
Ağstafa: Qırılı, Xılxına,
Ağsu: Bico, Bənəcik, Aratlı-Curuğlu, Cuğurlu, Çiyni, Gəgəli, Girdə, Kalva, Qırlar, Ülgüc, Yenilik,
Balakən: Cincartala, Çorçorbinə, Gödoşbinə, Öküzovtala, Qullar, Xalatala,
Babək: Kərməçataq, Tumbul, Badaşqan, Yarımca, Qaracuq Qahab,
Bərdə: Əyricə, Kafarlı, Soğanverdilər, Piyadalar, Cicimli, Dəymədağlı, Kətəlparaq, Körpüqıran, Qaradırnaq, Nifçi,
Beyləqan: Gödəklər
Daşkəsən: Astaf, Qıyıqlı,
Şirvan: Çılpaqlı,
Füzuli: Aybasanlı, Quraşdırma ev, Qarğabazar, Arış, Çimən, Gecəgözlü, Gorazıllı, Mandı,
Gədəbəy: Gədəbəy, İnəkboğan, Plankənd, Arıqıran, Arıqdam, Cücanlı, Kələman, Samanlıq, Təkyemişan, Toplar, Totuqlu
Göyçay: Mırtı, Potu, Yekəxana, Yalman
Goranboy: Rus Borisi
Göygöl: Zurnabad, Danayeri, Dozular, Əzgili, Qırıxlı, Qızılca, Quşqara, Zurqes
İsmayıllı: Qırmızı Oktyabr, Həftəsov, Kələzeyvə,
İmişli: Göbəktala, Əliyetməzli, Yalavac, Ağcüyür, Qaraqaşlı,
Hacıqabul: Atbulaq, Balıqçı, Axtaçı Şirvan, Şorbaçı
Cəbrayıl: Çapand, Doşulu, Göyərçin Veysəlli, Tinli, Horovlu, Papı,
Cəlilabad: Axtaxana, Dələli, Ətcələr, Darılıq, İcarə, İnili, Lallar, Oğrubulaq, Şorbaçı, Zopun
Culfa: Saltaq
Kəlbəcər: Bağırsaq, Dovşanlı, Qoturlu, Lev, Şaplar, Taxtabaş, Güzeyçirkin, Qozlu, Quş yuvası
Xaçmaz: Qaraçı, Qarğalıq, Çılğır, Qaraqurdlu,
Kürdəmir: Axtaçı, Qarasaqqal, Quşlar, Çərtəyəz,
Xocavənd: Cəmiyyət, Düdükçü
Laçın: Kalafalıq, Mazutlu, Ziyrik, Ayıbazar, Cağazur, Kərəviz, Qozlu, Sus, Yuxarı Qarasaqqal, Zerti, Fingə, Katos, Malxələf, Muncuqlu, Qızılca, Unannovu,
Masallı: Ətçələr, Qarğalıq, Babaser, Dəmbəlov,
Oğuz: Qarabaldır, Bucaq,
Ordubad: Dırnıs, Nüsnüs, Əndəmic (aşağı və yuxarı), Unus, Düylün, Anaqut
Qəbələ: Quşlar, Tikanlı, Dandıq, Bılıx,
Qax: Almalı, Armudlu, Dəymədağlı, Fıstıqlı, Üzümlü,
Neftçala: Qızqayıtdı, Bankə, Dalğalı,
Qobustan: Yekəxana
Qazax: Ürkməzli, Qaymaqlı
Quba: Cağacuq, Cek, Cimi
Qubadlı: Gödəklər, Cılfır, Hal, Xəndək, Məmər, Zor
Saatlı: Dəlilər, Gomuşçu, Qazanbatan,
Sabirabad: Axtaçı, Qaraqaşlı, Çığırğan, Ətcələr, Quruzma, Beşdəli,
Samux: Alabaşlı, İnstitut, Lüksemburq, İstixana
Salyan: Gomuşçu, Pambıqkənd, Peyk, Alçalı, Noxudlu, Boranıkənd, Düzənlik,
Şamaxı: Kələxana
Şahbuz: Keçili,
Şabran: Qazbabalı, Söhbətli, Ceyranlı, Borbor, Taxtalar,
Şərur: Aşağı Aralıq, Yuxarı Aralıq, Tənənəm
Şəki: Aşağı Şabalıd, Baltalı, Çapağan,
Siyəzən: Sağolcan, Yanıq Ələz, Qozağacı, Zarat
Şəmkir: Muxtariyyat, Keçili, Könüllü,
Tərtər: Bildirçinli, Xoruzlu, Qasapet, Qırmızı-Saqqallar, Buruc,
Tovuz: Yanıxlı, Aşağı Ayıblı, Cirdək, Qırıqlı (Dönük və Düz), Göyəbaxan, Muncuqlu, Pələngli, Qazqulu, Öysüzlü (aşağı və yuxarı), Cırdaxan (Düz və Əsrik), Yanıqpəyə,
Ucar: Alpı, Çiyni, Küçəkənd,
Yevlax: Meyvəli, Dəlləklə,
Zəngilan: Aşağı Yeməzli, Ördəkli, Orta Yeməzli, Ağ Oyuq, Havalı,
Zaqatala: Cicibinə, Danaçı, Fındıqlı,
Zərdab: Bıçaqçı, Burunlu, Gəlmə,

Rəşad Süleymanov
rashad.suleymanov@gmail.com